Maria (Mauricius'un kızı)
Maria ya da Meryam, 12. yüzyıl vakainüvisi Süryani Mihail'e göre Bizans imparatoru Mauricius'un kızı ve Sasani şahı II. Hüsrev'in karısıdır.[1]
Tarihsel gerçeklere uygunluk[değiştir | kaynağı değiştir]
2004 yılında Şirin. Hristiyan - Kraliçe - Aşk Efsanesi. Geç Antik Çağ'da bir kadın - Tarihsel gerçeklik ve edebi etki yayınlanan kitabında Wilhelm Baum, Maria ve onun II. Hüsrev'in bir başka eşi olan Şirin ile ilişkisine ilişkin kaynakları inceler. Jüstinyen Hanedanı ile Sasaniler arasındaki evlilik ittifakının tarihi 590 olacaktır. O zamanlar Hüsrev, Behrâm-ı Çûbîn'e karşı tahtta hak iddia etmek için Mauricius'tan yardım isteyen sürgün edilmiş bir prensti.[2]
Firdevsî tarafından yazılan Şehnâme, Hüsrev ve Şirin'in sürgünden önce evlendiklerini bildirmektedir. Sebeos, Şirin'in Huzistan'ın yerlisi olduğunu bildirirken, Edessa Vakainamesi Şirin'in bir Arami olduğunu ve Asoristan'dan geldiğini ima eder. Mirkhvand tarafından yazılan Rawżat as-safāʾ, Şirin'in aslen Hüsrev'in uğrak yeri olan bir evde hizmetçi olduğunu ve orada gelecekteki hükümdarla tanıştırıldığını ifade eder. Hepsi daha sonraki anlatımlardır ve rivayetlerden etkilenmiş olabilirler.[2]
Maria, Bizans kaynaklarında özellikle yoktur. Bunun yerine Edessa Chronicle, Dionysius Telmaharensis (1234 Chronicle'da korunduğu gibi), Taberî, İskenderiye Patriği Eutychius, Firdevsî, Siirt Vakayinamesi, Süryani Mihail, Bar Hebraeus ve Mirkhvand kaynaklarında yer alır. Siirt Vakayinamesi ve Mari ibn Süleyman, Maria'nın aynı zamanda "Şirin" olarak da adlandırıldığından bahsetmek ve iki figürü eşitlemek konusunda benzersizdir. Her ikisi de onu Mauricius'un kızı olarak gösterir. Ancak Mauricius hakkında en ayrıntılı tarihsel kaynak olan Teofilakt Simokata, ondan asla bahsetmez.[3]
Baum, yaşıyla ilgili olarak Mauricius'un evliliğiyle ilgili bilinen gerçekleri not eder. Mauricius ve eşi Konstantina, Ağustos 582'de evlendiler. Maurice'in meşru bir çocuğu olsaydı, Maria 590'da sekiz yaşından küçük olurdu.[3] Birincil kaynaklarda adı geçen Mauricius ve Konstantina'nın toplam dokuz çocuğu vardır: altı oğlu (Theodosius, Tiberius, Peter, Paul, Justinus, Justinianus) ve üç kızı (Anastasia, Theoctiste, Kleopatra).
Şehnâme, Maria'nın Şirin tarafından zehirlenerek ölmesinin bir hikâyesini içerir. İkisini rakip kraliçeler olarak gösteren sonraki hikâyeler daha sonraki metinlerde ortaya çıkar. Bazı durumlarda, mücadeleleri farklı varisleri tahta çıkarmaya çalışmak üzerine kuruludur. Birincil kaynaklar Siroe'nin (II. Kubâd) Şirin'in değil Hüsrev'in en büyük oğlu olduğunu gösterir. Çeşitli anlatımlar Maria'yı Siroe'nin annesi, Şirin'i ise kendi oğlu Merdanşah'ı desteklemiş olarak gösterir.[4]
Baum, Şirin'i tarihi bir şahsiyet, Maria'yı ise bir efsane figürü olarak görür, belki de Bizans İmparatorluğu'ndan tarihi bir Maria'dan geliyor, II. Hüsrev'in haremine üye olan ama ne kraliçe ne de imparatorluk prensesi olan Bizans İmparatorluğu'ndan tarihi bir Maria'dan gelir.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- Genel
- Baum, Wilhelm (2004). Christian, queen, myth of love, a woman of late antiquity, historical reality and literary effect (İngilizce). Gorgias Press LLC. ISBN 1-59333-282-3.