Mehmet Yücetürk

Mehmet Yücetürk
Genel bilgiler
Doğum	26 Mart 1912 Bolu
Ölüm	29 Ocak 1992 Ankara
Alanı	Resim, Sanat eğitmeni

Mehmet Yücetürk (26 Mart 1912, Bolu - 29 Ocak 1992, Ankara), Türk ressam, eğitimci, Devlet Güzel Sanatlar Galerisi'nde yönetici.

Hayatı

26 Mart 1912’de Bolu’nun Salıbeyler Köyünde doğdu. İlkokulu, Bolu Gölyüzü mahallesinde, ortaokul ve liseyi, Hisar Tepesi’ndeki okulda okudu. 1935'te İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’ne girdi. Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde sırasıyla Nazmi Ziya Güran, İbrahim Çallı, Zeki Kocamemi ve Léopold Lévy atölyelerinde öğrenim gördü.

1938 yılı akademik döneminin son sene zorunlu derslerinden olan hukuk, politika, ekonomi ve devrim tarihi derslerini, o zamanlar Beyazıt Semtindeki Zeynep Hanım Konağı adıyla anılan ahşap binada Mahmut Esat Bozkurt, Yusuf Hikmet Bayur, Recep Peker, Yusuf Kemal Tengirşek gibi profesörlerden aldı. Ahmet Ziya Akbulut’tan Perspektif, Ord. Prof. Dr. Nurettin Ali Bey’den Artistik Anatomi, Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Sanat Tarihi, Mitoloji ve Estetik okudu. Hâdi Bara’dan Modelaj, Ayetullah Sümer’den Firesk öğrendi. Dönemin Devlet Resim Heykel Müzesi Müdürü Halil Dikmen’den klasik eserlerin tahlil ve tetkiki için gerekli bilgileri öğrendi.

1938 yılında Akademi’nin Resim Bölümü’nden başarıyla mezun oldu. Mehmet Yücetürk, 1939-1941 yıllarında askerlik görevini İstanbul’da yaptı.

1941’de Akademi’nin Yüksek Resim Bölümü’ne girdi. Aynı yıl Galatasaray Lisesi’ne resim öğretmeni olarak atandı. Buradaki görevi 1945 yılına kadar sürdü. 1945 yılında bu defa topçu teğmen olarak ikinci defa askere çağrıldı. İkinci askerliğini 1945- 1946 yıllarında İstanbul’da tamamladı. II. Dünya Savaşı’nın başında ve sonunda olmak üzere dört yıl askerlik yaptı.

Mehmet Yücetürk, Akademi’nin yüksek resim kısmından 1947 yılında mezun oldu. 1949- 1950 yıllarında Adana Erkek Lisesi ve İkinci Ortaokulu’nda resim öğretmenliği yaptı. 1950 yılında Bolu’ya naklen atandı. 1950- 1965 yıllarında Bolu Ortaokulu, Bolu Lisesi, Bolu Erkek Öğretmen ve Kız Öğretmen Okulları’nda resim öğretmenliği görevlerinde bulundu.

1954'te TBMM’nin yeni binasının tefrişi nedeni ile vilayetlerde çalışacak ressamların seçimi için İbrahim Çallı, Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Fethi Karakaş ile seçici kurul üyesi oldu. 1957- 1960 yıllarında Bolu Devlet Su İşleri Müdürlüğü’nde desinatörlük, kütüphane ve arşiv görevlerinde bulundu. 1965'te Almanya ve Fransa’da sanat öğrenimini pekiştirdi; galeri ve müzeleri inceledi. 1967- 1977 yıllarında Kültür Bakanlığı Bolu Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde yönetici olarak çalıştı. 1998’de bu binaya, Bolu Belediye Başkanlığınca “Mehmet Yücetürk Sanat Merkezi” ismi verildi.

1992’de Ankara yakınlarında geçirdiği bir trafik kazasında eşi ile birlikte vefat etti. Kabri, Bolu Salıbeyler’dedir.

Konuları ve çalışma üslubu

İsmail Ağanın Harmanı 50x65 cm 1947

Ayçiçeği 50x65 cm 1967

Hep iş başında olan, emek veren insanları, köylüleri tuvale en iyi koyan izlenimci ve figüratif bir ressam olarak tanınmıştır. Tuval üzerine yağlı boya tekniği ile eskiye ve yeniye uzak kalmadan yendiği güçlüklerin üstünde her yerin ve her şeyin resmini yapmıştır. “Güzellik her yerde ve her şeydedir” düşüncesine bağlı izlenimcilik ile hareket eder. Doğadaki güzellikler, ona göre sürekli değildir. İşte bu gelip geçici güzelliklere kalıcılık sağlamak ancak sanatkârlara özgüdür. Resim sanatının gelenek ve kurallarını yeteri kadar anlamış bir sanatçı olduğunu ele aldığı güçlü konularla ve kompozisyonlarla ortaya koymuştur.

