Macaristan'daki Habsburg-Osmanlı savaşları (1526-1568)
Macaristan'daki Habsburg-Osmanlı savaşları, 1526'dan 1568'e kadar, Habsburg Monarşisi ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, Macaristan Krallığı topraklarında ve Güneydoğu Avrupa'daki birkaç yerde yürütülen savaşlardı. Habsburglar ve Osmanlılar, 1526-1568 yılları arasında Macaristan'da birbirlerine karşı bir dizi askerî harekât yürüttüler. Genel olarak Osmanlıların üstünlüğü olmasına rağmen, savaştan kesin bir sonuç çıkmadı. Osmanlı ordusu kara bakımından büyük bir üstünlüğe sahipti ve bu yüzden açık bir meydan muharebesine giremedi ve Macar sınırındaki birçok kaleyi kuşatarak önemli miktarda zaman kaybetti.Bu şekilde iletişim ve lojistik yolları tehlikeye girdi. Çatışmanın sonunda Macaristan; Osmanlılar, Habsburglar (vergi ödemek kaydıya) ve bir Osmanlı vassal devleti olan Transilvanya arasında bölündü.
Süleyman'ın 1529'da başarısız Viyana Kuşatması'nın ardından, Ferdinand 1530'da inisiyatifi yeniden kazanmak ve Süleyman'ın 120.000 güçlü ordusunun getirdiği yıkımın intikamını almak için bir karşı saldırı başlattı.
Süleyman'ın yanıtı 1532'de 120.000'den fazla askerin devasa bir ordusunu Viyana'yı kuşatmaya götürdüğünde geldi. Ferdinand ordusunu geri çekti, sadece topsuz 700 adam ve Güns'u (Kőszeg ) savunmak için birkaç silah bıraktı.[1] Güns Kuşatması'nda, Osmanlı'nın Sadrazamı İbrahim Paşa, Koszeg'in ne kadar zayıf savunduğunu fark etmedi.Hırvat Kaptan Nikola Jurisiç, kent, her saldırıya karşı savaştı. Savaşın kesin sonucu bilinmemektedir, çünkü kaynağa bağlı olarak değişen iki şekli vardır. İlk versiyonda Nikola Jurišić uygun şartlarda teslim olma teklifini reddetti ve ikinci versiyonda şehre nominal bir teslim olma şartları sunuldu. Her halükarda, Osmanlılar Ağustos yağmurlarının gelişinde geri çekildi. Geri çekilmeleri sırasında, Leobersdorf savaşında Palatin seçmeni II. Frederick tarafından yönetilen imparatorluk ordusuna karşı bir yenilgi aldılar. [kaynak belirtilmeli]
Ferdinand ve Süleyman arasında Konstantinopolis Antlaşması (1533) imzalandı. John Szapolyai, Osmanlı tebaasında olarak Macaristan Kralı olarak tanındı. Ancak Osmanlılar, araziyi Macaristan'daki Habsburg yönetimi altında tanıdı.[2]
Bu antlaşma, orduları sınırlar boyunca çarpışmaya başlayan John Szapolyai veya Ferdinand'ı tatmin etmedi. Ferdinand, en büyük generallerini[2] Osijek'i alması için göndererek 1537'de John'a kesin bir darbe indirmeye karar verdi ve böylece anlaşmayı ihlal etti. Kuşatma başarısız oldu ve Avusturyalıları parçalayan bir Osmanlı yardım ordusu ile Mohács ile aynı büyüklükte bir felaket olan Gorjani Savaşı'na yol açtı.
Ancak, yine Viyana'ya saldırmak yerine Süleyman, aynı yıl güney İtalya'da Otranto'ya saldırmak için 8.000 hafif süvari ordusu gönderdi. Birlikler, Osmanlı çabalarıyla koordine etmek için tasarlanmış bir Fransız istilasının gerçekleşememesi sonrasında İtalya'dan çekildi. Bununla birlikte, 1538'deki deniz Preveza Savaşı'ndaki bir Osmanlı zaferi Habsburg liderliğindeki koalisyona bir yenilgi daha verdi.
