Mustafa Mümin Aksoy
| Mustafa Mümin Aksoy | |
|---|---|
| |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1892 İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 24 Ocak 1948 İzmir, Türkiye |
| Milliyeti | Türk |
| Bitirdiği okul | Deniz Harp Okulu |
| Ödülleri |  
|
| Askerî hizmeti | |
| Takma adı | Gavûr Mümin |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu Türkiye
|
| Hizmet yılları | 1911-1948 |
| Rütbesi | Miralay |
| Birimi |  Kuvayi Milliye Türk Silahlı Kuvvetleri
|
| Çatışma/savaşları | Balkan Savaşı I. Dünya Savaşı Çanakkale Savaşı Kurtuluş Savaşı |
Mustafa Mümin Aksoy Paşa ya da Gavûr Mümin adıyla bilinen, (1892, İzmir - 24 Ocak 1948, İzmir) Türk asker, casus.[1] Osmanzade İbrahim Bey'in oğlu, eski İzmir Belediye Başkanı Hacı Hasan Bey'in yiğenidir.[2]
Askeri kariyeri
1911 yılında Beylerbeyi Yedek Subay Okulu'ndan mülâzımı sâni (teğmen) olarak mezun olduktan sonra[3] Balkan Savaşı'na katılmış, Edirne ve Çatalca'da görev almıştır. Daha sonra Çanakkale Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi'nde görev aldı. İzmir'in işgalinden önce 1920 yılına kadar İzmir Jandarma Alay Komutanlığı görevinde bulundu.[3] Yunan işgallerine karşı İzmir ve çevresinde örgütlenen Türk istihbarat teşkilatında görev aldı ve önemli faaliyetlerde bulundu. Mümin Paşa'nın Kuvay-i Milliye lehinde istihbarat faaliyetleri yönettiği dönemde, dayısı Hacı Hasan Paşa işgalci Yunan yönetimiyle uyum içinde çalışmış,[2] hatta bunun için maaşı beş kat arttırılmıştı.[2] Dayısının da yardımıyla İzmir'de görevini sürdürmüş ve işgalci Yunan güçleri lehine çalışan Türk subayı gibi görünmüş, Yunan Yüksek Komiseri Steryadis ve İşgal Kuvvetleri Komutanı Zafirios'un güvenini kazanmış, dönemin Türk sosyal yaşamında yeri olmayan şapka takmıştır. Bunlardan ötürü çevresinde kendisine Gavûr, Kirye[1] ve Hain Mümin lakapları takılmıştır.[3] Ancak o dönem İzmir halkı tarafından vatan haini olarak görülen Mümin Paşa, tüm bunları Yunan İşgal Kuvvetleri Karargahından aldığı istihbarat raporlarını Ankara Hükûmeti'ne ulaştırmak için yapmıştır.
Teğmen Mümin Paşa'nın Büyük Taarruz öncesi Ankara Hükûmeti'ne istihbarat topladığı Yunan Kuvvetleri tarafından anlaşılmış ve tutuklanarak Palamadi cezaevi'ne gönderilmiştir. Mudanya Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Palya İstratona cezaevine, bir süre sonra da Lusiya Esir Kampı'na gönderilmiş, Türk Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasından sonra Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan esir mübadelesinin ardından 5 Nisan 1923 tarihinde Türk esirlerle birlikte Türkiye'ye dönmüştür.[3]
Ölümü
Soyadı Kanunu sonrası "Aksoy" soyadını alan Mustafa Mümin Aksoy Paşa, nişanlısı Muhsine ile evlenemeden[3] miralay (albay) rütbesiyle tayin olduğu Hakkari'ye giderken zatürreye yakalanarak daha sonra vereme dönüşen hastalık sonucu 25 Ocak 1948'de hayatını kaybetmiştir.
Kaynakça
- ^ a b Ayşe Hür (4 Mayıs 2014). "'İstiklal Savaşı'nın iki casusu: Gavûr Mümin ve Mustafa Sagir". Radikal. 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Sabri Yetkin (14 Mart 2014). "İşgal yıllarında İzmir Belediyesi". Dünden Bugüne. Milliyet. 12 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e Ahmet Akyol (24 Şubat 2017). "Gavûr Mümin". ahmetakyol.com. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: - |
İzmir Jandarma Alay Komutanlığı 1919 - 1922 |
Sonra gelen: - |