Leonid Krasin

Leonid Borisoviç Krasin (Rusçası: Леони́д Бори́сович Кра́син) (15 Temmuz 1870, Kurgan – 24 Kasım 1926, Londra), Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin ilk üyelerinden, 1903 yılında yaşanan ayrımda Bolşeviklerden yana olur ve 1903 - 1907 yılına kadar Bolşevik Parti Merkez Komitesi üyesi. İktidarın alınmasından sonra 1924 - 1926 yılları arasında Tüm Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) Merkez Komitesi üyesi, Sovyet devlet adamı ve komünist siyasetçi.

Gençliği

Tobolsk bölgesindeki Kurgan şehrinde dünyaya gelir. Liseyi Tyumen’de bitirir. 1887-1891 yılları arasında Petersburg Teknoloji Enstitüsünde okur. Burada öğrenciyken aralarında marksist çevrelerin de bulunduğu muhalif öğrenci hareketlerine katılır.1890 yılında şehirden uzaklaştırılır. Ertesi yıl yazar Shelgunova’nın cenazesine katıldığı için okulu tamamlayamadan atılır.

Askerde

Eğitimine ara vermek zorunda kalan Krasin gönüllü olarak orduya yazılır. Nizhny Novgorod’dayken Mayıs 1892’de marksist çevrelere katılmaktan dolayı tutuklanır ve Mart 1893’e kadar Moskova’daki Taganka Hapishanesinde hücre cezasına çarptırılır. Cezasını tamamladıktan sonra Tula’ya gönderilir ve askerliğini tamamlar. Buradan Kırım’a geçer, Aralık 1894’e kadar polis denetiminde bu bölgede kalacaktır.

Diplomasız mühendis

1894 yılında Harkiv – Voronezh demiryolu inşaatında önce işçi sonra da formen olarak çalışır. 1895 yılında marksist çevrelerle ilişkisi yüzünden yeniden tutuklanır ve İrkutsk’a sürgüne gönderilir. Burada yaşayan ailesinin yanında 3 yıl kalır. Burada bulunduğu dönemde bölgedeki demiryolu inşaatında diploması olmamasına rağmen mühendis olarak çalışır. 1897 yılında sürgünden döner. Harkov Teknoloji Enstitüsüne girer ve 1900 yılında mezun olur. Gelişmekte olan petrol kenti Bakü’den bir iş teklifi alır. Teklifi kabul ederek Bakü’ye gider ve elektrik santrali inşaatında çalışmaya başlar.

Bolşevik

Bakü’de bulunduğu süre boyunca birbirinden ayrı sosyal-demokrat^[1] çevreleri tek bir çatı altında birleştirmeye çalışır. 1903 yılında petrol işçilerinin düzenlediği ünlü Bakü grevinin örgütlenmesinde yer alır. 1903 Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi RSDİP 2. Kongresindeki Bolşevik – Menşevik ayrışmasında Bolşeviklerin tarafını tutar. Rus İmparatorluğu dışında basılarak yasadışı yollarla ülkeye sokulan Bolşevik yayın organı Iskra gazetesini Bakü’de kurduğu ve “Nina” ismini verdiği matbaa sayesinde bütün ülkeye dağıtılmak üzere çoğaltır.^[2]

1904 yazında Orekhov’ya giderek buradaki fabrikaların güç santrallerinin yenilenmesi işiyle uğraşır. Bu dönemde aldığı yüklü maaş sayesinde Bolşevik partiye önemli kaynak aktarır. Aynı zamanda Bolşeviklerin yasadışı örgütsel faaliyetleriyle de uğraşır. 1903 yılında Merkez Komiteye aday gösterilir, 1905 yılında da seçilir.

1905 Devrimi

9 Ocak 1905'te Sankt Petersburg’a geçer. Mayıs ayında Londra’da yapılan Bolşevik 3. Kongresine katılır. Kongrenin başkan yardımcısı seçilir. Lenin ile birlikte yoğun mesai yapar. Kongrede Çarlık rejimine karşı silahlı ayaklanma için hızla örgütlenme kararı alınır. Yazın yeniden Sankt Petersburg’a geçer. Yıl sonuna kadar partinin silahlanması için mali kaynak yaratılmasıyla ilgilenir.

Ekim ayında Çarlık rejiminin geri adım attığı ve Ekim Manifestosunu ilan ettiği dönemdeki büyük grev dalgasına katılır. İşçilerin taban örgütlemesiyle kurdukları Sankt Petersburg İşçi Vekilleri Sovyetine seçilir.^[3] Maksim Gorki ile birlikte RSDİP yayın organı Novaya Şisn (Yeni Hayat) gazetesini çıkartmaya başlar.

1905 Devriminin bastırılması sürecinde Çarlık kuvvetlerine karşı devrimci faaliyetler için silahlı soygun eylemlerine katılır. Bu dönemde 1907 yılında Bolşevik Kamo tarafından düzenlenen^[4] ünlü Tiflis soygununun örgütleyicilerindendir. Soygunda 250 bin ruble çalınacaktır. Bu dönemde Stockholm’de yapılan 4. Kongre ve Londra’da yapılan 5. Kongreye delege olarak katılır.

