İçeriğe atla

Matsalu Millî Parkı

Koordinatlar: 58°45′36″K 23°35′49″D / 58.76000°K 23.59694°D / 58.76000; 23.59694
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Matsalu Millî Parkı
Estonca: Matsalu rahvuspark
IUCN kategori II (millî park)
Alan türü Millî park
Korunan alan listesi IUCN kategori II
Devlet  Estonya
İl Lihula
Koordinatları 58°45′36″K 23°35′49″D / 58.76000°K 23.59694°D / 58.76000; 23.59694
Kapladığı alan 4.886 km2 (1.886 sq mi)
Kuruluş tarihi 1957
İnternet sitesi http://www.matsalu.ee/
Belirleme29 Mart 1994
Referans no.104[1]

Matsalu Ulusal Parkı (daha önce Matsalu Tabiatı Koruma Alanı, (Estonca: Matsalu rahvuspark), genellikle sadece Matsalu), Estonya'nın Lääne ilçesinde bulunan bir doğa koruma alanı ve milli parktır. Matsalu'da Ulusal Parkı 4.861 kilometrekare (1.877 sq mi) bir alana yayılmıştır ve Matsalu körfezi, Kasari Nehri deltası, Matsalu köyü ve çevresini kapsar.[2]

Matsalu Körfezi, Doğu Atlantik Uçuşyolu üzerindeki ana konumu nedeniyle Avrupa'nın en önemli sulak alan kuş alanlarından biridir. Çok sayıda göçmen kuş, Matsalu'yu evreleme alanı olarak kullanır.[3] Her baharda, yaklaşık 1,6 milyonu uzun kuyruklu ördekler olan iki milyondan fazla su kuşu Matsalu'dan geçer.[4][5]

Matsalu Ulusal Parkı, ikinci koruma kategorisindeki 22 bitki türü, yaban kurbağası ve on memeli türü, en yüksek koruma kategorisindeki ak kuyruklu kartal, ikinci ve üçüncü koruma kategorilerinden birçok kuş türü dahil, çoğu Estonya IUCN Kırmızı Listesi'nde listelenen nesli tükenmekte olan bir dizi türe ev sahipliği yapmaktadır.[6]

Açıklama

[değiştir | kaynağı değiştir]
Matsalu Tabiatı Koruma Alanı kıyısındaki sazlıklar ve midye kazları.
Keemu kuş gözlem kulesinden Matsalu Körfezi manzarası

Matsalu Ulusal Parkı Matsalu Körfezi ile Kasari Nehri deltasını ve çevresindeki alanlar - taşkın alanları, kıyı çayırları, sazlıklar, ormanlık alanlar, ormanlık çayırlar ve 50'den fazla ada içeren körfezin ağzının etrafındaki Väinameri bölümü dahil - toplam 486,1 kilometrekare (187,7 sq mi) alan kapsar.[4][7] 224,3 kilometrekare (86,6 sq mi) korunan alan karasal ve 261,8 kilometrekare (101,1 sq mi) korunan alan sulak alanlardır.[8] Matsalu Körfezi sığ ve acıdır ve besin açısından zengindir. Körfez 18 kilometre (11,2 mi) uzunluğunda ve 6 kilometre (3,7 mi) genişliğindedir, ortalama derinliği yalnızca 1,5 metre (5 ft) ve maksimum derinliği 3,5 metre (11 ft) civarındadır.[9] Suyun tuzluluk oranı yaklaşık olarak mil başına 0.7'dir. Körfezin kıyı uzunluğu yaklaşık 165 kilometre (102,5 mi) civarındadır. Körfezin kıyı şeridi yüksek kıyılardan yoksundur ve çoğunlukla çakıllı kıyılarla kaplıdır, körfezin en içteki korunaklı kısmında çamurlu ve yüksek sazlı alanlar bulunur.[6]

Keemu kuş gözlem kulesi

Kasari Nehri, Matsalu Körfezi'ne giren birkaç nehrin en büyüğüdür. Kasari Nehri'nin Deltası, 1930-1960 yılları arasında gerçekleştirilen taraklamalar nedeniyle doğal durumda değildir; çoğu aktif olarak yönendirilen deltanın alüvyon çayırı (40 km2 (15 sq mi)), Avrupa'nın en büyük açık nemli çayırlarından biridir.[6] Ana kanalı çevreleyen sazlıklar ve hasırotları her yıl batıya doğru 100 metre (328 ft) genişler.[4] Kasari Nehri'nden Matsalu Körfezi'ne yıllık giriş, körfezin hacmini yaklaşık sekiz kat aşmaktadır; Kasari Nehri'nin ortalama mevsimlik değişimi 1,7 metre (6 ft) civarındadır. Nehirler, 3.500 km2 (1.350 sq mi) fazla bir drenaj havzasından körfeze çok miktarda besin açısından zengin çökelti taşır. Çökeltiler nehir haliçlerinde birikerek sazlıkların genişlemesini sağlamaktadır.[5]

