İçeriğe atla

Mansplaining

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Toplumsal Cinsiyet ve Silahsızlanma Platformu toplantısı, 14 Eylül 2017. Slaytta: Sıklıkla "mansplainingi" temsilen kullanılan Paul Tadlock'un sınıf arkadaşları heykelinin bir fotoğrafı vardır.[1][2]

Mansplaining (man (erkek) ve explain (açıklama) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur) veya erbilmişlik, "bir kadına bir şeyi küçümseyici, kendine aşırı güvenen ve genellikle yanlış veya aşırı basitleştirilmiş bir şekilde yorumlamak veya açıklamak" anlamına gelen bir terimdir.[3][4][5][6] Yazar Rebecca Solnitbu fenomeni "aşırı güven ve bilgisizliğin" bir kombinasyonuna bağladı.[7] The Atlantic'ten Lily Rothman, bunu "açıklayanın açıklanandan daha fazlasını bildiği gerçeğine bakılmaksızın, genellikle bir erkek tarafından bir kadına yapılan açıklama" olarak tanımladı.[8]

Orijinal kullanımında, mansplaining, bir erkeğin muhtemelen bir kadından daha bilgili olduğu varsayımına dayandığı söylendiği için diğer küçümseme biçimlerinden farklıydı.[9] Bununla birlikte, daha geniş bir şekilde kullanılmaya başlandı, genellikle bir erkek, hedeflenen alıcıların yaşı veya cinsiyeti ne olursa olsun, bir açıklama yaparken küçümseyici bir ton aldığında uygulanır: bir "erkek 'açıklama" herhangi bir dinleyici kitlesine iletilebilir.[4] 2010 yılında New York Times tarafından "Yılın Sözleri"nden biri seçildi.[10] American Dialect Society, 2012'de Mansplaining'i “en yaratıcı” yeni kelime olarak seçti.[11]

Kökeni

[değiştir | kaynağı değiştir]

Splain fiili 200 yıldan fazla bir süredir kullanılmaktadır, aslında Geç Orta İngilizce explain kelimesinin günlük konuşma dilindeki bir telaffuzu olarak kullanılmaktadır. Giderek daha fazla küçümseyici veya ayrıntılı açıklamalara atıfta bulunuldu.[3][12] Mansplaining terimi, Rebecca Solnit tarafından yazılan ve 13 Nisan 2008'de TomDispatch.com'da yayınlanan "Erkekler Bana Bir Şeyleri Açıklıyor: Gerçekler Yollarına Çıkmadı" başlıklı bir makaleden esinlenmiştir. Makalede Solnit, bir partide bazı kitaplar yazdığını duyduğunu söyleyen bir adamla ilgili bir anekdot anlatmaktadır. Son çalışması Eadweard Muybridge hakkında konuşmaya başlamış, bunun üzerine adam onun sözünü keserek "bu yıl çıkan çok önemli Muybridge kitabını duyup duymadığını" sormuştur - söz konusu kitabın Solnit'in kitabı olabileceğini düşünmeden (aslında olduğu gibi, öyleydi). Solnit, denemede mansplaining kelimesini kullanmadı, ancak fenomeni "her kadının bildiği bir şey" olarak nitelendirdi.[13][14]

Bir ay sonra söz, sosyal ağ LiveJournal'daki bir yorumda göründü.[8] Ana akım yorumlara girmeden önce feminist blogcular arasında popüler oldu.[8][15] Kelime 2010 yılında New York Times tarafından yılın kelimelerinden biri olarak dahil edilmiş,[10] 2012 yılında American Dialect Society tarafından "yılın en yaratıcı kelimesi" ödülüne aday gösterilmiş,[6] ve 2014 yılında çevrimiçi Oxford Sözlüklerine eklenmiştir.[16]

Solnit daha sonra benzer temalar üzerine yedi makaleden oluşan bir koleksiyon olan Erkekler Bana Şeyleri Açıklıyor'u (2014) yayınladı. Baş makalesinde, profesyoneller ve uzmanlar da dahil olmak üzere, kadınların rutin olarak erkeklerden daha az güvenilir olarak görüldüğünü veya onlara daha az inanıldığını yazdı ve bazı ülkelerde bir erkek tarafından onaylanmadıkça içgörülerinin, hatta yasal tanıklıklarının reddedildiğini söyledi.[17][18] Bunun, "kadınları cesaret ettiklerinde konuşmaktan ve sesini duyurmaktan alıkoyan; sokakta tacizin yaptığı gibi, bunun onların dünyası olmadığını belirterek genç kadınları sessizliğe iten" yaygın bir olgunun belirtilerinden biri olduğunu savundu. Tıpkı erkeklerin desteksiz aşırı güvenini çalıştırdığı gibi, bizi kendinden şüphe duyma ve kendini sınırlama konusunda eğitiyor."[19]

2018'de, California Berkeley'deki Moe's Books'ta bir konferans sırasında Solnit, "Yanlış bir şekilde 'mansplaining' terimini uydurmakla suçlandım. 2010 New York Times'ta yılın kelimesi seçildi. Aslında ben uydurmadım. Kelime konusunda biraz kararsızdım çünkü türün erkeğini olmasını istediğimden biraz daha fazla kınayıcı gibi görünüyordu." [20] dedi.

Kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gazeteciler bu kelimeyi 2012 Cumhuriyetçi başkan adayı Mitt Romney'i;[21] Başkan Donald Trump'ı;[22] Teksas Valisi Rick Perry'i;[23] MSNBC sunucusu Lawrence O'Donnell'i;[24] HBO drama dizisi The Newsroom'daki çeşitli karakterleri;[25][26][27] müzik yöneticisi Jimmy Iovine'i;[28] Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull'u;[29] aktör Matt Damon'ı[30] ve tüketici hakları savunucusu Ralph Nader'ı tanımlamak için kullandılar.[31] Şubat 2016'da, İşçi Partisi senatörü Katy Gallagher İletişim Bakanı Mitch Fifield'a "Mansplainingi seviyorum. Bundan zevk alıyorum" dediğinde, bu terim Avustralya Senatosu komitesinin iki üyesi arasında bir tartışmaya yol açtı.”[32]

2013'te Dictionary.com, sözlüğüne hem mansplain hem de -splain son ekini (libfix) eklediğini söyledi.[33] Duyurusu kısmen şöyleydi: "Yaratıcı olmanın yanı sıra, bu terim, özellikle -splaining kısmı, 2013'te inanılmaz derecede sağlam ve birleştirici bir form olarak kullanışlı olduğunu kanıtladı." Dictionary.com, mansplain'in anlamının 2009'dan bu yana "yoğun ve ciddiden gündelik ve şakacıya" bir şekilde değiştiğini, eski -splain kelimelerinin hala "ağır kültürel ve politik çağrışımlara sahip olduğunu ve genellikle politikacıların adlarına eklendiğini" kaydetti.[33]

Mansplaining aynı zamanda womansplaining, whitesplaining, Rightsplaining,[34] goysplaining,[35] ve Damonsplaining gibi paralel yapıları da doğurmuştur.[36][37]

Eleştirisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

MPR Haber Personeli, terimin kullanışlılığına itiraz etti.[38] Cinsiyete özgü doğası ve olumsuz çağrışımları göz önüne alındığında, Lesley Kinzel onu doğası gereği önyargılı, özcü, küçümseyen ve çifte standartlı olarak nitelendirdi.[39] 2016 Washington Post makalesinde Cathy Young, bunun "adam" kelimesini aşağılayıcı bir önek olarak kullanan birkaç terimden sadece biri olduğunu ve bu ortak düşüncenin "mevcut misandry döngüsünün" bir parçası olduğunu yazdı.[40] 2015 Los Angeles Times makalesinde Meghan Daum, "Erkeklerin atama için kadınlardan daha nitelikli olduğunu önermek sadece cinsiyetçi değil, aynı zamanda neredeyse bir erkeğin söylediği her şeyi açıklayıcı olarak kategorize etmek kadar sağırdır" diye yazdı.[41] 2014'te Solnit kendisi bu konuda şüpheleri olduğunu şöyle söyledi: "Bana bazı erkeklerin yapmamaları gereken şeyleri açıklamaları ve duymaları gereken şeyleri duymamaları yerine, erkeklerin doğuştan bu şekilde kusurlu olduğu fikrine biraz ağırlık veriyormuş gibi geliyor."[42] Sözcük daha popüler hale geldikçe, bazı yorumcular uygunsuz kullanımın orijinal anlamını sulandırdığından şikayet etti.[43] Joshua Sealy-Harrington ve Tom McLaughlin, The Globe and Mail gazetesinde, terimin tartışmayı susturmak için bir ad hominem olarak kullanıldığını yazdı.[44]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "UIW Statue Gets National Attention Thanks To Feminism And Twitter". San Antonio Current. 28 Mayıs 2015. 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021. 
  2. ^ "Classmates, San Antonio, Texas". Atlas Obscura. 2 Temmuz 2018. 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021. 
  3. ^ a b 'Definition' 13 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dictionary.com
  4. ^ a b Mansplaining 2 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Merriam-Webster.com
  5. ^ "Clickbait, Normcore, Mansplain: Runners-Up for Oxford's Word of the Year". Time. 18 Kasım 2014. 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2014. 
  6. ^ a b "Tag, You're It! "Hashtag" Wins as 2012 Word of the Year". Visual Thesaurus. 5 Ocak 2013. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  7. ^ Solnit (20 Ağustos 2012). "Men still explain things to me". In These Times. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  8. ^ a b c Rothman (1 Kasım 2012). "A Cultural History of Mansplaining". The Atlantic. 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 
  9. ^ Jaschik (16 Ekim 2012). "Calling Out Academic 'Mansplaining'". Inside Higher Ed. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  10. ^ a b Sifton (18 Aralık 2010). "The Words of the Year". The New York Times. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  11. ^ "American Dialect Society 2012 Words of the Year" (PDF). americandialect.org. 4 Ocak 2013. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  12. ^ "'Mansplaining' Spawns a New Suffix". Vocabulary.com. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  13. ^ "Men Explain Things to Me: Facts Didn't Get in Their Way". TomDispatch, The Nation Institute. 13 Nisan 2008. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  14. ^ Solnit (13 Nisan 2008). "Men who explain things". Los Angeles Times. 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  15. ^ Doyle (1 Mayıs 2014). "Mansplaining, Explained". In These Times. 27 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  16. ^ "New words added to OxfordDictionaries.com today include binge-watch, cray, and vape". Oxforddictionaries.com. August 2014. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  17. ^ Lewis (4 Temmuz 2014). "The Essay That Launched the Term "Mansplaining"". The New Republic. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  18. ^ "Men Explain Things to Me -- Facts Didn't Get in the Way". HuffPost (İngilizce). 20 Ağustos 2012. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021. 
  19. ^ "On Rebecca Solnit's Men Explain Things to Me". Cultural Weekly. 11 Haziran 2014. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  20. ^ Solnit did not coin the term 'mansplaining' 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Financial Times
  21. ^ Cogan (1 Ağustos 2012). "The Mittsplainer: An Alternate Theory of Mitt Romney's Gaffes". GQ. 4 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012. 
  22. ^ Kaplan (20 Ekim 2018). "Stephen Colbert accuses Trump of trying to 'mansplain the Midterms' to female voters". Rolling Stone. 23 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019. 
  23. ^ Weigel (27 Haziran 2013). "Mansplaining the Mansplainer: Rick Perry's Accidental Abortion Honesty". Slate. 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 
  24. ^ Ioffe (8 Ağustos 2013). "Dear Lawrence O'Donnell, Don't Mansplain to Me About Russia". The New Republic. 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 
  25. ^ Stuever (11 Temmuz 2013). "'The Newsroom' vs. 'Honey Boo Boo': Which one really gives us more to think about?". The Washington Post. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 
  26. ^ Weigel (5 Ağustos 2013). "Trying to Tolerate The Newsroom, Week Four". Slate. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 
  27. ^ Greenwald (16 Temmuz 2013). "Death by Newsroom". Grantland. 21 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 
  28. ^ "Dear Jimmy Iovine: Women Don't Need You to Mansplain Music to Them". Observer. 19 Kasım 2015. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2015. 
  29. ^ "PM accused of 'mansplaining' ... but what does it mean?". The Sydney Morning Herald. 16 Eylül 2015. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2015. 
  30. ^ "Matt Damon Mansplaining Diversity On 'Project Greenlight' Is Frustrating, But There Is A Silver Lining". www.bustle.com. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2015. 
  31. ^ "Ralph Nader Mansplains Monetary Policy to Janet Yellen". Daily Intelligencer. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2015. 
  32. ^ "'What?': Katy Gallagher explains mansplaining to Mitch Fifield during fiery estimates showdown". The Sydney Morning Herald. 11 Şubat 2016. 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  33. ^ a b "Word Watch 2013: -splain". Dictionary.com. 6 Aralık 2013. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2014. The possibilities are seeming endless on the -splain front. This gives Dictionary.com reason to believe that -splain is not just a temporary fad, but rather a stable new addition to English along with its libfix cousins like -gate, -pocalypse, and -zilla. 
  34. ^ Zimmer (2013). "Among The New Words". American Speech. 88 (2): 196-214. doi:10.1215/00031283-2346771. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. (abonelik gereklidir)
  35. ^ Marcus (30 Mart 2015). "The Art of Goysplaining". The Forward. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  36. ^ "'Damonsplaining': Matt Damon accused of insensitivity". BBC News. 16 Eylül 2015. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  37. ^ "Matt Damon has more 'Damonsplaining' to do — this time about alleged anti-gay comments". The Washington Post. 29 Eylül 2015. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  38. ^ "Do we need a different word for 'mansplaining'?". MPR News. 19 Aralık 2016. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2017. 
  39. ^ Kinzel (16 Ağustos 2012). "Why You'll Never Hear Me Use the Term 'Mansplain'". XoJane. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013. 
  40. ^ Young (30 Haziran 2016). "Feminists treat men badly. It's bad for feminism". The Washington Post. 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. Whatever the reasons for the current cycle of misandry — yes, that’s a word, derided but also adopted for ironic use by many feminists — its existence is quite real. Consider, for example, the number of neologisms that use “man” as a derogatory prefix and that have entered everyday media language: “mansplaining,” “manspreading” and “manterrupting." 
  41. ^ "Mansplaining? Windbags come in both genders". Los Angeles Times. 8 Ocak 2015. 10 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 
  42. ^ Men Explain Things to Me. Chicago: Haymarket Books. 2014. s. 14. 
  43. ^ Hart (20 Ekim 2014). "RIP "mansplaining": How the Internet killed one of our most useful words". Salon. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2014. 
  44. ^ McLaughlin (15 Nisan 2014). "Arguments should not be silenced because of their author's race or sex". The Globe and Mail. 5 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mansplaining&oldid=33911520" sayfasından alınmıştır