Micko Krstić
| Micko Krstić | |
|---|---|
 | |
| Doğum | y. 1855 Manastır Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 29 Ekim 1909 Manastır, Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılığı |  Sırp Ordusu (1876–78)  Çetnikler (1904–09) |
| Hizmet yılları | 1876–1881 1904–1909 |
| Rütbesi |  Voyvoda ve Harambaša |
| Birimi | Morava Ordusu (1876–78) Poreçe Çetesi (1880–81) Poreçe Çetesi (1904–09) |
Micko Krstić-Porečki ya da bilinen adıyla Voyvoda Micko (y. 1855 - 29 Ekim 1909), Poreçe bölgesinde aktif bir Sırp asi ve askeri liderdi.
Kökeni ve ilk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
Krstić, Osmanlı İmparatorluğu'nun Manastır Sancağı'nın (bugünkü Kuzey Makedonya) bir parçası olan Poreçe bölgesindeki Makedonski Brod yakınlarındaki Latovo'da doğdu. Ailesi yakınlardaki Trebino'dan geliyordu. Doğum yılı çoğunlukla y. 1855 olarak bilinse de, bazı kaynaklarda y. 1840 olarak gösterilmektedir.[1] Küçüklüğünden beri Sırp kimliğini benimsedi. Latovo'daki öğretmeni Obradović'ti.[2]
Osmanlı-Sırp Savaşı (1876–78) ve sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Krstić, Osmanlı-Sırp Savaşı'na gönüllü olarak katıldı.[3] Daha sonrasında, Kumanova Ayaklanması'na katıldı. Savaştan sonra, Sırp askeri hükûmeti Kosova ve Makedonya'daki isyancılara silah ve yardım gönderdi. Bölgenin her yerinde Hristiyan isyancı çeteler kuruldu. Özel olarak finanse edilen ve hükûmet tarafından desteklenen bu çetelerin çoğu Sırbistan'da kuruldu ve Osmanlı topraklarına geçti. Bu şekilde Micko Krstić, 1879'da Nikola Rašić ve İvranye'deki askeri hükûmetin yardımıyla Niş'te bir asi grubu kurdu.[4]
Micko'nun çeteleri, Vranje'de silah ve mühimmat aldı. Sınırı geçti ve birçok savaşçısının öldürüldüğü Eğri Palanka civarında Osmanlılarla çatışmaya girdi. Micko, tek bir yoldaşla Poreçe'ye gitti ve aynı yıl kurulan Stevan Petrović-Porečanin grubuna katıldı.[5]
Bırsyak Ayaklanması[değiştir | kaynağı değiştir]
14 Ekim 1880 tarihinde Poreçe'de Bırsyak Ayaklanması olarak bilinen bir ayaklanma çıktı. Micko Krstić; Ilija Delija, Rista Kostadinović ve Anđelko Tanasević ile birlikte, bu ayaklanmanın liderlerden biriydi.[6] Ayaklanma bir yıldan fazla sürdü.[7]
1881 baharında, Vranje'de küçük bir grup topladı ve Sırbistan'dan ayrıldı. Nisan 1881'de Çerkez Ilija ve Micko çeteleri Eğri Palanka yakınlarında kuşatıldı. Çerkez Ilija ve çetesinin tamamı öldü. Çatışmada Micko'nun çetesinin yarısı öldü. Kalanlarla beraber dağları aşarak Poreçe'ye gittiler.
