Lihtenştayn Sarayı (Kampa Adası, Prag)
(Çekçe: Lichtenštejnský palác | |
 Kampa Adası'ndaki Lihtenştayn Sarayı (Lichtenštejnský palác) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve First Lady'nin özel kontrolü altındadır. |
| Tür | Saray |
| Mimari tarz | Barok mimari, Neoklasik mimari, Barok |
| Adres | U Sovových mlýnů 506/4 |
| Şehir | Prag |
| Ülke |  Çekya |
| Koordinatlar | 50°05′08″K 14°24′32″D / 50.08556°K 14.40889°D |
| Mevcut kullanan | Çekya Hükümeti |
| Tamamlanma | 1697 |
| Açılış | 1698 |
| Yenileme |
|
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Giovanni Battista Alliprandi |
Lihtenştayn Sarayı (Çekçe: Lichtenštejnský palác), Çekya'nın başkenti Prag'ın merkezinden geçen Vltava nehri üzerindeki Kampa Adası'nda bulunan ve Prag'da eskiden Lihtenştayn Prens Ailesi'ne ait olan iki saraydan biridir.[1]
Şu anda devlete ait olan saray, önemli devlet ziyaretlerinin yanı sıra çeşitli kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapmak için kullanılıyor. 1964'ten beri kültürel bir anıt olarak korunmaktadır.[2]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
1555 yılında bugünkü sarayın yerinde geniş bir bahçe içinde iki ahşap ev bulunuyordu.[3] Binalar muhtemelen Otuz Yıl Savaşları sırasında İsveç'in Eski Kent'i kuşatması sırasında ortadan kayboldu. 1660 yılında Jan de la Cron bahçeyi satın aldı ve burada bir konut inşa etti. Yeğeni ve varisi Františka Blandina, 1684 yılında Kaiserštejn'den František Helfried ile evlendi ve mülkü evliliğe çeyiz olarak getirdi. 1697-1698 yıllarında František Helfried von Kaiserstein burada barok bir saray inşa ettirdi.[4] Mimar Giovanni Battista Alliprandi sarayı (muhtemelen Fransız mimar Jean Baptiste Mathey'in konseptine dayanarak)[5] altı kenarlı bir kat planı üzerinde tasarladı; baskın özellik, Vltava'nın yukarısındaki köşelerde soğan şeklinde çardaklara sahip iki kuleydi. Sarayın Vltava Nehri'nin tam kıyısındaki konumu, küçük bir iskeleyle biten bir tekne tünelinin su seviyesinde saraya çıkmasını mümkün kıldı.[4] Sarayda çeşmelerin bulunduğu bir bahçe ve karanfillerin yetiştirildiği bir sera (bugünkü Kampa halka açık parkının yerinde) vardı.[6] Kaiserstein ailesi, sarayı Zubří'den Ferdinand Adam Kustoš'a sattıkları 1726 yılına kadar sarayın sahibiydi.[4]
Saray, 1741'de soylu bir Çek ailesinin ferdi olan Kolovratlı Barbora Krakovská tarafından açık artırmada satın alındı. Kolovratlar döneminde 1813'ten sonra bahçeye mitolojik heykeller dikildi.[6] Saray, 1831 yılında Lihtenştaynlı Jan Josef'e satılana kadar Kolovratlarda kaldı. Jan Josef, Vltava'nın üzerindeki iki kuleyi kaldırttı ve ailesinin armasının bir kopyasını, bugün hala orada olan giriş kapısının üzerine yerleştirdi.[4]
1864 yılında saray (no. 506-III), fırının ve komşu Sova değirmeninin tanınmış sahipleri František ve Marie Odkolk tarafından satın alındı. O zamanlar saray nispeten bakımsız bir durumdaydı, bu nedenle Odkolk bir yenileme başlattı. Binayı başka bir kata yükseltti ve orijinal barok cephenin yerini, pencereleri etrafında kendine özgü çerçeveleri bulunan neoklasik bir cephe aldı. Sarayın Vltava nehri tarafında birinci kata iki balkon eklendi. Bu değişiklikler inşaatçı František Srnec tarafından, muhtemelen Ignác Ullman'ın[6] projesine göre veya mimar Josef Schulz'un katılımıyla yapılmıştır.
