Kullanıcı:Yerdenizbüyücüleri/Çalışma belleği

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Çalışan bellek, kısıtlı kapasiteye sahip olup geçici süreyle bilgi tutulmasını sağlayan bilişsel bir sistemdir. [1] Davranış ve karar verme yönlendirmesi ve sonuç ilişkisi kurma bakımından çalışan bellek önemlidir.[2][3] Çoğu zaman kısa süreli bellek ile aynı anlamda kullanılıyor olsa da, teroristlerden bazıları bu iki kavramı birbirinden ayrı olarak düşünmekte, çalışan belleğin depolanan bilgiyi kullandığını varsaymakta; öte yandan kısa süreli bellek yalnızca kısa süreli bilgi edinimi anlamında kullanılmaktadır. [4][5] Çalışan bellek sinirbilim, nöropsikoloji ve bilişsel psikologisinin merkezinde yer alan teorik bir konsepttir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışan bellek kavramı Miller, Galanter ve Pribram[6][7] tarafından isimlendirilmiş ve 1960lı yıllarda, zihnin bilgisayara benzetildiği teorilerde kullanılmıştır. 1968’de, Atkinson ve Shiffrin terimi, “kısa süreli depo” kavramlarını tanımlamak için kullanmıştır. Şu anda kullandığımız çalışan bellek kavramı, öncesinde kısa süreli depo ya da kısa süreli bellek, öncül bellek, anlık bellek, işlemsel bellek ya da geçici bellek olarak çeşitli şekilde kullanılmaktaydı[8] . Kısa süreli bellek, belli bir süre geçtikten (saniye düzeyinde) sonra bilgileri hatırlama becerisidir. Bugün birçok teorist; çalışan bellek konseptini, kısa süreli belleğin eski görüşünü değiştirmek için ya da bu görüşle birlikte, bilginin kullanımı kavramını bilginin yalnızca korunmasından daha güçlü vurgulayarak kullanmaktadır.

Çalışan belleğin sinirsel temelleri üzerine yapılan deneylerden bahsi geçen en eskisinin kökeni 100 yıldan çok daha öncesine sürülebilir; Hiyzig ve Ferrier’in ablasyon yönetimi prefrontal korteks üzerinde deney yaptıkları zaman ,frontal korteksin duyusal işlemlerden çok bilişsel işlemler için çok önemli olduğunu vurgulaşmışlardır.[9] 1935’te ve 1936’da, Carlyle Jacobsen ve meslektaşları, ertelenmiş cevap konusunda prefrontal ablasyonun zararlı etkisini gösteren ilk kişiler olmuştur.[10][11]

Çalışan belleğin nasıl işlediğine dair hem anatomik hem de bilişsel çokça model ortaya atılmıştır. Bu modellerden en etkili olan ikisi aşağıda kısaca özetlenmiştir.

Baddeley ve Hitch'in çalışma belleği modeli

1974’te, Baddeley ve Hitch[12] çok bileşenli çalışan bellek modelini tanıttılar. Teori üç bileşenden oluşan bir model ileri sürdü:merkezi yönetici, seslendirme döngüsü, ve görsel-uzamsal kopyalama olarak; merkezi yönetici bir nevi kontral merkezi olarak, seslendirme döngüsü ve görsel-uzamsal kopyalama bileşenleri arasında bilgiyi yönlendirmekte. [13]Merkezi yönetici, dikkati ilgili bilgiye yönlendirme, alakasız bilgiyi ve uygun olmayan hareketleri baskılama, birden fazla iş eş zamanlı yapılırken bilişsel süreçleri koordine etme gibi durumlar arasından da sorumludur. Bir “merkezi yönetici” , bilginin bütünşemesini yönetmeden ve bilginin kısa süreli korunumundan sorumlu olan “bağımlı sistemi” koordine etmeden sorumludur. Bir bağımlı sistem, seslendirme döngüsü, işitsel bilgiyi depolar (bu durumda, dilin sesi) ve sürekli tekrar döngüsü içinde tazeleyerek yok olmasını önler. Örneğin bu durum yedi haneli bir telefon numarasının, kişi bu numarayı kendi kendine tekrar ettiği sürece hatırlanması devam ettirebilir.[14] Bir başka bağımlı sistem, görsel-uzamsal kopyalama, görsel ve mekana dayalı bilgiyi depolar. Örneğin görsel resimleri yapılandırma, değiştirme; zihinsel haritaları sunmada bu sistem kullanılabilir. Kopyalama kendi içinde görsel (şekil, renk ve doku gibi olgularla ilgilenirken) ve uzamsal (konum ile ilgilenirken) olarak iki alt sisteme ayrılabilir.

