Magok-i-Attari Camii
 Genel bakış | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Buhara, Özbekistan |
| Koordinatlar | 39°46′23″K 64°25′06″D / 39.77306°K 64.41833°D |
| İnanç | İslam |
| Durum | Cami eski Halı Müzesi |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | İslam mimarisi, Fars mimarisi |
| Tamamlanma | 9.-10. yüzyıl[1] |
Magok-i-Attari Camii, Buhara, Özbekistan'da bulunan tarihi bir camidir. Lyab-i Hauz'un tarihi dini kompleksinin bir parçasını oluşturur. Cami, Buhara'nın tarihi merkezinde, Po-i Kalan'ın yaklaşık 300 metre güneybatısında, Toqi Telpak Furushon ticaret kubbesinin 100 metre güneybatısında ve Lyab-i Hauz'un 100 metre doğusunda yer almaktadır. UNESCO Dünya Mirası Sit Alanı Buhara Tarihi Merkezi'nin bir parçasıdır.[2] Günümüzde cami, halı müzesi olarak kullanılmaktadır.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
9. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar İslam öncesi dönemden bir Zerdüşt tapınağının kalıntıları üzerine inşa edildiği düşünülmektedir. Arap fethinden önce Magok-i Attari'nin bulunduğu yerde bir çarşı vardı. İdoller, iksirler, baharatlar, attar (parfümler) ve diğer ürünler satılan bir pazardı. Bunun yanı sıra, eskiden bu yere yakın bir Ay Tapınağı (Mokh) bulunmaktaydı. Buhara'daki ilk sinagogun inşa edilmesinden önce Yahudiler camide Müslümanlar ile yer paylaşıyorlardı. Bazıları Buhara Yahudilerinin ve Müslümanların aynı anda aynı yerde ibadet ettiğini aktarmaktadır. Bazı kaynaklar Yahudilerin Müslümanlardan sonra ibadetlerini gerçekleştirdiğini aktarmaktadır. Cami, Orta Asya'daki hayatta kalan en eski camilerden biridir ve Moğol istilasından önceki zamandan beri Buhara'da ayakta kalan birkaç binadan biri olduğu için de dikkat çekicidir. 12. yüzyılda Karahanlılar Buhara'da hüküm sürerken, cami büyük ölçüde yeniden inşa edildi. Ayrıca binanın güneyine yeni bir cephe inşa edildi.[3] 15. yüzyılın ortalarında restore edildi ve doğu bölümüne eyvanlı bir yeni kapı inşa edildi.[4] 1930'ların başında cami yeniden restore edildi.
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Bina, 12 x 7,5 m²lik dikdörtgen bir zemin planına sahiptir. Binanın ana ekseninde, düz çatı, kafesli kemerli pencerelere sahip iki sekizgen ortak seki taşır. Ayrıca sekizgen kubbeleri bulunur. Caminin zemini toprak seviyesinin yaklaşık 4,50 metre altındadır.[3] Bu nedenle cami, "çukurdaki" veya "toprak altındaki" anlamına gelen "Magok-i" adını taşımaktadır. Başka bir "toprak altı" camisi yaklaşık 150 metre kuzeybatıda bulunan Magok-i-Kurpa Camii'dir. Narshakhi, Buhara Tarihi adlı eserinde (yaklaşık 950), eski bir tapınak üzerine inşa edilen cami için "magok", yani "çukurdaki" olarak adlandırdı; çünkü o zaman bile caminin bir kısmı toprak seviyesinin altındaydı. Güney cephesi en zengin donanıma sahiptir ve eski ana giriştir. Süslemeler esas olarak kesme ve oyma tuğlaların düzenlenmesi ve çiçek motifli pişmiş toprak karolarla yapılmıştır. Eyvanın sivri kemeri, sepet örgüsü ile süslenmiş duvarlarda bulunan iki çeyrek sütundan destek almaktadır. Eyvanın her iki tarafında, birbiri üzerine yerleştirilmiş olan dekoratif desenli üç dikdörtgen çerçeve bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Pander: Zentralasien, 2004, P.161
- ^ 602. 27 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UNESCO
- ^ a b Pander: Zentralasien, 2004, S. 162
- ^ "Die Moschee Magoki Attori". 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.