Prag Politeknik'in (Çek ve Alman bölgelerine) bölünmesinden sonra, Prag Alman Teknik Üniversitesi (Deutsches Polytechnisches Institut Prag)[7] kısa süreliğine burada yer aldı ve Eylül 1873'ten itibaren bina, Prag ikinci Alman Realschule tarafından kiralandı.[8][9][10] 1897'de František Odkolek şirketinin sahipleri (değirmendeki yangından sonra) sarayı Prag Belediyesi'ne sattı ve belediye, Alman gayrimenkulünün 1903'te yeni bir binaya taşınmasına kadar Mala Strana, No. 621'de bulunan sarayı okula kiralamaya devam etti.[11][12]
1902'de Belediye İhtiyarları Konseyi. Prag Belediyesi 506-III numaralı belediye binasının yapılmasına karar verdi. Kampa adasında (eski adıyla Odkolk'un evi), 1 Haziran 1902'den itibaren yıllık 20.000 K kira ve yan ücretler karşılığında c. k. Erar'a (devlet idaresi) kiralanacaktı ki, Valinin bina yetkilileri burada bulunuyordu.[13][14] 1924-1934 yılları arasında iç mekanlarda kapsamlı adaptasyon çalışmaları yapıldı ve bu sırada Vltava'dan gelen su tüneli de kaldırıldı.
1940-1945 yıllarında NSDAP'ın bölgesel liderliği bu sarayda konuşlanmıştı. İşte o tarihlerde bahçenin çitleri yıkıldı ve yerine Hitler Gençliği için bir eğitim alanı oluşturuldu.[4] 1945'ten sonra Kampa'da bir şehir parkı oluşturuldu ve Devlet İnşaat Komitesi veya Devlet Planlama Komisyonu gibi çeşitli devlet kurumları sarayda dönüşümlü olarak yer aldı. 1964 yılında saray taşınmaz bir kültür anıtı haline geldi.
1978 yılında saray Çekoslovak Sosyalist Cumhuriyeti Hükümet Başkanlığı'nın mülkü oldu. O dönemde bina bakımsız durumdaydı. Hatta doğu cephesinin tamamının Vltava Nehri'ne doğru kayma riski bile vardı. Bu nedenle, mimar Kamil Fuchs ve Jarmila Ledinská'nın projesine göre 1982-1991 yıllarında gerçekleştirilen topyekün bir yeniden yapılanmaya başlandı. İlk olarak, temellerin kapsamlı bir rehabilitasyonu gerçekleştirildi ve bu, sarayın bir yer altı katı kadar genişletilmesini mümkün kıldı. Önce resmi kullanımlar için yenilenen iç mekanlar daha sonra büyük devlet ziyaretleri için lüks dairelere dönüştürüldü. Mesela İspanyol Kralı Juan Carlos ve eşi Sofia (1995), İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth (1996), Prens Charles (2010), Norveç Kralı V. Harald ve eşi Sonya (1997) veya Japon İmparatoru Akihito ve İmparatoriçe Michiko(2002) gibi önemli ve seçkin misafirler burada ağırlandı.
Sarayın zemin katı 2002 yılında yaşanan bir sel felaketi nedeniyle harap olunca ve pahalı bir yeniden inşa çalışması yapılması gerekmişti.[3]
Sarayın zemin kat binaları aynı zamanda iş toplantıları, profesyonel seminerler ve konferanslar için de kullanılmaktadır. Ocak 2020'den bu yana izleme katında TV Prima'nın Partinin siyasi tartışma programını canlı olarak yayınladığı bir televizyon stüdyosu bulunmaktadır.[15]
Daha merkezi bir konuma sahip olan Mala Strana Meydanı'ndaki diğer Lihtenştayn Sarayı "Lichtenštejnský palác", Malostranské náměstí'deki Lihtenştayn Sarayı olup günümüzde bir müzik konservatuarı ve konser mekanı olarak bilinir.