Her eserinin arkasında yorucu bir çaba gerektiren uzun etütler ve eskiz çalışmaları vardır. Yücetürk, genellikle tablolarının öncelikle eskizini hazırlayarak çalışmaya başlamıştır. Mehmet Yücetürk’ün peyzajları ve büyük ebatlı çok figürlü kompozisyonları yanı sıra çok sayıdaki portreleri de dikkate değerdir. 1992 yılında çalışmaya başladığı Neyzen Tevfik portresi, sanatçının vefatı ile yarım kalan son eseridir.

Ülkemizdeki milli mücadele dönemi, Cumhuriyetin ilanı, II. Dünya Savaşı yıllarına rastlayan dört yıllık askerliği, 1960 ve 1980 dönemlerindeki askeri, siyasi ve anayasal gelişmelerin onu etkilemiş olması, koleksiyonuna siyasi ve hamasi konularda çok figürlü kompozisyonlar kazandırmıştır. Hasat ve köy konulu eserlerinde başak ve toprak kokusunu duyumsamamak olanaksızdır.

Bazı Eserleri

• Bulgur Dibeği, 81x100 cm. (1938)
• Köyümde Bir Yaz Öğlesi, 38x55 cm. (1942)
• Ziyneti Hanım, 22x33 cm. (1942)
• Sünnice Dağlarında Oduncular, 54x65 cm. (1942)
• Yazıcalı Ayşe Kadın ve Koyunları, 89x116 cm. (1944)
• Sazıyla Sözüyle Kadınlar, 46x55 cm. (1944)
• Koşulu Topçular, (1946)
• Karavanacılar (1947)
• Hacı Yakup Efendi, 54x65 cm. (1948)
• Bolu Panayırı, 65x92 cm. (1948)
• Tırmık, 73x100 cm. (1950)
• Gala Gecesi, 150x150 cm. (1965)
• Harmanda Kiraz Molası (1966)
• Koçyiğit Köroğlu, 114x146 cm. (1970)
• Akçakoca Plajı, 80x100 cm. (1974)
• Kalaycı Şükrü Usta, 50x65 cm. (1977)
• Atatürk, 114x146 cm. (1980)
• Seddülbahir Direnişi, 97x162 cm. (1986)
• İsmail Ağanın Harmanı, 65x92cm. (1991)

Günümüzde eserleri

Yücetürk Koleksiyonu, günümüzde evlatları tarafından korunmakta ve zaman zaman sergilenmektedir.

Eserlerinin yer aldığı resmi koleksiyonlar

• Cumhurbaşkanlığı Sarayı
• Ankara Resim ve Heykel Müzesi
• Ankara 75.Yıl Cumhuriyet Eğitim Müzesi
• TBMM
• Kültür Bakanlığı
• Orman Bakanlığı
• Milli Eğitim Bakanlığı
• Dışişleri Bakanlığı
• Milli Savunma Bakanlığı
• L’union Française
• Merkez Bankası
• Ziraat Bankası
• İş Bankası
• Denizcilik Bankası
• Türkiye Petrolleri A.O.
• Bolu Belediye Başkanlığı

