Ljubljana Bataklığı Çarkı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2024) |
Ljubljana Bataklığı Çarkı, 2002 yılında Slovenya'nın başkenti Ljubljana'nın 20 kilometre güneyindeki Ljubljana Bataklığı'nda bulunmuş ahşap bir tekerlektir.[1] Viyana'daki VERA laboratuvarında (Viyana Çevre Araştırma Hızlandırıcısı) gerçekleştirilen radyokarbon tarihlemesi, bunun yaklaşık 5.100-5.350 yaşında olduğunu gösterdi. Bu durum objeyi şimdiye kadar keşfedilen en eski ahşap tekerlek yapıyor. Obje Anton Velušček'in rehberliğinde, Slovenya Sanat ve Bilim Akademisi Araştırma Merkezi'nin bir parçası olan Ljubljana Arkeoloji Enstitüsü'nden Sloven arkeologlardan oluşan bir ekip tarafından keşfedildi.
.jpg)
Arkeolojik alan[değiştir | kaynağı değiştir]
Ljubljana Bataklığı'nda 1875 gibi erken bir tarihte kazıklı evlerin kalıntıları keşfedildi. Bu alan, göller ve bataklıkların bulunduğu bölgelerdeki özel bir konut biçimi olan Alpler çevresindeki tarih öncesi kazık konutların bir örneği olarak 2011 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak korunmaktadır. Kazı alanındaki arkeologlar, Ig yakınlarındaki Iška Nehri yatağında binden fazla kazık tespit etti.[2] Bunlar ortalama 35 × 7 metre (114 ft 10 in × 23 ft 0 in) boyutunda, yaklaşık 2 ila 3 metre (6 ft 7 in ila 9 ft 10 in) eninde ölçülere sahipti. Kazıkların analizleri, konutların her yıl onarıldığını ve 10 ila 20 yıl gibi kısa bir sürede aynı yere yeni bir evin inşa edilmesi gerektiğini ortaya çıkardı.
En eski sakinler bölgeye 9.000 yıl önce yerleştiler. Mezolitik dönemde bataklıktaki ve kenardaki izole kayaların üzerine, avcılık ve toplayıcılıkla geçinerek geçici konutlar inşa ettiler. Yaklaşık 6000 yıl önce Neolitik dönemde ilk çiftçilerin ortaya çıkmasına kadar kalıcı yerleşim yerleri inşa edilmemişti.
Ahşap tekerlek[değiştir | kaynağı değiştir]
Tahta tekerlek tarih öncesi iki tekerlekli bir arabaya aitti. Benzer tekerlekler İsviçre'nin ve güneybatı Almanya'nın engebeli bölgelerinde de bulundu. Ancak Ljubljana Bataklığı çarkı daha büyük ve daha eskidir. Bu, Mezopotamya'da ve Avrupa'da ahşap tekerleklerin neredeyse aynı anda ortaya çıkmış olabileceğini gösteriyor. Ancak Mezopotamya'daki gerçek anlamdaki tekerleklerin buluntuları önemli ölçüde daha sonraya tarihleniyor.[1]
Çapı 72 santimetre (28+3⁄8 in) kadardır ve dişbudak ağacından yapılmıştır. Aks meşeden yapılmıştır ve 124-santimetre-long (48+7⁄8 in) uzunluğundadır. Aks, meşe ağacından takozlarla tekerleklere bağlanıyordu. Bu da aksın tekerleklerle birlikte döndüğü anlamına geliyordu. Tekerlek, kazıklı konutların yakınında yetişen bir ağaçtan yapılmıştı ve tekerlek inşa edildiği dönemde ağaç yaklaşık 80 yaşındaydı.
Tekerleğin kendisinin öncelikle dört çapraz destekle bir arada tutulan iki ahşap kalastan yapıldığı anlaşılıyor. Çapraz destekler, basitçe bir zıvana düzenlemesiyle yerinde tutulmuş gibi görünüyor. İki ana tekerlek bölümüne oyulmuş zıvanalı yuvalara takılıyor.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Velušček, Anton (ed.) (2009). Stare Gmajne Pile-Dwelling Settlement ve Dönemi (iki dilli İngilizce ve Slovence baskısı). Založba ZRC.978-961-254-155-2ISBN 978-961-254-155-2 .
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "World's Oldest Wheel Found in Slovenia". 5 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "111 Pile Dwelling Sites". 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.