İtalya’da

Krasin’in görünürdeki mühendislik kariyeri ve yeraltındaki örgüt hayatı üzerinden süren ikili yaşamı 1908 yılında sona erer. Finlandiya’da yasadışı faaliyetlerde bulunduğu savıyla tutuklansa da aleyhinde delil yetersizliğinden bir ay sonra serbest bırakılır. Bunun sonrasında Krasin sürgüne İtalya’ya gider. Rusya’daki gelişmeleri takip etmeyi de ihmal etmez. Bolşevik Duma vekillerinin Merkez komite kararlarına uymaması üzerine partide yaşanan krizde Ultimatomcular arasında yer alır.^[5] Krasin parti içinde Merkez Komiteye kesin itaat gerektiğini savunuyordu. Bu konudaki sert tutumuyla Lenin ile çatışan Krasin siyasi faaliyetten uzaklaşacaktır.

Yeniden mühendis

Berlin’de Siemens firmasında çalışmaya başlar ve kısa sürede mühendislik kabiliyetlerini gösterme fırsatı yakalar. 1912 yılında firmanın Berlin bölgesinde sorumluluk alır. Ertesi yıl önce Siemens Moskova temsilcisi, sonra da Rusya temsilcisi olur. Bu sayede Rusya ile bağlarını kopartmaz. I. Dünya Savaşının başlaması ile birlikte şirketin Rusya merkez ofisinde yer alır, devlet tarafından kamulaştırılarak üretime devam eden fabrikanın yönetiminde görevini sürdürür. Aynı zamanda Baranovski Mühimmat Fabrikasında da görev alır.

Ekim Devrimi

1917 Şubat Devrimi ile birlikte başa geçen Geçici Hûkumetin güçsüzlüğünü görse de iktidarın Bolşevikler tarafından alınmasından yana değildir. Sosyalist partiler arasında koalisyon yapılması fikrindedir.^[6] Ancak diğer sosyalist partilerin durumunun buna uygun olmadığını görür. Sürgünden gelen özellikle Menşevik aydınlarını inatçılıkla suçlayacaktır. Krasin, Aralık 1917’de Lenin ve Troçki tarafından yapılan davete uyarak Almanya İmparatorluğu ile yürütülmekte olan barış görüşmelerine katılır.^[7] Krasin bu dönemde partiye yeniden üye olur. 1918 yılında Kızılordu İaşe Komisyonunun başındadır. Ayrıca Ekonomik Konseyinin ve Savunma Konseyinin üyesidir. Kasım 1918 – Haziran 1920 arasında Sanayi ve Ticaret Halk Komiseri, Mart 1919 – Aralık 1920 arasında da Demiryollarından sorumlu Halk Komiseri görevlerini yürütür.

Sovyet devlet adamı

Hükûmette yürüttüğü görevlerin yanı sıra Sovyet yönetimine dış ilişkiler alanında da katkılarda bulunur. Maksim Litvinov ile birlikte Estonya ile barış görüşmelerini yürütür. 1920 yılından itibaren Litvinov ve Viktor Nogin ile birlikte özellikle Batı Avrupa ile ticari ilişkilerin yeniden kurulmasını sağlamaya çalışır. Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere karşı askerî müdahalelerde bulunmuş olan İngiltere ve Fransa’nın Sovyetler Birliğini tanıması için çok çaba sarfeder. Bu kapsamda 1920-1923 yılları arasında İngiltere’deki Sovyet ticaret delegesi olarak görev yapar.

Dış ticaret halk komiseri

1923 yılında Krasin Sovyetler Birliğinin ilk Dış Ticaret Halk Komiseri olur. Batıdaki iş çevreleriyle olan sağlam bağlarını Sovyetler Birliğinin tanınması ve yeniden yapılanması için kullanır. İç savaş sonrasında harap durumdaki sanayiyi kalkındırmak için Bolşevik denetimindeki fabrikalara yabancıların yatırım yapmasını sağlamaya çalışır. Krasin’in dış ticarette tekel oluşturulmasına dair fikirleri partide kabul görürken, yabancı ülkelerden yatırım beklentisi parti tarafından reddedilecektir. 1924 yılında Merkez Komiteye seçilse de burjuvaziyle bağlarının kopmamış olması partide güven sorunu yaratır. Ayrıca özellikle fabrikalardaki düşük verimliliğe dair yaptığı eleştiriler haklı bulunsa da parti yönetimince yapıcı olmaktan uzak eleştiriler olarak değerlendirilir.

Lenin’in Mozolesi

Krasin, Lenin öldükten sonra vücudunun mumyalanarak saklanmasını ilk ortaya atanlardandır.^[8]

Ölümü

Krasin 1926 yılında Sovyet Elçisi olarak görevliyken Londra’da hayatını kaybeder. Cenazesi yakılarak Moskova’daki Kremlin Duvarı Mezarlığı’na defnedilir.

Ailesi

Kardeşleri:

Hernan (1871-1947): Mühendis ve mimar. Sovyetler Birliği Mimarlık Akademisi üyesi.