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Kampa Adası'ndaki saray -
Yan cephesi -
Vltava nehrinden cephesi -
Vltava nehrinden görünümü -
Saray bahçesinden güney tarafı
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ The palaces of Prague Jiří Pešek, Zdeněk Hojda, Lubomir Pořízka - 1994- Page 98 Liechtenstein Palace (Kampa Island)
- ^ "Památkový Katalog". pamatkovykatalog.cz. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024.
- ^ a b "Lichtenštejnský palác na ostrově Kampa". web.archive.org. 16 Ocak 2021. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024.
- ^ a b c d e Kolář Michal, Lichtenštejnský palác, Praha, Úřad vlády České republiky, 2010
- ^ POCHE, Emanuel; PREISS, Pavel. Pražské paláce. 2. vyd. Praha: Odeon, 1978. 397 s. S. 50, 104.
- ^ a b c POCHE, Emanuel. Prahou krok za krokem. 2. vyd. Praha: Panorama, 1985. 470 s. S. 263
- ^ Jahres-Bericht über den Zustand und die Leistungen des Deutschen Polytechnischen Institutes des Königreiches Böhmen: im Studien-Jahre 1871/72, Deutsches Polytechnisches Institut (Prag), 1871, s. 3: „der Buchstabe K. auf das Odkolek'sche Haus Nr. 506 auf der Kleinseite, Insel Kampa.”
- ^ Jahresbericht des K. K. Ministeriums für Cultus und Unterricht, 1874, s. 241: „Prag'da yeni inşa edilen ikinci Alman ortaokulu, Campa adasındaki 506 numaralı sözde Odkolek evinde kiralandı.”
- ^ Prager Abendblatt, Fr, 26. September 1873, Seite 2: Neue Unterrealschule in Brag. Seine k. k. apost. Majestät haben mit a. h. Entschließung vom 23. d. M. Prag'da eğitim dili Almanca olan yeni bir ortaokulun kurulması ve dört sınıfın da faaliyete geçirilmesi onaylandı. Dört sınıfın tamamına kayıt, yarından itibaren yönetim ofisinde (Kampa Adası, Odkolek'sches Haus NC. 506.) yapılacaktır.
- ^ "Digitální knihovna Kramerius". www.digitalniknihovna.cz. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024.
- ^ Stenographische Protokolle über die Sitzungen des Hauses der Abgeordneten des Österreichischen Reichsrates, Austria. Reichsrat. Abgeordnetenhaus 1896, Sayfa 22880: „Ve ardından, Ekselansları Eğitim Bakanı'ndan, şu anda Kampa adasında özel bir evde kötü bir şekilde barındırılan Prag'da ikinci Alman devlet ortaokulunun nihayet sağlanması için her türlü çabayı göstermesi yönünde acil bir taleple başlıyorum...”
- ^ Stöhr, Ingrid (2010). Zweisprachigkeit in Böhmen: Deutsche Volksschulen und Gymnasien im Prag der Kafka-Zeit (Almanca). Böhlau Verlag Köln Weimar. ISBN 978-3-412-20566-9.
- ^ Národní listy, 8.4.1902, s. 2: „Tartışmasız kabul edildi... 506-III numaralı belediye binası önerisi. Kampa adasında (eski adıyla Odkolk'un evi) 1 Haziran 2015'ten itibaren yıllık 20.000 K kira ve 10 yıl süreyle yan ücretler karşılığında ERA'ya kiralandı;”
- ^ "Digitální knihovna Kramerius". www.digitalniknihovna.cz. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024.
- ^ Prima, F. T. V. "Nedělní Partie s Janou Maláčovou a Miroslavem Kalouskem". CNN Prima NEWS (Çekçe). Erişim tarihi: 15 Haziran 2024.
Literatür[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kolář Michal, Lichtenštejnský palác, vyd. Úřad vlády České republiky, Praha 2010