Macaristan'da Doğu Ortodoksluğu
Macaristan'da Doğu Ortodoksluğu, Macaristan'daki Doğu Ortodoks Hristiyanlığının topluluklarını, kurumlarını ve kuruluşlarını ifade eder. Tarihsel olarak Doğu Ortodoksluğu, Orta Çağ ve erken modern Macaristan Krallığı'nda önemli bir mezhepti. Modern zamanlarda, Doğu Ortodoksluğu esas olarak bazı etnik azınlıkların dinidir. 2001 ulusal nüfus sayımında, yalnızca 15.928 kişi kendilerini Ortodoks Hristiyan olarak tanımladı (herhangi bir dine mensubiyet beyan eden kişilerin %0,21'i ve tüm nüfusun %0,15'i).
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
_(7388._sz%C3%A1m%C3%BA_m%C5%B1eml%C3%A9k)_4.jpg)
10. yüzyılın ortaları ile 13. yüzyılın başları arasında, Orta Çağ Macaristan'ının Bizans İmparatorluğu ve Kiev Knezliği ile ara sıra siyasi bağları vardı. 10. yüzyılın ortalarında Konstantinopolis Patrikhanesi, piskopos Hierotheos başkanlığında Macaristan Prensliği'ne bir heyet gönderdi. [1] [2] Orta Çağ'da Macaristan Krallığı'nın bazı güney ve doğu bölgelerinde, özellikle Rumen ve Ukraynalı azınlıklar arasında önemli ölçüde Doğu Ortodoksluğu vardı.[3]
1440 yılında Macar kralı Ladislaus, Sırp Kovin Manastırı'nın kurulması için Doğu Ortodoks Hristiyanlarına özel ayrıcalıklar tanıdı. 1481 ve 1495'te Osmanlı akınları sırasında, Macar kralları Matyas Corvinus ve II. Vladislaus, güney topraklarının savunmasını iyileştirmek ve demografik toparlanmayı garanti altına almak için Doğu Ortodokslarına özel ayrıcalıklar vermişlerdi. [4]
Tarihsel olarak, Orta Çağ'ın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar Macaristan toprakları, 16. yüzyılda kurulan Buda Piskoposluğu aracılığıyla Sırp Ortodoks Kilisesi'nin münhasır yargı yetkisi olmuştur. Merkezi Budapeşte yakınlarındaki Szentendre kasabasındadır. [4]
Günümüzde Doğu Ortodoks Kilisesi'nin Macaristan'da da aktif olan başka yargı alanları vardır.
Rus Ortodoks Kilisesi, Budapeşte'de bulunan Başpiskopos Markos başkanlığındaki Budapeşte ve Macar Piskoposluğuna sahiptir. Rus Ortodoks Kilisesi'nin Budapeşte ve Macar Piskoposluğu, sekiz rahip ve bir diyakoz ile on bir topluluğa sahiptir.[5]
İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi de Macaristan'da varlığını sürdürmektedir. Macar Eksarhlığı, Patrikhane'nin Viyana Metropolü'nün bir parçasıdır. Ülkede yedi toplulukları vardır.[6]
Rumen Ortodoks Kilisesi, Gyula'da bulunan Siluan Mănuilă başkanlığındaki Gyula Piskoposluğuna sahiptir.[7]
Bulgar Ortodoks Kilisesi'nin Macaristan'da Budapeşte ve Peç'te bir rahiple birlikte iki topluluğu vardır. Her iki topluluk da Bulgar Ortodoks Orta ve Batı Avrupa Piskoposluğu'nun yetkisi altındadır.[8]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Baán 1999.
- ^ Madgearu 2008.
- ^ Éva Révész, Régészeti és történeti adatok a kora árpád-kori bizánci-bolgár-magyar egyházi kapcsolatokhoz, Doktori értekezés, Szeged 2011.
- ^ a b Ćirković 2004.
- ^ "Будапештская и Венгерская епархия / Организации / Патриархия.ru". Patriarchia.ru. 3 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
- ^ Takáts Botond. "patriarchatus.hu". Patriarchatus.hu. 25 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
- ^ "Organizarea Administrativă | Biserica Ortodoxă Română". Patriarhia.ro. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
- ^ "Българска източноправославна епархия в Западна и Средна Европа". Bg-patriarshia.bg. 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
Kaynak kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Baán, István (1997). "The Foundation of the Archbishopric of Kalocsa: The Byzantine Origin of the Second Archdiocese in Hungary". Early Christianity in Central and East Europe. Warszawa: Semper. ss. 67-74. ISBN 9788386951338.
- Baán, István (1999). "The Metropolitanate of Tourkia: The Organization of the Byzantine Church in Hungary in the Middle Ages". Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ss. 45-53. ISBN 9783447041461.
- Berend, Nora; Urbańczyk, Przemysław; Wiszewski, Przemysław (2013). Central Europe in the High Middle Ages: Bohemia, Hungary and Poland, c. 900-c. 1300. New York: Cambridge University Press. ISBN 9780521781565.
- Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. ISBN 9781405142915.
- Şablon:Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250
- Kiminas, Demetrius (2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 9781434458766. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023.
- Koszta, László (2014). "Byzantine Archiepiscopal Ecclesiastical System in Hungary?". The Carpathian Basin, the Hungarians and Byzantium. Szeged: Szegedi Tudományegyetem. ss. 127-143. 20 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023.
- Madgearu, Alexandru (2008). "The Mission of Hierotheos: Location and Significance". Byzantinoslavica. Cilt 66. ss. 119-138.
- Madgearu, Alexandru (2017). "Further Considerations on Hierotheos' Mission to the Magyars". Acta Musei Napocensis. 54 (2). ss. 1-16. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023.
- Şablon:Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art
- Éva Révész, Régészeti és történeti adatok a kora árpád-kori bizánci-bolgár-magyar egyházi kapcsolatokhoz, Doktori értekezés, Szeged 2011.
- Sotirović, Vladislav B. (2011). "The Serbian Patriarchate of Peć in the Ottoman Empire: The First Phase (1557–94)". 25 (2). ss. 143-169. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023.
- Stephenson, Paul (2000). Byzantium's Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900-1204. Cambridge University Press. ISBN 9780521770170. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023.
- Stojkovski, Boris (2016). "The Greek Charter of the Hungarian King Stephen I". Зборник радова Византолошког института. Cilt 53. ss. 127-140.
- Véghseő, Tamás (2015). "Reflections on the Background to the Union of Uzhhorod / Ungvár (1646)" (PDF). Eastern Theological Journal. 1 (1). ss. 147-181. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2023.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Rus Ortodoks Kilisesi Macaristan ve Budapeşte Piskoposluğu 20 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Macaristan Rumen Ortodoks Piskoposluğu 31 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Macar Eksarhlığı 20 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.