Aleksandr (1874-1890): Mühendislik öğrencisiyken genç yaşta ölür.

Boris (1884-1936): Besteci ve müzisyen.

Sofya (1875-1954): Sovyetler Birliğinde çeşitli devlet görevlerinde bulunmuştur.

Eşleri:

Milovidova, gençliğinde devrimci hareket içinde yer almış olsa da 1917 yılındaki devrim sürecini eleştirerek sürgünde kalmayı tercih eder.

Tamara Miklashevskaya, sanatçı. Maksim Gorki Sanat Eserlerini Koruma Komisyonu üyesi.

Çocukları

Milovidova’dan

Ludmila

Katherin

Tamara’dan

Tamara Tarasova, film eleştirmeni ve yazar.

Geleneği

Krasin’in ismi Sovyetler Birliğinde yaşatılmaktadır. Onun adını alan iki buzkıran gemisi, bir yolcu gemisi, bir fabrika bulunmaktadır.Moskova, Sankt Petersburg, Novosibirsk, Kurgan, Orekhovo, Harkov ve Tver’de onun adına birer cadde vardır. Perm ve Kurgan’da ise Krasin isimli teknik eğitim okulları kurulmuştur.

Yazdığı eserler

Geçmiş zamanlar (Anıları), 1934.
Dış Ticaret Sorunları, M-L State Publishers, 1928
Vladimir İlyiç ve Dış Ticaret, Harkov 1924

Kaynakça

^ O dönemde sosyalistlere sosyal demokrat denmekteydi.
^ Matbaa 1905 yılında kadar yasadışı faaliyetine devam edecek, 1905 Devrimi ile birlikte Sankt Petersburg’a taşınacak ve faaliyetine orada devam edecektir.
^ Bu taban örgütlenmesi 1917 Ekim Devrimi sırasında çok önemli bir rol oynayacak olan Petrograd Sovyetinin öncülüdür.
^ Simon Sebag Montefiore, Young Stalin, Vantage Books, 2008 s.179. Montefiore bu eserinde Tiflis soygununun o zamanki ismiyle Koba olan Stalin tarafından düzenlendiğini ileri sürer.
^ Bu krizde Otzovistler vekillerin geri çağrılmasını, Ultimatomcular ise vekillere ültimatom verilmesini savunuyorlardı.
^ Bu dönemde Bolşevikler arasında bu fikir çok yaygındır. En önemli savunucuları arasında Viktor Nogin bulunmaktadır.
^ Görüşmelerden sonra çok tartışmalara yol açacak olan Brest Litovsk Antlaşması imzalanacaktır.
^ Bazı iddialara göre Krasin bilim ve teknolojinin gelecekte çok ilerleyeceğinden hareketle Lenin’in bir gün yeniden hayata döndürülebileceği varsayımıyla bunu önerdiği öne sürülse de konuyla ilgili kayda değer kaynak bulunmamaktadır.

Konuyla ilgili yazılan eserler

Maksim Gorky, Leonid Krasin Sirotkin V. Foreign Klondike Russia
Zarnitsky SV, Trofimova LI, the Soviet Union diplomat, M., 1968.
Mogilev B. "Nikitich. M., 1963.
Mogilev BL, Prokof'ev VA Three lives Krasin, M., 1968.
Karpova RF, Krasin - Soviet diplomat, M., 1962.
O'Connor TE Engineer Revolution: LB Krasin and the Bolsheviks. 1870-1926. M., 1993.
Solovyov AL On the question of research theme "revolutionary activity Krasin"// Reports Scientific Conference of the Tyumen regional museum and affiliates (November 1990):

[1] O dönemde sosyalistlere sosyal demokrat denmekteydi.

[2] Matbaa 1905 yılında kadar yasadışı faaliyetine devam edecek, 1905 Devrimi ile birlikte Sankt Petersburg’a taşınacak ve faaliyetine orada devam edecektir.

[3] Bu taban örgütlenmesi 1917 Ekim Devrimi sırasında çok önemli bir rol oynayacak olan Petrograd Sovyetinin öncülüdür.

[4] Simon Sebag Montefiore, Young Stalin, Vantage Books, 2008 s.179. Montefiore bu eserinde Tiflis soygununun o zamanki ismiyle Koba olan Stalin tarafından düzenlendiğini ileri sürer.

[5] Bu krizde Otzovistler vekillerin geri çağrılmasını, Ultimatomcular ise vekillere ültimatom verilmesini savunuyorlardı.

[6] Bu dönemde Bolşevikler arasında bu fikir çok yaygındır. En önemli savunucuları arasında Viktor Nogin bulunmaktadır.

[7] Görüşmelerden sonra çok tartışmalara yol açacak olan Brest Litovsk Antlaşması imzalanacaktır.

[8] Bazı iddialara göre Krasin bilim ve teknolojinin gelecekte çok ilerleyeceğinden hareketle Lenin’in bir gün yeniden hayata döndürülebileceği varsayımıyla bunu önerdiği öne sürülse de konuyla ilgili kayda değer kaynak bulunmamaktadır.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]