1540s[değiştir | kaynağı değiştir]
1541'de Osmanlılar Szigetvar Kalesi'ni alamadılar. Ancak Buda Kuşatması'ndaki Habsburg'larda aşağılayıcı bir yenilgi yapıldı (1541) . John Szapolyai 1540 yılında hayatını kaybetti ve oğlu sadece birkaç haftalıktı.[2] Buda'ya Avusturya saldırısı, John'un ölümünün haberini takip etti, ancak John'un dul eşinin Süleyman'a temyizleri cevaplanmadı ve 1541'de yaşlı General Rogendorf, Buda'yı almak için Tuna'yı geçmeden önce mağlup edildi. Ertesi yıl Ferdinand Pest'i kuşattı ama geri püskürtüldü.
Nisan 1543'te Süleyman Macaristan'da Bran ve diğer kaleleri geri getiren başka bir kampanya başlattı, böylece Macaristan'ın çoğu Osmanlı kontrolü altındaydı. Franco-Osmanlı ittifakının bir parçası olarak (ayrıca bkz: Franco-Macar ittifakı ve Petar Keglević ), Macaristan'daki Osmanlılara Fransız birlikleri sağlandı: 1543-1544'te bir Fransız topçu birimi gönderildi ve Osmanlı Ordusuna bağlandı.[3][4][5] Ağustos 1543'te Osmanlı , Esztergom Kuşatması'nda başarılı oldu[6] Kuşatmayı, Macar taç giyme şehri Székesfehérvár'ın Eylül 1543'te ele geçirilmesi izleyecekti.[7] Bu kampanya sırasında ele geçirilen diğer şehirler Buda'yı daha iyi korumak için Siklós ve Szeged . Bununla birlikte, bu kalelerin kuşatılması nedeniyle batıya doğru itilmenin sürekli gecikmesi, Osmanlıların Avusturya'ya karşı yeni bir saldırı başlatamadığı anlamına geliyordu.
1548'den savaşın sonuna kadar, Maestre de campo Bernardo de Aldana liderliğindeki Schmalkaldic Savaşı'nda savaşan bir Habsburg İspanyol piyade tercio Macaristan'da John Zápolya'nın Ferdinand adına savaşmak için ayrıldı.[8] Aslında, Kutsal Roma İmparatoru V. Charles, 1527 den 1553 kadar kardeşine Macaristan içinde kalan Hristiyanları korumak için düzenli bir yardım göndermiştir.[9]
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Nihayet 1568'de Edirne'de barış sona erdi ve 1576, 1584 ve 1591'de yenilendi. Savaş, Uzun Türk Savaşı'nda 1593'e kadar Habsburglar ve Osmanlılar arasında tekrar patlak vermeyecekti. Ancak, bu barış dönemi boyunca, "Küçük Savaş" olarak bilinen bir çatışma olan küçük ölçekli savaş devam etti . Büyük ordular veya sürekli harekâtlar başlatılmadı, ancak her iki taraftaki yetkililer, sınır boylarında sürekli mücadele etti. Ancak her iki taraf da barışın devam etmesini istedi.[10]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Turnbull, Stephen. The Ottoman Empire 1326–1699. New York: Osprey, 2003. pg 51
- ^ a b c Turnbull, Stephen. The Ottoman Empire 1326–1699. New York: Osprey, 2003. pg 52
- ^ The Ottoman Empire and early modern Europe by Daniel Goffman, p.111
- ^ "Firearms of the Islamic world, p.38". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ "The Cambridge History of Islam, p.328". 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ Ground warfare: an international encyclopedia by Stanley Sandler p.387
- ^ "Slovak history: chronology & lexicon Július Bartl p.59". 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ Korpás, Zoltán: La correspondencia de un soldado español de las guerras de Hungría a mediados del siglo XVI. Comentarios al diario de Bernardo de Aldana (1548–1552). In: Hispania, Vol. 60, no 206, 2000, pp. 881–910
- ^ Dixon, C. Scott; Fuchs, Martina: The histories of Emperor Charles V: nationale Perspektiven von Persönlichkeit und Herrschaft. Münster: Aschendorff, 2005. 3402065746, p. 235
- ^ Caroline Finkel (1988). The Administration of Warfare (İngilizce). ISBN 3-85369-708-9.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Arşivlenmiş kopya. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- Arşivlenmiş kopya. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- Tracy, James. "The Road to Szigetvár: Ferdinand I's Defense of His Hungarian Border, 1548–1566." Austrian History Yearbook 44 (2013): 17–36.
- Stephen Turnbull (22 Ekim 2003). The Ottoman Empire 1326–1699 (İngilizce). Osprey Publishing. ISBN 1-84176-569-4.