Hapis cezası[değiştir | kaynağı değiştir]
Krstić, 1882'de Osmanlılar tarafından hapsedildi ve Manastır hapishanesinde tutuldu. 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[8] Manastır'daki Sırp konsolosluğu Milojko Veselinović'e dokuz mektup yazdı.[9] Osmanlı-Yunan Savaşı (1897) sırasında Bulgarlar, Osmanlı hapishanelerinde tutulan Bulgarlara af çıkardı; Micko kendini Bulgar olarak tanımlamayı reddetti ve hapiste kaldı.[8] 1901'de Sırp konsolosluğu, Manastır'da ev hapsinde olmasına ve her gün kasaba yönetimiyle temasa geçmek zorunda olmasına rağmen onu serbest bırakmayı başardı.[10] Bu arada, Veles boyunca en çok Bulgar şiddetine maruz kalan Poreče, Kumanova ve Kratovo vilayetlerindeki Sırp köylerinin kendi kendine örgütlenmesiyle ilk Sırp gerilla çeteleri kuruldu.[10] Krstić'in 4 Nisan 1904'teki kaçışı, Bitola Konsolosluğu'ndan Savatije Milošević, Metropolitan Polikarp sekreteri Jovan Ćirković-Ćifa, Kičevo'daki okulların müdürü Lazar Kujundžić ve Marko Cerić tarafından organize edildi. Sırp çetelerinin varlığı kısa sürede bölgelerde hissedildi.[10]
Sırp Çetnik Organizasyonu[değiştir | kaynağı değiştir]
Micko Krstić, Poreçe için en yüksek voyvoda (komutan) olarak seçildi.[10] Voyvoda Micko'nun çetesinin ilk başarısı, Poreçe'deki köyleri baskı altına alan ve Bulgar etkisini güçlendirmeye çalışan Dame Gruev liderliğindeki 8 birleşik Bulgar çetesine karşı çıkan çatışmayla geldi. Çatışma 5 Ekim 1904'te, Slatine yakınlarında gerçekleşti. Bulgar çeteleri, Movnatac'ta Osmanlı ordusuyla yaşanan çatışmanın ardından dinleniyordu. Sırp Çetnikleri, y. 40 savaşçı, sessizce etraflarını sardı ve ani bir baskınla beş kat daha büyük düşmanı yok etti. Bu vesileyle, Bulgar komutan Đurčin ve dört Bulgar savaşçı öldürüldü, çok sayıda kişi yaralandı ve geri kalanı kaçtı ve dağıldı. Yaralılar arasında Micko'nun yakaladığı Gruev de vardı. İçişleri Bakanı Nikola Pašić'in emriyle Gruev serbest bırakıldı. Kendisine Üsküp yakınlarındaki Solnje köyüne kadar eşlik edildi ve buradan Sofya'ya gitti.[10]
Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
29 Ekim 1909'da, Kırçova'da suikaste kurban gitti. Ölümünden sonra ressam Nadežda Petrović, hayatı üzerine bir drama yazdı. Aynı zamanda, Sırp şarkılarının halk kahramanı oldu.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Marinko Paunović (1998). Srbi: biografije znamenitih : A-Š. Emka. ISBN 9788685205040. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2023.
- ^ Jovan Hadži-Vasiljević (1928). Prosvetne i političke prilike u južnim srpskim oblastima u XIX v: (do srpsko turskih ratova 1876-78). Društvo Sv. Save. s. 422.
... ve oraya yerleşti. Obradović, lisenin dört sınıfını Belgrad'da ve ruhban okulunda tamamlamıştı. Diğer şeylerin yanı sıra, Poreč'teki Latovu köyünde öğretmenlik yaptı. Ünlü Ustaşa ve Çetnik Dükümüz Micko Krstić orada okudu...
- ^ Aleksa Jovanović Kodža (1930). Четнички споменик, Војвода Мицко, живот и рад. Skoplje.
- ^ Hadži-Vasiljević 1928, s. 8.
- ^ Hadži-Vasiljević 1928, s. 9.
- ^ Jovanović 1937, s. 237.
- ^ Hadži-Vasiljević 1928, s. 10.
- ^ a b Đorđe N. Lopičić (2007). Konzularni odnosi Srbije: (1804-1918). Zavod za udžbenike. s. 207. ISBN 978-86-17-34399-4.
En iyi örnek, 20 yıl hapis cezasına çarptırılan, ancak af kapsamına alınmak ve cezasını daha fazla çekmekten salıverilmek için kendisini Bulgar ilan etmek istemeyen Poreč'ten Dük Micko Krstić'tir.
- ^ "Мицко Крстевић: писма из битољског затвора (1897-1899)". Мешовита грађа. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2023.
- ^ a b c d e Vladimir Ilić (4 Mart 2003). "Srpski četnici na početku dvadesetog veka (6): Pogibija na šupljem kamenu". Glas Javnosti. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Прво јавно читање драме Надежде Петровић "Војвода Мицко Поречанин"". Влада Републике Србије. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2023.; Надежда Петровић (2005). Војвода Мицко Поречанин. Библиотека града Београда. ISBN 978-86-7191-071-2.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Milojko V. Veselinović (1905). Brsjačka buna godine 1880 u bitoljskom vilajetu i vojvoda Micko. Narodna Štamp. Obilićev.
- Krakov, Stanislav (1990) [1930]. Plamen četništva. Belgrad: Hipnos.
- Hadži-Vasiljević, Jovan (1928). Četnička akcija u Staroj Srbiji i Maćedoniji. Belgrad: Sv. Sava.
- Đurić, Veljko Đ.; Mijović, Miličko (1993). Ilustrovana istorija četničkog pokreta. Narodna knj.
- Надежда Петровић (2005). Војвода Мицко Поречанин. Библиотека града Београда. ISBN 978-86-7191-071-2.
- Miloš Jagodić. "МИЦКО КРСТЕВИЋ: ПИСМА ИЗ БИТОЉСКОГ ЗАТВОРА (1897-1899)" (PDF). Miscellanea. Cilt XXXIII. ss. 349-363. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2016.