Matsalu'da 175'i yuva yapan ve 33'ü göçmen su kuşları olmak üzere toplam 282 kuş türü kaydedilmiştir. Tabiatı koruma alanında 772 tür vasküler bitki ile birlikte 49 balık türü ve 47 memeli türü kayıt altına alınmıştır.[4][5][7]

Her baharda, 10.000-20.000 Bewick kuğusu, 10.000 büyük kuğu, bayağı altıngöz, püsküllü ördek, bektaşi kuşları ve diğerleri dahil olmak üzere iki milyondan fazla su kuşu Matsalu'dan geçer. 20.000 civarında bir midye kazı ile 10.000 civarında boz kaz kolonisi ve binlerce yağmurkuşu ilkbaharda kıyı meralarda konaklar. En çok sayıda görülen kuş türü (yaklaşık 1,6 milyon) uzun kuyruklu ördeklerdir. İlkbaharda sazlıklarda yaklaşık 35.000-40.000 ördek yemlenir.[4][5] Sonbaharda yaklaşık 300.000 göçmen su kuşu Matsalu'dan geçer. Sulak alan, Avrupa'daki bayağı turnaların en büyük sonbahar konaklama alanıdır. Parkta kaydedilen en yüksek turna sayısı 23.000 oldu.[10]

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Penijõe malikanesi, Devlet Doğa Koruma Merkezi bölge ofisi ve Matsalu ulusal Parkı'nın merkezi

Matsalu'daki bilimsel araştırmalar, Tartu Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi küratörü Valerian Russow'un Matsalu Körfezi yakınlarındaki kuşlara dair kısa bir genel araştırma gerçekleştirdiği 1870 civarında başladı.[9] 1928 ile 1936 yılları arasında Eerik Kumari, Matsalu'daki kuşları araştırdı ve 1936'da bölgede bir kuş koruma alanının oluşturulmasını önerdi. 1939'da, körfezin bazı kısımları (Virtsu-Puhtu) çamur banyolarında kullanılan çamuru için koruma altına alındı.[11][12]

Matsalu'daki araştırmalar, Estonya Bilimler Akademisi Botanik ve Zooloji Enstitüsü'nün Penijõe'de bir araştırma üssü kurmasıyla 1945'te düzenli hale geldi.[13] Matsalu Tabiatı Koruma Alanı, 1957 yılında, esas olarak kuşların yuva yapmasını, tüy dökmesini ve göçmen yollarını korumak için kurulmuştur. İlk daimi çalışanlar (yöneticiler ve bilim adamları) görevlerine 1958'de başladı ve Penijõe araştırma üssü, yeni kurulan doğa koruma alanının idari merkezi haline geldi.[9] Estonya'da kuşların halkalanması için kurulan Estonya Kuş Halkalama Merkezi (Estonca: Rõngastuskeskus) Penijõe'de de bulunmaktadır.[14][15]

Matsalu'daki atlar

1976'da Matsalu, Sulak Alanların Korunmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi) kapsamında uluslararası öneme sahip sulak alanlar listesine dahil edildi.[16] Avrupa Korunan Alanlar Diploması, parkın habitat çeşitliliğini ve tabiatı koruma alanındaki sayısız kuş türünü ve diğer biyom gruplarını korumadaki başarısı nedeniyle 2003 yılında Avrupa Konseyi tarafından Matsalu Doğa Koruma Alanı'na verildi. Matsalu, Estonya'da Avrupa Diploması'na sahip tek doğa koruma alanıdır.[17][18] Diploma 2008'de beş yıl uzatıldı.[19][20][21]

2004 yılında, Matsalu Tabiatı Koruma Alanı, çevredeki alanlarla birlikte Matsalu Ulusal Parkı haline getirildi.[4][5][15] Matsalu'da yedi kuş gözlem kulesi (Penijõe, Kloostri, Haeska, Suitsu, Jugasaare, Küdeva ve Keemu) ve üç yürüyüş parkuru bulunmaktadır.[11]

