Palaestina Prima
| |||||||||||||||||||||||||
Palæstina Prima ya da Palaestina I, 390'dan[1] 7 yüzyıla kadar bir Bizans eyaleti idi. 614 yılında Sasani İmparatorluğu tarafından ele geçirildi ancak 636 yılında Müslümanların Suriye'yi fethi ile nihai kaybından önce 628 yılında tekrar geri alındı.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge, İsaurya, Kilikya, Kıbrıs (536'ya kadar), Euphratensis, Mezopotamya, Osroene, Phoenice ve Arabia Petraea vilayetleriyle birlikte Dioecesis Orientis'in (Doğu Piskoposluğu) bir parçası olarak geç Roma İmparatorluğu döneminde örgütlendi. Bizans döneminde, yeni bir alt bölüm, Kilikya bölgesini Cilicia Prima'ya, Kilikya Secunda'ya, 6. yüzyılda Suriye Palaiestina Suriye Prima, Suriye Salutaris, Phoenice Lebanensis, Palaestina Prima, Palaestina Secunda ve nihayetinde Palaestina Salutaris olarak ayrıldı.
Hristiyan egemenliğine rağmen, 4. ve 5. yüzyıllar boyunca Samiriler, yavaş yavaş bir dizi açık isyan halinde Samaria'nın yüksek yerlerinde bir yarı-özerklik geliştirdiler. Bu dönemde dört büyük Samiri isyanı, Samiri cemaatinin yakın bir yok oluşuna ve önemli Hristiyan kayıplara neden oldu. 6. yüzyılın sonlarında, Bizanslılar ve Hristiyan Gassani müttefikleri mücadelede belirgin bir üstünlük sağladı.
614 yılında, Palaestina Prima ve Palaestina Secunda, ortak bir Sasani ve Yahudi ordusu tarafından fethedildi. Olay, Hristiyan toplumunu şok etti, çünkü kiliselerinin çoğu yok edildi ve Gerçek Haç Persler tarafından Tizpon'a götürüldü. Pers askerlerinin çekilmesi ve müteakiben yerel Yahudi asilerin teslimini takiben, bölge Bizans tarafından 628'de yeniden ilhak edildi.[2]
Tekrar 636'da Müslümanların Suriye'yi fethi sırasında eyaletin Bizans kontrolü geri döndürülemez bir şekilde kaybedildi.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Palaestina Prima eyaleti, Yunan ve Roma Hristiyanları en büyük demografik gruplardan birini oluşturan, Karışık bir Yunanca ve Aramice konuşan nüfusa sahiptir. Samiriler, Samaria'nın yüksek yerlerinin çoğunu dolduran ve 4. ve 5. yüzyılda bir milyona yaklaşan nüfuslarıyla ikinci hakim gruptu. Yahudileri, Hristiyan Gassaniler ve Nebatiler azınlık olarak vardılar. Yahudiler komşu Palaestina Secunda (Celile) çoğunluğunu oluştururken, Gassaniler ve Nebatiler Arap çölünün güney ve doğusunda yaşıyorlardı. Bununla birlikte, Romalılar ile savaşlardan sonra Babil'e sürülen, Antik Çağ öncesi Yahudilerin çoğu, Farisi Babil Talmudu'nun kurulmasına yol açtılar.
Zamana bağlı olarak, önemli bir Roma ya da Pers ordusunun varlığı not edilebilir.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]Bizans döneminde Palestina Prima yavaş yavaş Hristiyanlığın merkezi haline geldi ve Yakın Doğu ve Güney Avrupa'dan çok sayıda keşiş ve din bilginleri kendisine çekti ve önceki Roma ve Helen kültürlerini terk etti. Aryanizm ve diğer Hristiyanlık biçimleri de kendilerini düşmanca bir ortamda buldular.
Musa dininin varyantları, 4. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar Samiri ve Yahudi etnik kökenli toplulukları tarafından uygulanmaya devam edildi. Bununla birlikte, Samiri ve Yahudi nüfusların savaş yoluyla ve dönüşümle 6. ve 7. yüzyıllarda gerilemesi ile dinin etkisi de azalmıştır. Geç Bizans döneminde daha az sinagoga rastlandı ve şiddet olayları ile birçoğu yok edildi. El Halil şehri son kalan Yahudi şehirlerinden biri olmakta dikkat çekmektedir (Patriklerin Mağarası kilise haline getirilmiş olsa da).
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Lehmann, Clayton Miles (Yaz 1998). "Palestine: History: 135–337: Syria Palaestina and the Tetrarchy". The On-line Encyclopedia of the Roman Provinces. University of South Dakota. 11 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
- ^ Geoffrey Greatrex, Samuel N. C. Lieu (2002), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars: AD 363-628, p. 196.
- Genel
- Shahîd, Irfan (1995). Byzantium and the Arabs in the Sixth Century, Volume 1. Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 978-0-88-402214-5. 16 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2017.