2000 yılında, Baddeley modeli; “epizodik (bölümsel) arabellek” adında, işitsel, görsel ve uzamsal bilgileri ve bağımlı sistemler (örn: anlamsal bilgi, müzikal bilgi) tarafından kapsanmayan olası bilgileri birleştiren dördüncü bir bileşen ekleyerek genişletti. Epizodik arabellek ayrıca çalışan bellek ile uzun süreli bellek arasındaki bağlantıdır.[15] Bileşen epizodiktir (bölümlü, aralıklıdır) çünkü bilgiyi bütüncül epizodik tavsirler halinde birleştirdiği varsayılmaktadır. Epizodik arabellek Tulving’in epizodik bellek konseptiyle benzerlik gösterir ancak arabelleğin bir geçiçi depo olması bakımında farklılaşmaktadır.[16]

Uzun süreli belleğin bir parçası olarak çalışan bellek[değiştir | kaynağı değiştir]

Central Executive
Long-term Memory
The central executive of working memory is retrieving memory from long-term memory.
Central Executive
Long-term Memory
The central executive of working memory is retrieving memory from long-term memory.

Anders Ericsson ve Walter Kintsch[17] ; uzun süreli bellekte bir takım “geri getirme yapıları” olarak tanımladıkları, günlük işlerle ile alakalı bilgilere kusursuz erişim sağlayan “uzun süreli çalışan bellek” kavramını tanıttılar. Bu yolla, uzun süreli belleğin parçaları çalışan bellek olarak etkili şekilde işleyebilecekti. Benzer şekilde, Cowan da çalışan belleği uzun süreli bellekten ayrı bir sistem olarak görmez. Çalışan bellekte tasvirler, uzun süreli bellekteki tasvirlerin alt kümesidir. Çalışan bellek iki bütünleşik seviye olarak düzenlenir. Birincisi aktif halde olan uzun süreli bellek tasvirlerini içerir. Teorik olarak uzun süreli bellekte tavsirlerin etkinliği konusunda hiçbir sınırlama bulunmadığından orada bu tasvirlerden çokça olabilir. İkinci seviye dikkate odaklanma olarak adlandırılmaktadır. Burada odak, kısıtlı kapasiteye sahip olma ve aktif tasvirlerden dördünü tutup gösterebilme olarak görülmektedir.[18]

Oberauer Cowan’nın modelini; belirli bir zamanda yalnızca tek bir yığını tutabilen,daha dar dikkat odaklı içincü bir bileşen ekleyerek genişletti. Tek elemanlı odak dört elemanlı odak ile bütünleşik olup değerlendirme için tek bir yığın seçilmesi konusunda hizmet vermektedir. Örneğin, dört rakam Cowan’nın “dikkat odağı” ile aynı anda akılda tutulabilmektedir. Birey bu rakamlardan her biriyle bir işlem yapmak istediğinde- mesela bu rakamlara iki eklemek- her bir rakam için birbirinden ayrı işlemlerlere ihtiyaç duyulur çünkü birçok kişi aynı anda birden fazla matematiksel işlem gerçekleştiremez. Oberauer’in dikkate bağlı bileşeni bu rakamlardan birini işlem için seçer ve daha sonra dikkatin odağını bir sonraki rakama yöneltir; tüm rakamlar için işlemler bitene kadar bunu sürdürür.[19]