Matsalu Uluslararası Doğa Filmleri Festivali

[değiştir | kaynağı değiştir]
Matsalu ulusal Parkı'nın en doğu sınırında, Kasari Nehri üzerindeki eski beton köprü. 1904 yılında inşa edildiğinde döneminin en uzun beton köprüsüydü (308 metre (1.010 ft)). Günümüzde yalnızca yaya trafiği için kullanılmaktadır.[22]

Matsalu Uluslararası Doğa Filmleri Festivali (Estonca: Matsalu loodusfilmide festival) her sonbaharda parkın yakınlarındaki Lihula kasabasında düzenlenmektedir. Festival, 2003 yılının sonlarında kurulan kâr amacı gütmeyen MTÜ Matsalu Loodusfilmide Festivali tarafından düzenlenmektedir.[23] Şubat 2010'da MTÜ Matsalu Loodusfilmide Festivali, Estonya Devlet Orman Yönetim Merkezi (RMK) ile ortaklık kurdu ve gelecekte film festivallerini ortaklaşa organize etmeyi kararlaştırdı.[24][25]

İlk Matsalu Doğa Filmleri Festivali, 3 Ekim - 5 Ekim 2003 tarihleri arasında Lihula'da 7 ülkeden 23 filmden oluşan rekabetçi bir programla düzenlendi. Festivali o yıl 2.500'den fazla kişi ziyaret etti. İkinci festival 23 Eylül - 25 Eylül 2004 tarihleri arasında 14 ülkeden katılımcılar, 35 filmlik yarışmalı bir program ve yaklaşık 5.000 ziyaretçi ile gerçekleştirildi. Üçüncü festival 22 Eylül - 25 Eylül 2005 tarihleri arasında, 16 ülkeden 39 filmden oluşan rekabetçi bir program ve 7.000'in üzerinde ziyaretçi ile gerçekleşti. 21 Eylül - 24 Eylül 2006 tarihleri arasında düzenlenen dördüncü festivalde 21 katılımcı ülke ve 41 film yarıştı. Beşinci Matsalu Doğa Film Festivali, 19 Eylül - 23 Eylül 2007 tarihleri arasında düzenlendi ve 7.000'den fazla ziyaretçiyi ağırladı.[23][26] Organizatörler, festivalin bir doğa koruma alanında düzenlenmesinden dolayı, küçük bir kasabada çok daha büyük büyüyemeyeceğini ve bu nedenle çoğunlukla Avrupa doğa belgesellerini festivale getirmeyi planladıklarını ve aynı zamanda insanla ilgili konuları da festivale dahil etmek istediklerini açıkladılar.

2007 yılında, Matsalu Uluslararası Doğa Filmleri Festivali organizatörleri Estonya Çevre Bakanlığı tarafından Yılın Çevre Ödülü'nü aldı. Bakanlık, doğanın korunmasını yaygınlaştıran ve çevre bilincine önemli katkı sağlayan film festivalinin yıllar içinde ısrarlı ve başarılı bir şekilde düzenlenmesine dikkat çekti.[27][28]

Fotoğraf galerisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Suitsu çayırları
    Suitsu çayırları
  • Midye kazı sürüsü
    Midye kazı sürüsü
  • Kumari
    Kumari
  • Puise yarımadasında sahil
    Puise yarımadasında sahil
  • Kasari Nehri'nde ilkbahar seli
    Kasari Nehri'nde ilkbahar seli
  • Kasari Nehri
    Kasari Nehri
  • Matsalu Ulusal Parkı'ndaki Suitsu Nehri kıyıssındaki balıkçı kulübeleri
    Matsalu Ulusal Parkı'ndaki Suitsu Nehri kıyıssındaki balıkçı kulübeleri
  • Suitsu yürüyüş parkurunun sonunda eski samanlık
    Suitsu yürüyüş parkurunun sonunda eski samanlık
  • Haeska köyünden görülen sahil şeridi
    Haeska köyünden görülen sahil şeridi
  • Puhtulaid yarımadasında saman balyaları
    Puhtulaid yarımadasında saman balyaları
  • Eski Matsalu malikanesi
    Eski Matsalu malikanesi
  • Keemu'nun küçük limanı
    Keemu'nun küçük limanı
  • Tuudi Nehri üzerindeki ağlar ve balık kulübeleri
    Tuudi Nehri üzerindeki ağlar ve balık kulübeleri
  • Porimägi
    Porimägi

