Namazgah-Tepe
  Türkmenistan'daki konumu | |
| Tarihçe | |
|---|---|
| Devir(ler) | Tunç Çağı |
| Kültür(ler) | BMAB |
Namazgah-Tepe veya Namazga-depe, Türkmenistan'ın Aşkabat iline yaklaşık 100 km mesafede, İran sınırına yakın bir konumda yer alan ve Tunç Çağı'na (BMAB) tarihlenen bir arkeolojik sit alanıdır. 1950'lerden itibaren Vadim Mikhailovich Masson, Viktor Sarianidi ve I. N. Khlopin tarafından kazılan site, Türkmenistan'daki Tunç Çağı siteleri (Namazgah III-VI) için kronoloji oluşturması açısından (tarihi belgelemesi açısından) önemlidir.
Namazgah kültüründen önce Ceytun kültürü bölgede varlık sürdürmekteydi.
Kronoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkmenya Anav kültürünün bölgedeki Namazgah kültüründen çok daha önce bölgede varlığını sürdürdüğüne inanılmaktadır. Namazgah I dönemi (MÖ 4000-3500),[1] Anav IB2 dönemi ile çağdaş kabul edilir.[kaynak belirtilmeli] Geç Kalkolitik Çağ'da bir köy yerleşimi olarak Namazga III (yaklaşık olarak MÖ 3200-2800) ve proto-kentsel bir alan olarak Namazgah IV (yaklaşık olarak MÖ 2800-2400), Geç Bölgeselleşme Dönemi'ne aittir.[1]
Namazgah V (yaklaşık olarak MÖ 2400-2000),[1] çok az sulama yapılan veya hiç sulama yapılmayan Anadolu modelini takip eden Entegrasyon Dönemi'ne veya "kentsel devrim" dönemine tarihlenmektedir. Namazgah-Tepe, yaklaşık 60 hektarı kapsayan üretim ve muhtemel hükûmet merkezi olarak ortaya çıkmaktadır ve Altıntepe ile birlikte muhtemelen ikincil bir başkenttir. MÖ 1600 yıllarında Altıntepe terk edilmiş ve Namazgah-Tepe eski boyutuna göre küçülmüştür.
Geç Tunç Çağı'nda Namazgah VI (MÖ 1800–1500),[1] Yerelleşme Çağının bir parçası olarak, göçebe Andronovo kültüründen ve/veya Srubna kültüründen göçebe pastoralistlerin saldırısı ile karakterizedir.
Sitede detaylı boyalı çanak çömlekler bulunmaktadır.[2]
Aşağıdaki tablo Namazgah kültürünün kronolojisini açıklamaktadır.
| dönem | Tarih |
|---|---|
| Ceytun tipi neolitik | MÖ 6200-5000 |
| Proto-Kalkolitik (Anav Ia) | MÖ 5200-4800 |
| Erken Kalkolitik (Namazgah I) | MÖ 4800-4000 |
| Orta Kalkolitik (Namazgah II) | MÖ 4000-3500 |
| Geç Kalkolitik (Namazgah III) | MÖ 3500-3000 |
| Erken Tunç (Namazgah IV) | MÖ 3000-2500 |
| Orta Bronz (Namazgah V) | MÖ 2500-2200 |
| Geç Bronz (Namazgah VI) | MÖ 2200-1500 |
| Geç Bronz (Margiyana, Gonur aşaması) | MÖ 2200-1800 |
| Geç Bronz (Margiyana, Togolok aşaması) | MÖ 1800-1500 |
| Erken Demir (Yaz I) | MÖ 1500-1100 |
| Arkaik Dehistan (GB Türkmenistan) | MÖ 1300-500 |
| Ön-Ahameniş ve Ahameniş (Yaz II-III) | MÖ 1100-329 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Vidale, Massimo, (2017). Treasures from the Oxus. 19 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 9, Table 1.
- ^ An Encyclopedia of World History. 5th. Boston, MA: Houghton Mifflin Company. 1972. s. 17. ISBN 0-395-13592-3.
- ^ Lecomte, Olivier, (2011)."Ulug-depe: 4000 Years of Evolution between Plain and Desert" 23 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Historical and Cultural Sites of Turkmenistan, p. 223.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- V. M. Masson and V. I. Sarianidi, Central Asia: Turkmenia before the Achaemenids (trans. Tringham, 1972); review: Charles C. Kolb, American Anthropologist (1973), 1945-1948.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ansiklopedi İran'da15 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. girişi