Levha mezar kültürü
Levha mezar kültürü (İngilizce: Slab-grave culture), Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı'na ait bir arkeolojik kültürdür ve Moğolistan'da bulunur.[2][3] Genetik kanıtlar, Asya Hunlarının temel soy bileşenlerinden birinin Levha mezar kültürü olduğunu göstermektedir. Türk halklarının ve modern Moğolların etnik kökeni, en azından kısmen, tarihî ve arkeolojik kanıtlarla Levha mezar kültürüne bağlantılıdır.[4][5] Ve Levha mezar kalıntıları üzerinde yapılan genetik araştırmalar tarafından daha da doğrulanmıştır.[6][7]
Levha mezar kültürü M.Ö. 1100 ila M.Ö. 300 yılları arasında tarihlenmektedir. Levha mezar kültürünün kökeni kesin olarak bilinmemektedir, ancak genetik kanıtlar, Tunç Çağı'ndan en azından yerel bir kökene sahip olabilecek çeşitli hipotezlerle uyumludur.[8] Özellikle, Ulaanzuukh kültürü ve Levha mezar kültürü halkı, Eski Kuzeydoğu Asyalılar (ANA) ile yakından ilişkilidir.[9] Ulaanzukh ve Levha mezar kültüründen gelen bireylerin genetik profilleri aynıdır, bu da Levha mezar kültürünün Ulaanzukh'tan ortaya çıktığı arkeolojik hipotezle uyumlu olup, Moğolistan'ın Tunç Çağı ile ilişkilendirilmesi gerektiğini göstermektedir.[10]
Batıda, Levha mezar kültürü birkaç yüzyıl boyunca Tagar kültürü, Pazırık kültürü ve Aldy-Bel kültürü gibi çeşitli Saka kültürleriyle bitişik ve neredeyse çağdaştır.[1] Levha mezar kültürü, Batı ve Doğu Avrasya'nın geniş bir bölgesine yayılan devasa bir imparatorluk olan Xiongnu kültürü tarafından yerini almış ve Batı ve Doğu Avrasya halklarının ve kültürlerinin melezleşmesini görmüştür.
Alan[değiştir | kaynağı değiştir]
Levha mezar kültürel anıtları, kuzey, orta ve doğu Moğolistan, İç Moğolistan, Kuzeybatı Çin (Doğu Türkistan, Qilian Dağları vb.), Mançurya, Küçük Khingan, Buryatya, güney İrkutsk Oblastı ve güney ve orta Zabaykalski Krayı'nda bulunur. Kültürün adı, mezarların ana tipolojisinden türetilmiştir; mezarların içinde taş kurganlar bulunan dikey olarak yerleştirilmiş granit levhaların dikdörtgen çitleri vardır. Bu kültüre ait yerleşimler, gömü ve ritüel yapıları, kaya resimleri, geyik taşıları ve diğer kalıntılar bulunmuştur.
En yeni mezarlara M.Ö. 6. yüzyıldan tarih verilmektedir ve sonraki dönemin Xiongnu kültürüne ait en eski anıtlar M.Ö. 2. yüzyıla aittir. Bu tarihler arasındaki boşluk en az üç yüzyıldır ve bu kronolojik boşluğu dolduracak anıtlar neredeyse bilinmemektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Arkeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ a b Şablon:Kaynak dergi
- ^ Н.Наваан, Doronod Moğolyn hürlin üye (Moğolca), N.Navaan, Eastern Mongolia'nın Tunç Çağı
- ^ Tumen D., "Anthropology of Archaeological Populations from Northeast Asia [1] 29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfa 25,27
- ^ Şablon:Kaynak dergi "Moğol etnoğenezinin taş mezarlardan oluşan kültürlerle ve Lower Xiàjiādi'yle ilişkilendirilmesi gibi Moğolistan etnik gruplarının tarihine dair diğer türde kaynaklar arkeolojik buluntulardır."
- ^ Şablon:Kaynak dergi
- ^ Şablon:Kaynak dergi
- ^ Şablon:Kaynak dergi
- ^ Şablon:Kaynak kitap
- ^ Şablon:Kaynak dergi
- ^ Jeong; Wang; Wilkin; Treal Taylor. "A Dynamic 6,000-Year Genetic History of Eurasia's Eastern Steppe". Cell. 25 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2023.