Nova Scotia yerleşimcileri
Nova Scotia yerleşimcileri; 11 Mart 1792 tarihinde Sierra Leone Kolonisi ve Protektorası'ndaki ilk yerleşim yeri olan Freetown'u kuran, bugün Kanada sınırları içindeki Nova Scotia'dan bölgeye göçen Afroamerikalı siyahilerdir. Bu kişilerin çoğu Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında plantasyonlardaki Amerikalı efendilerinden kaçarak özgürlükleri için Britanya saflarına katılan eski siyahi kölelerdir. Britanya yanlısı siyahiler de denilen bu kişiler savaşın ardından ABD'den ayrılmış önce Nova Scotia'ya oradan da Sierra Leone'ye göçmüştür. Günümüzde Sierra Leone'de Kreol kültürünün oluşumuna Jamaika maronlarıyla beraber katkıda bulunmuşlardır. Amerikan kültürünü Afrika'ya getirdikleri için çok sayıda sosyolojik araştırmaya konu olmuşlardır. Kurdukları yerleşim Batı Afrika'daki ilk özgürleşmiş köle topluluğudur.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında Büyük Britanya Krallığı Amerikalı efendilerinden kaçıp Britanya saflarına katılacak siyahilere özgürlüklerini vadetmişti. Özellikle Güney Eyaletlerinden binlerce köle, plantasyonlardan kaçarak Britanya tarafına geçmişti. Britanya savaşı kaybedince Britanya yanlısı siyahiler olarak adlandırılan bu eski köleler bölgeden ayrılan Britanya Ordusuyla beraber ayrılmıştır. Çoğu Jamaika başta olmak üzere Karayiplerdeki İngiliz sömürgelerine veya Londra'ya gönderilen bu kişilerden bazıları da bugün Kanada sınırları içindeki Nova Scotia'ya gönderilmiştir.[1] Çoğunlukla Güney Karolina'dan olan bu eski köleler ABD tarafından talep edilse de Britanya bu talebi reddetmiştir. Siyahilerin yanı sıra Britanya saflarında savaşmış Amerikalı beyazlara da Ontario'da toprak verilmiş, yerleşmeleri için yardımda bulunulmuştur.
Nova Scotia'da hayat[değiştir | kaynağı değiştir]
Avrupalıların gelmesinden önce bölge Kanada yerli halklarından olan Mikmakların toprakları arasındadır. Bölgeye ilk gelenler 1604 yılında Fransızlar olur. Ağırlıklı olarak Fransa'nın güneyindeki Oksitanya bölgesinden gelen Fransızlar Akadyalı olarak adlandırılmış ve yerlilerle beraber Akadya adı verilen bölgede yaklaşık 150 yıl boyunca sorunsuz yaşamışlardır. Ancak bölge İngiltere, Fransa ve Hollanda arasında süregiden sömürge savaşlarından etkilenmiştir. Bu savaşlar sırasında Britanya Ordusu 1755 yılından başlayarak yaklaşık 15 bin Akadyalıyı topraklarından sökerek zorla göçe mecbur bırakmış, yüzyıldan fazla bölgede yaşamış olan bir kültür kopartılmıştır.[a] Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında bölge Halifax'daki İngiliz askeri üssü nedeniyle Amerikalılara destek verilememiştir. Savaşın ardından geri çekilen Britanya yanlısı yaklaşık 33 bin kişi Britanya tarafından bölgeye götürülmüş ve kendilerine yerleşmeleri için toprak verilmiş, yardım yapılmıştır. Yoğun göç bölgedeki eski toplumsal yapıyı değiştirmiş, Mikmakların haklarının çiğnenip topraklarına yeniden el konması şeklinde devam etmiştir. Son olarak bölgeye 3 bine yakın Britanya yanlısı siyahi gelerek Shelburne yakınlarındaki Birchtown'da yerleşmişlerdir.
Siyahiler özgür olsalar da ayrımcılığa uğramış, daha az toprak ve yardım almış, çalıştıkları işlerde beyazlardan düşük maaşlara çalıştırılmıştır. Borçlanan bazı siyahiler senetli kölelik anlaşmaları yapmak durumunda kalmıştır. İlerleyen dönemlerde bölgedeki siyahilere Britanya tarafından Batı Afrika'da kurulacak yeni yerleşim planına dahil olmak isteyip istemedikleri sorulmuş, 1792 yılı itibarıyla yaklaşık 1200 siyahi Sierra Leone'ye göç etmeyi kabul etmiştir. Kalanlar bugün Kanada'daki en eski topluluklardan olan Kanada siyahilerini (Afrokanadalılar) oluşturmuştur.
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Nova Scotia yerleşimcileri Sierra Leone Şirketi aracılığıyla Halifax'dan 15 Ocak 1792 tarihinde 15 gemiyle ayrılmıştır. Gemiler 28 Şubat - 9 Mart 1792 döneminde Sierra Leone'ye ulaşmıştır. Yolda yaklaşık 65 kişinin çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybettiği düşünülmektedir. Karaya ayak basanların çoğu uzunca bir süredir ataları Avrupa'da veya Amerika'da olan kişilerdi, Afrika'dan getirilerek yeni köle yapılanların sayısı %20 civarındaydı. Sierra Leone'ye yerleşen siyahiler buradaki Avrupalılarla kültürel olarak yakın oldukları için kolayca kaynaştılar ve yerleştiler. Nova Scotia yerleşimcileri 1792 yılı içinde Free Town kentini kurdular. Kent Amerika'daki kent planları uyarınca inaş edilmiştir. Kente Karayiplerden sürülen Jamaika maronlarının gelmesiyle beraber yeni bir kültürel alışveriş başlamıştır.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Black Loyalist sitesinden (İngilizce) 21 Aralık 2022 tarihinde erişilmiştir