Lapis Lazuli Koridoru
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Lapis Lazuli Koridoru, 2018 yılında açılan ve Afganistan'ı Türkmenistan, Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Türkiye'ye bağlayan uluslararası bir transit güzergâhtır.[1]
“Lapis Lazuli” adı, Afganistan'ın lapis lazuli ve diğer yarı değerli taşlarının 2000 yılı aşkın bir süre önce antik İpek Yolu boyunca Kafkasya, Rusya, Balkanlar, Avrupa ve Kuzey Afrika'ya ihraç edildiği tarihi yoldan türetilmiştir. Girişim, Afgan Hükûmeti'nin Altyapı ve Bağlantı Geliştirme, Enerji ve Özel Sektör Geliştirme Ulusal Öncelikli Programlarını güçlendirmeye hizmet edecek.[2][2][3] Lapis Lazuli koridoru Asya Kalkınma Bankası tarafından finanse edilmektedir. Şu anda, transit projesinin bütçesinin 2 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Ulaşım koridorunun adı, eski zamanlarda Orta Asya'dan Ortadoğu, Avrupa ve Kuzey Afrika'ya yapılan ihracatın ana kalemlerinden biri olan mineral lapis lazuli'nin renginden geliyor. Bu yeni koridorun kurulmasına ilişkin müzakereler 2012 yılına kadar uzanıyor ve bölgedeki güvensizlik, Orta Asya'daki ekonomik istikrarsızlık ve zayıf gelişmiş altyapı ağlarının mirası gibi bir dizi faktör nedeniyle beş yıl boyunca müzakereler devam etti. Lapis Lazuli Güzergâhı Taşıma ve Transit Anlaşması, dönemin Afganistan dışişleri bakanı ve ekonomik işbirliği bakanı Wahidullah Waissi tarafından başlatıldı. Anlaşma; Afganistan Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye arasındaki bölgesel ekonomik işbirliğini ve bağlantıyı geliştirmeyi, böylece Avrupa ve Asya arasındaki ekonomik ve kültürel bağları genişletmeyi amaçlıyor. Bunu yaparken, girişim, ulaşım altyapısını ve prosedürlerini (karayolu, demiryolu ve deniz dahil) iyileştirmeyi, ihracatı artırmayı ve bu yeni ulaşım koridorundan yararlanan ülkelerdeki vatandaşların ekonomik fırsatlarını genişletmeyi amaçlamaktadır. Bölgesel ticaret ve transit ve işlem maliyetleri önündeki engeller, kısmen yeni bir Gümrük Entegrasyon Prosedürü ve Afganistan ile Türkmenistan arasında yeni bir Sınır Ötesi Taşımacılık Anlaşması yoluyla azaltılacaktır.[5] Öngörülen etkisi, yalnızca ihtiyaç duyulan altyapının çoğu halihazırda mevcut olduğu için değil, aynı zamanda gereken yatırımın çoğunun politika ve yönetişimin iyileştirilmesine odaklanacağı için de dikkate değerdir. Lapis Lazuli Rotası, Türkiye'nin Orta Koridor Projesi'ne (“Doğu-Batı Trans-Hazar Ticaret ve Ulaştırma Koridoru”) bağlanacaktır.
Lapis Lazuli Güzergâhı (CAREC Ulaşım Koridoru'nun büyük bir bölümünü kapsayan) anlaşması hakkında dört teknik görüşme yapıldı ve en sonuncusu 15-16 Kasım 2016'da Bakü'de yapıldı ve anlaşma metni sonuçlandırıldı.[6] Lapis Lazuli Rotası anlaşması 15 Kasım 2017'de Aşkabat'ta düzenlenen Yedinci RECCA Bakanlar Toplantısında imzalandı.[7][8] Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, 13 Aralık 2018'de Herat'ta düzenlenen törenle güzergâhın açılışını yaptı. İlk kamyonlar 175 ton pamuk, kuru meyve ve susam taşıdı.[9][10]
Rota[değiştir | kaynağı değiştir]
Koridor, Afganistan'ın batısındaki Herat Eyaletindeki Torghundi'den başlıyor ve Türkmenistan'daki Türkmenbaşı Uluslararası Limanına (Hazar Denizi'nde) devam ediyor; Hazar Denizi'ni geçtikten sonra Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye devam eden rota, Gürcistan'ın başkenti Tiflis ile Gürcistan'ın Poti ve Batum limanlarına bağlanıyor; Son olarak koridor, Avrupa'nın girişinde Türkiye'nin Kars ve İstanbul şehirlerini birbirine bağlayacak.
Hedefler[değiştir | kaynağı değiştir]
Afganistan Ticaret ve Sanayi Odası'na (ACCI) göre, Güney Asya'dan Avrupa'ya gönderilen malların yüzde 80'i bu rota ile seyahat edecek. Ayrıca planlanan Lapis Lazuli Koridoru, Afganistan'ı ihracatında Pakistan'ın Karaçi Limanı'na daha az bağımlı hale getirmeyi amaçlıyor.[11] Daha düşük ticaret engelleri, işlem maliyetlerinde azalma, uyumlaştırma yoluyla gelişmiş sınır ötesi yönetişim, artan ticaret ve transit ve gelişmiş bölgesel işbirliği, projenin ana hedefleridir.[12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ https://web.archive.org/web/20160825032645/ [yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ http://afghanembassyturkmenistan.com/seventh-recca-ministerial-meeting/ 22 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Seventh RECCA
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.