Kişisel ve karma sergilerinden seçmeler

• 1938’de Bolu’da Sakarya Okulu kişisel sergisi
• 1939’da D Grubu’nun İstanbul Taksim’deki daimi galerisi kişisel sergisi
• 1939’da Bolu Halkevi kişisel sergisi
• 1943'te Beyoğlu Halkevi kişisel sergisi
• 1942, 1943, 1944 yıllarında Galatasaray Lisesi karma sergisi
• 1945'te Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin düzenlediği bütün grupların bir aradaki karma sergisi
• 1946’da Türk Ressam ve Heykeltıraşlar Cemiyetinin İstanbul Karma Sergisi
• 1946 yılı Kasım ayında Paris’te Palais de Chaillot’da açılan Unesco Karma Sergisi
• 1948’de Bolu Halkevi kişisel sergisi
• 1952’de Bolu Öğretmen Okulu kişisel sergisi
• 1955'te Bolu Lisesi kişisel sergisi
• 1954'te Yapı Kredi Bankasının kuruluşunun onuncu yılı nedeniyle İstanbul Spor Sergi Sarayı karma sergi
• 1952’ye kadar olan bütün Devlet Resim ve Heykel Sergileri ve UNESCO sergileri
• 1965'te Ankara Yüksek Ticaret Öğretmen Okulu Salonunda 26. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1966’da Türkiye Ressamlar Cemiyeti’nin Roma’daki “Güzel Anadolumuz” adlı karma sergisi
• 1966’da İstanbul Galatasaray Lisesi Salonlarında açılan 27. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1967’de Türkiye Ressamlar Cemiyeti’nin, Bolu Devlet Güzel Sanatlar Galerisinde 30. Karma Resim Sergisi
• 1968’de İzmir 29. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1972’de 33. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1973'te Cumhuriyet’in 50. yılı nedeniyle Tuzcuoğlu Kültür ve Sanat Galerisi karma sergisi
• 1974'te Ankara 35. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1975'te Yücetürk’ün Türkiye’nin ilk “Resim Sehpası Sergisi” Bolu Devlet Güzel Sanatlar Galerisinde açıldı
• 1976’da DYO 10. İzmir, Ankara ve İstanbul Karma Resim Sergisi
• 1977’de 38. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1978’de DYO İzmir, İstanbul ve Ankara Karma Resim Sergisi
• 1979’da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Osman Hamdi Bey Sergisi
• 1979 yılında Akbank Osmanbey Sanat Galerisi’nde “Tarihi ve Turistik Türkiye” konulu karma sergisi
• 1980’de Ankara 41. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1981’de İş Bankası, Mardin, Siirt, Bitlis, Hakkâri, Van, Muş, Bingöl ve Tunceli’de açılan “Anadolu Sergileri”
• 1983'te Türkiye Muharipler Derneği, Beşinci Karma Resim Sergisi Ankara Devlet Güzel Sanatlar Galerisi
• 1984'te Bolu Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde “Bolu ve Bolu’da Hayat” konulu karma resim sergisi
• 1986’da I. Uluslararası Asya-Avrupa Sanat Bienali
• 1987’de Türk Ocağı 75. Şeref Yılı Karma Resim Sergisi, Milli Piyango Sanat Galerisi
• 1989’da Ankara Doku Sanat “Çağdaş Türk Resminden Bir Kesit 1989/İlk Yaz” temalı sergi
• 1990’da 70. yılını kutlamak amacıyla Ankara Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’ndeki “dünden bugüne” sergi, son kişisel sergisidir.
• 1991’de 52. Devlet Resim ve Heykel Sergisi
• 1992’de İstanbul Almelek Sanat Galerisi’nde “Léopold Lévi ve Öğrencileri” sergisi

Ödülleri

• 1970, 1971 ve 1972 yıllarında Uluslararası Monaco Kültür Şenliklerinde kazandığı “Şeref Diploması”
• 1971 yılında Monaco Prensliği’nin Çağdaş Sanat Büyük Ödülü ve “Yüksek Seçkinlik Diploması”
• 1954 yılında TBMM’nin Vilayet Tabloları Sergisinde “Büyük Ödül”
• 1974 yılında 35. Devlet Resim ve Heykel Sergisinde “Devlet Sanat Sergisi Başarı Ödülü”
• 1983'te I. Zonguldak Kültür ve Sanat Festivali resim dalında Zonguldak 100. Yıl Vakfı “Birincilik Ödülü”
• 1985 yılında TBMM Milli Egemenlik konulu yağlı boya resim yarışmasında mansiyon
• 1986 yılında TBMM’nin “Milli Egemenlik ve Barış” konulu resim yarışmasında “Jüri Özel Ödülü”
• 1987 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği Mehmet Akif Ersoy’u 50. Anma Yılı dolayısıyla “İstiklal Marşının Doğuşu ve Kurtuluş Savaşı” konulu resim yarışmasında mansiyon
• 1987 yılında TBMM’nin düzenlediği resim yarışmasında hem “birincilik” hem de “ikincilik ödülü”
• 1991 yılında Türkiye Plastik Sanatlar Derneği tarafından verilen “Onur Ödülü”
• 1991 yılında Türkiye Güzel Sanat Eseri Sahipleri (GESAM) tarafından verilen “Onur Ödülü”
• 1992 yılında Mimar Sinan Üniversitesi “Güzel Sanatlar Akademisi Mezunlar Derneği Onur Ödülü”

Biyografisinin yer aldığı bazı kaynaklar

Türk Plastik Sanatçılar Ansiklopedisi (1971); Türk Resim Sanatından Desenler (1977); Ülkemize Onur Kazandıran Sanatçılar (1980); Günümüz Türkiye’sinde Kim Kimdir? (1987-1988), İş Bankası Cumhuriyet Dönemi Çağdaş Türk Resmi Kataloğu; Bolu İl Yıllığı (1967); Bolu İl Yıllığı (1973); Bolu’dan Yetişenler (1987); Mehmet Yücetürk Yalınlığın Büyüsü (2014).

Dış bağlantılar

• Yücetürk Sergisi Hakkında 1 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Mehmet Yücetürk'ün Sanatı ve Yapıtları Üzerine