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Matsalu Nature Reserve". Ramsar Sites Information Service. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2018. 
  2. ^ Matsalu Rahvuspark in Estonia 10 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Protected Planet
  3. ^ Top 100 Birding Sites of the World. University of California Press. 2009. ss. 50-52. ISBN 978-0-520-25932-4. 
  4. ^ a b c d e f "Matsalu National Park". Official home page. 6 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  5. ^ a b c d e "West-Estonian plains: Migratory birds and the Matsalu Nature Reserve". Estonica. 25 Şubat 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  6. ^ a b c "Information Sheet on Ramsar Wetlands (RIS)" (PDF). Wetlands International. 22 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  7. ^ a b "RMK - Matsalu National Park". State Forest Management Centre (RMK). 25 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  8. ^ "Matsalu looduskaitseala". Keskkonnaregistri avalik teenus (Estonca). Keskkonnaregister. 24 Nisan 2009. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  9. ^ a b c Matsalu roostikus, randadel ja vetel (Estonca). Tallinn: Eesti Raamat. 1980. 
  10. ^ "Matsalus loendati ühe õhtuga üle 13 000 sookure ja hane". Postimees (Estonca). 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  11. ^ a b "EELIS infoleht: Matsalu rahvuspark". Eesti Looduse Infosüsteem (EELIS) (Estonca). Keskkonnateabe Keskus. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  12. ^ "Õigusakt: 1939.05.19 Vabariigi Valitsuse otsus 19. maist 1939 veekogude looduskaitse alla võtmise kohta". Eesti Looduse Infosüsteem (EELIS) (Estonca). Keskkonnateabe Keskus. 19 Mayıs 1939. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  13. ^ Directory of Wetlands of International Importance in the Western Palearctic. Gland, Switzerland: World Conservation Union (IUCN). 1980. ss. 452-453. ISBN 2-88032-300-2. 
  14. ^ "Rõngastuskeskus" (Estonca). 9 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  15. ^ a b "Matsalu rahvuspargi kaitse-eeskirja ja välispiiri kirjelduse kinnitamine" (Estonca). Elektrooniline Riigi Teataja. 1 Ocak 2006. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  16. ^ "The Annotated Ramsar List: Estonia". The Ramsar Convention on Wetlands. 7 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2007. 
  17. ^ "Matsalu Nature Reserve rewarded by the European Diploma of Protected Areas". Estonian Ministry of Environment: News 2003. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  18. ^ "Resolution on the award of the European Diploma of Protected Areas to the Matsalu Nature Reserve (Estonia)". European Council. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010. 
  19. ^ "Convention on the conservation of European wildlife and natural habitats - 28th meeting of the Standing Committee - Strasbourg, 24-27 November 2008 - Meeting of the Group of Specialists on the European Diploma of Protected Areas (Strasbourg, 17-18 mars 2008) – Report". European Diploma of Protected Areas. Council of Europe. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  20. ^ "Matsalu rahvuspark säilitas Euroopa kaitsealade diplomi". ERR Uudised (Estonca). Eesti Rahvusringhääling. 19 Mart 2008. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  21. ^ "Resolution on the renewal of the European Diploma of Protected Areas to the Matsalu National Park (Estonia)". Council of Europe. 2 Haziran 2008. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010. 
  22. ^ "Kasari sild". Kultuurimälestiste riiklik register (Estonca). Muinsuskaitseamet (National Heritage Board). 30 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010. 
  23. ^ a b "Matsalu International Nature Film Festival". 17 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  24. ^ "RMK-st sai Matsalu loodusfilmide festivali ametlik partner" (Estonca). Ministry of Environment. 19 Şubat 2010. 15 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  25. ^ "RMK became an official partner of the Matsalu Nature Film Festival". State Forest Management Centre (RMK). 23 Şubat 2010. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  26. ^ "Matsalu loodusfilmide festivali tänavune peaauhind rändab Soome". Postimees (Estonca). 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2007. 
  27. ^ "Aasta keskkonnategu 2007" (Estonca). Estonian Ministry of Nature. 8 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  28. ^ Ilves (8 Aralık 2007). "Matsalu filmifestival sai aasta keskkonnateo auhinna". Lääne Elu (Estonca). 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Matsalu Millî Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Matsalu_Millî_Parkı&oldid=32950441" sayfasından alınmıştır