Mustafa Bey Köprüsü
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ocak 2024) |
| Mustafa Bey Köprüsü | |
|---|---|
 Klepçi'de Bregava'yı geçen köprü | |
 | |
| Resmî adı | Most u Klepcima |
| Diğer ad(lar) | Klepçi Köprüsü |
| Geçiş | Trebižat |
| Konum |
|
| Koordinatlar | 43°05′58″N 17°43′18″E / 43.099543°K 17.721776°D |
| Sahibi | Devlet |
| Türü | Yığma |
| Malzeme | Kireç taşı |
| Şerit sayısı | 1 |
| Ayak sayısı | 2 |
| Yapım | 1517 |
| Kullanım | Yaya |
Mustaj-bey Köprüsü veya Mustafa Bey Köprüsü (Sırp-Hırvatça: Mustaj-begova ćuprija; Mustajbegova ćuprija, lit. 'Mustaj-begov most'), Klepçi Köprüsü (Sırp-Hırvatça: Most u Klepcima) olarak da bilinir. Bosna Hersek'te Čapljina yakınlarındaki Klepçi yerleşiminde bulunmaktadır. Yarım kilometre aşağısında Neretva Nehri'ne karışan Bregava Nehri üzerinden geçmektedir. 21-27 Ocak 2003 tarihleri arasında düzenlenen KONS oturumunda Bosna Hersek Ulusal Anıtı olarak ilan edilmiştir.[1]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Köprü, 1517 yılında Hersek Sancakbeyi Mustafa Bey (Sırp-Hırvatça: Mustaj-beg) tarafından yaptırılmıştır ve yaklaşık 150 yıl sonra Počiteljli Şişman İbrahim Paşa'nın emriyle yeniden inşa edilmiştir. Köprü, Mostar'daki Stari Most'tan (Türkçe: Mostar Köprüsü) yaklaşık 50 yıl önce benzer bir modele göre inşa edilmişti. Burada daha önceki döneme ait yolların keşfedildiği göz önüne alındığında bugünkü köprünün bulunduğu yerde bir Roma köprüsünün bulunması muhtemeldir.[1][2]
Tanım ve mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Köprü, Bosna Hersek'teki Osmanlı mimarisinin bir temsilcisidir. Köprünün kemerli açıklığının açıklığı 17,52 m'dir (en düşük su seviyesinin üzerindeki kemer oku 6,30 m'dir ve su yüzeyinin yaklaşık 1 m altına uzanır) ve kemerli yapı parçalı olarak inşa edilmiştir. Kemer tonozu kesme taştan yapılmıştır. Tonozun ön kemerleri ön duvarlara göre yaklaşık 4 cm içe girintilidir dolayısıyla tonozun genişliği yaklaşık 6,4 m'dir. Ön duvarların üstündeki korniş 17 cm yüksekliğinde ve basit profilli olup korkuluk yüksekliği 88 cm'dir. Saçak kalınlığı yaklaşık 15 cm, yürünen kısım ise dik eğimle 3,75 m genişliğindedir. En yüksek nokta, minimum su seviyesinden 7,20 m yüksekte, Bregava nehrinin sağından 6,44 m ve sol kıyısından 5,71 m uzaklıktadır. Düzensiz basamaklarla büyük nehir çakıl taşlarından yapılmıştır.[1]
Koruma ve kültür mirası[değiştir | kaynağı değiştir]
Uzun süreli ihmal nedeniyle korkuluğun bazı kısımları, ön duvarlardaki kornişler ve özellikle 1957 ile 1987 yılları arasında kanat duvarlarının bazı kısımları da tahrip edildiğinden köprüdeki basamak taşları yok olmuştur. 1952 yılında Anıtları Koruma Enstitüsü, basamak taşları ve duvarların koruma ve restorasyon çalışmalarını aslına uygun olmayan malzemelerle gerçekleştirdi. Bregava nehrinin ıslahına yönelik proje çalışmaları köprünün doğal çevresini tahrip etti ve 1991 yılında yerel yolun yeniden inşası yaklaşma rampasını kısmen tehlikeye attı, ancak Anıtları Koruma Enstitüsü büyük bu tehlikelerin önlenmesini sağladı. Bosna Savaşında hasar görmemesine rağmen bakımsızlık ve ağır araç trafiği nedeniyle köprü oldukça kötü durumdaydı.[1][2][3][4]
Son müdahaleler[değiştir | kaynağı değiştir]
2019 yılının ilkbaharında köprünün tamamen onarımı ve yeniden inşası için ilk adım olan koruma ve restorasyon çalışmaları yapıldı.[2][3]
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "Bridge in Klepci". old.kons.gov.ba (Sırp-Hırvatça ve İngilizce). Sarajevo: KONS. 21 Ocak 2003. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ a b c "Spriječena devastacija Starog mosta u Klepcima". Bljesak.info (Sırp-Hırvatça). 17 Nisan 2019. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ a b "Na mostu u Čapljini, starijem od Starog mosta, više posla nego što se očekivalo". Bljesak.info (Sırp-Hırvatça). 4 Mart 2019. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ "Obnovit će se Stari most u Klepcima". Bljesak.info (Sırp-Hırvatça). 20 Şubat 2019. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Zaboravljena ćuprija iz Čapljine (Arheološki portalı, objavljeno 30. listopada 2013.)