Livonya
Livonya (Latince: Livonia, Estonca: Liivimaa, Rusça: Ливония, Almanca: Livland), Baltık Denizinin doğu kıyısında, Dvina Nehri ve Çudlar Gölü arasında kalan tarihsel ve coğrafi bölge. Litvanya'nın kuzeyinde, Letonya'nın kuzey kesimi ve Estonya'nın güneydoğu kesimini kaplar.
Adını 12. yüzyılda yörede yaşayan Fin-Ugor kökenli Livlerden alır. Livlerin yalnızca Batı Dvina ve Gauja nehirlerinin ağzında yerleşmiş olmalarına karşın, bugün Letonya ve Estonya'nın tümünü kaplayan bölgeye Livonya denir. 13. yüzyılda, birçok Baltık ve Fin kabilesinin yaşadığı Livonya'nın büyük bölümü Fratres Militiae Christi tarikatınca ele geçirilip Hıristiyanlaştırıldı. Fethedilen topraklar, kiliseye bağlı devletler, özgür kentler ve doğrudan şövalyelerce yönetilen bölgelerden bir konfederasyon biçiminde örgütlendi. 1419'da çeşitli siyasal unsurların birleşerek ortak bir yasama meclisi oluşturmasından sonra, şövalyelerle vasalları egemen siyasal güç durumuna geldi. Şövalyeler, özellikle Baltık Denizi piyasasına tahıl satarak zenginleştilerse de, kendi içlerinde siyasi bütünlük yoktu. Aralarındaki çıkar çatışmaları yüzünden, piskoposlar ve özerk kentlerin oluşturduğu öteki siyasal güçler üzerinde egemenlik kuramadılar. Protestanlığın yayılmasıyla ortaya çıkan dinsel bölünme ve köylülerin hoşnutsuzluğu, 16. yüzyıl ortalarında Livonya'nın en önemli sorunlarıydı.
Polonya ile Litvanya'nın bölgede egemenlik kurmasını önlemek için Rusya'nın bu toprakları işgal etmesiyle 1558'de Livonya Savaşı başladı. Rusya'ya direnecek gücü olmayan şövalyeler tarikatı dağıtarak Batı Dvina Nehrinin kuzeyindeki kendi bölgelerini, yani asıl Livonya'yı Litvanya'ya, Batı Dvina'nın güneyindeki Kurland'ı Polonya'ya, Estonya'nın kuzey kesimini de İsveç'e bıraktılar. 1621'de İsveç, Riga'yı ve Kurland'ın başkenti Jelgava'yı da (Mitau) ele geçirip Estonya'nın tümüne egemen oldu. 1629'da da Altmark Ateşkes Antlaşması ile Letonya'nın kuzeyini (Vidzeme bölgesi ya da Livonya) aldı.
İsveç hem Polonya (Polonya-İsveç Veraset Savaşı [1654-60]) hem de Rusya'yla savaşarak (Rus-İsveç Savaşı [1654-61]) bu bölgeleri yüz yıla yakın bir süre elinde tuttu. Ama 1721'de, Büyük Kuzey Savaşı'nın ardından imzalanan Nystad (Uusikaupunki) Antlaşması'yla bu bölgeleri Rusya'ya bırakmak zorunda kaldı. Rusya, Polonya'nın taksim edilmesi üzerine, Livonya'nın 1629'da Polonya'ya geçen güneydoğu kesimi Latgale'yi (1772) ve Kurland'ı da (1795) topraklarına kattı. Böylece Livonya, Rus İmparatorluğu içinde üç yönetim birimine bölünmüş oldu: Estonya (Estlerin yaşadığı bölgenin kuzey kesimi), Livonya (Est topraklarının güney kesimi ile Letonya'nın kuzey kesimi) ve Kurland.[1]
1917 Ekim Devrimi'nden sonra bağımsızlıklarını ilan eden Letonya ve Estonya, 1940'ta Sovyetler Birliği'yle birleştirildi. 1991'de ise yeniden birer bağımsız devlet oldular.