Mısost Bematıqo
| Mısost Bematıqo | |
|---|---|
| Kabarda Başprensi | |
| Görev süresi 1785-1788 | |
| Yerine geldiği | Cembulat |
| Yerine gelen | Atajuq |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 18.yy Kabarda |
| Ölüm | 1788 Kabarda |
| Partisi | Kabardey beyleri içinde anti-Rus Kısım |
| Dini | Sünni İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Çatışma/savaşları | Rus-Çerkes Savaşı |
Mısost Bematıqo (Doğu Çerkesçesi: Бэматикъуэ Мысост), Çerkes aristokrat ve askerî komutan. 1785 ile 1788 yılları arasında Kabarda başprensi. Rusya'nın Çerkesya'yı işgaline karşı çıktı ve Rusya'ya karşı Kırım Hanı ile ittifaklar kurdu. Yaşlılığında ise Rusya'ya bağlılık yemini ettiğini belirten bir mektup gönderdi.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk yılları hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmemektedir.
II. Katerina döneminde Rus ordusu Çerkes topraklarına girmeye başladı ve Rusya, Çerkesya'yı hızla ilhak etmek amacıyla tahkimatlar inşa etmeye başladı. 17 Temmuz (O.S.), 1763'te Rus kuvvetleri, Doğu Çerkesya'daki Mezdeug (günümüz Mozdok) kasabasına girerek orayı bir Rus tahkimatına dönüştürdü. Bematıqo, Mozdok kalesinin Çerkes topraklarında yapılmasına karşı çıktı ve bunu Rusya'nın Çerkesya'yı işgali olarak gördü.
Ocak 1764'te Bematıqo da dahil olmak üzere Kabardey soyluları, Rus kalesi Kizlyar'ın temsilcisi komutan Tümgeneral NA Potapov ile bir araya geldi ve başarısız bir şekilde kalenin yıkılmasını talep etti. Kabardey prensleri, Rusya'yı Kırım Hanı ile ittifak etmekle tehdit ettiler.[1] Haziran 1767'de, o zamanlar bir askeri komutan olan Bematıqo, Rusya'ya karşı bir askeri direniş başlattı, ancak diğer bazı Kabardey soyluları teslim olmayı tercih etti.[2] 1768'in ortalarında, on beş Kabardey prensi, Rusya'ya bağlılık yemini etmeye hazır olduklarını Kızılyar'a bildirdi. Teslim olmak veya Hristiyanlığa geçmek istemeyen Mısost Bematıqo bunu reddetti.[3]
18 Ekim 1768'de Rusya'ya savaş ilan eden Osmanlı Padişahı'nın Bematıqo'ya halife olarak Kafkasya'daki Müslüman halkların Rusya'ya resmen savaşa gitmelerini emrettiğini belirten bir mektup göndermesiyle Bematıqo'nun direnişi güçlendi.[4] Aralık 1768'de Kırım Hanı'nın özel elçisi Muhammed-ağa Kaberdey'e geldi. Kırım Hanı, Kabardey prenslerinden yaklaşan seferde onlara yardım etmelerini istedi.[4] Ocak 1769'da Kizlyar komutanı NA Potapov, Bematıqo'ya bir mektup yazdı.[5] Haziran 1769'da, Rusya ile savaşa karşı çıkan Kabardey soylularının bazıları teslim oldu. Ancak Bematıqo ve safdaşları direnmeye devam etti.[6]
Rus karşıtı grubun başında Bematıqo vardı. O ve destekçileri, Kuma nehrinin üst kısımlarına taşındı.[6] Müttefiklere ihtiyaç duyan Bematıqo ve arkadaşları, yardım için Kırım Hanı Devlet VI Giray'a döndü.[6] Han, onlara yardım etmek için Kuban Seraskeri Kazy Giray'ın oğlu komutasındaki küçük bir Tatar müfrezesini gönderdi. Rus korgeneral Johann de Medem Kabardeylere karşı silahlarla donanmış Kazak ve Kalmık süvari müfrezelerini gönderdi. Kırım ise müfrezesi geç geldi. Eşkokon nehri üzerinde eşit olmayan bir savaşta Rus kuvvetleri Kabardeyleri yendi.[6] 1771'de, Kırım Hanı'ndan Kaberdey'e elçiler geldi.[7]
1772'de Kabardey prensleri Mısost Bematıqo ve Aslanbek Hamurzin, Devlet-Girey'e bir elçi göndererek onu Mozdok kalesini ve tüm Kafkas hattını "yok etmek" için ortak bir sefere davet etti. Haziran 1774'te Kırım Hanlığı Çerkesya'ya asker sevk etti ve Rus ordusuna karşı savaştı. Ancak aynı zamanda Çerkes köylerini yağmaladı.[8]
1785'te, önceki prensin ölümünden sonra Mısost Bematıqo, Kabardey'in en yüksek prensi seçildi. Nisan 1788'de Mısost Bematıqo Rusya ile ateşkes yaptı, aynı yıl öldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 293. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 299. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 301. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ a b Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 302. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 305. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ a b c d Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 307. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 311. — ISBN 5-86208-106-2.
- ^ Мальбахов Б. К. Кабарда на этапах политической истории (середина XVI — первая четверть XIX века). — Москва: «Поматур», 2002. — С. 316. — ISBN 5-86208-106-2.