Çalışan bellek çoğunlukla kısıtlı kapasitesi olması ile tanınır. Kapasite sınırının ilk ölçümlerinden birisi olan ve kısa süreli bellek ile ilişkilendirilmiş “sihirli yedi rakamı” Miller tarafından 1956’da ortaya atılmıştır.[20] Miller, bilgi işleme kapasitesinin genç yetişkinlerde türünün rakam, harf, kelime ya da başka birimler olması fark etmeksizin yaklaşık yedi eleman-kendi deyişiyle “yığın (chunk)”-civarında olduğunu iddia etmiştir. Daha sonra olan araştırma, bu rakamın kullanılan yığınların (örn: kapasite aralığı rakamlar için yedi , harfler için altı ve kelimeler için beş civarında olabilir.) kategorilerine ve bir kategori içindeki yığının özelliklerine bile bağlı olduğu ortaya çıkarmıştır. Örnek olarak, kapasite aralığı uzun kelimeler için kısa kelimelere göre daha düşüktür. Genel olarak, hafıza aralığı sözel içerikler için (rakamlar, harfler, kelimeler, vb.) bu içeriklerin işitsel güçlüğüne (örn: sesbirimlerinin sayılarına, hecelerinin sayılarına) [21]ve anlamsal statülerine (içeriklerin kişiye tanıdık gelen sözler olup olmaması) bağlıdır.[22]

Birçok diğer etken insanın ölçülen kapasite aralığını etkiler ve bu sebeple çalışan belleğin ya da kısa süreli belleğin sınırlarını saptamak zorlaşır. Yine de Cowan, çalışan belleğin genç yetişkinlerde (çocuklarda ve yaşlılarda daha az) yaklaşık dört yığınlık (chunk) bir kapasitesi olduğunu ortaya koymuştur.[23]

Birçok yetişkinin yaklaşık yedi rakamı doğru sırada tekrar edebilmesine karşın, bazı kişiler kendi kapasite aralıklarını etkiyelici şekilde- 80 rakama kadar- genişlettiklerini göstermişlerdir. Bu beceri; liste içerisindeki rakamların gruplanarak( genelde üç ile beş elaman arasında) ve bu grupların tek bir birim olarak (bir yığın) kodlandığı kodlama tekniklerinde olağanüstü alıştıma ile mümkündür. Başarılı olmak için, kişilerin grupları rakamların bilinen dizileri olarak tanıyabilmesi gerekmektedir. Örnek olarak, Ericsson ve meslektaşları tarafından çalıştırılmış bir kişi spor tarihinden yarış sürelerinin geniş bilgisini kodlama sürecinde kullanmış: benzer yığınlar, daha yüksek dereceli yığınlar olarak bir yığınlar hiyerarşisi olarak birleştirilmiş. Bu yolla, yalnızca hiyerarşide en yüksek seviyede bulunan bazı yığınlar çalışan bellekte geri getirilmekte ve geri getirmede yığınlar paketlenmemiştir. Bu, çalışan bellekteki yığınlar içerdikleri rakamları işaret eden geri getirme ipucusu olarak rol oynamıştır. Bu şekilde hafıza becerileri alıştırmaları çalışan bellek kapasitsini düzgün şekilde genişleştmez: Ericsson ve Kintsch’e (1995; ayrıca bakınız Gobet & Simon, 2000) göre bu kapasite; bilgiyi, geliştirilmiş uzun süreli bellekten aktarma (ve geri getirme) kapasitesidir.[24]

Ölçekler ve Eşlenikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışan bellek kapasitesi birçok farklı testle ölçülebilir. Sıkça kullanılan yöntemlerden bir tanesi ikili görev (dual-task paradigm) paradigmasıdır. Bu yöntem, bellek uzamı ölçeğini “kompleks uzam” da (complex span) denilen eş zamanlı bir işlem yöntemiyle kombine eder. Bu görevin ilk versiyonunu, yani “okuma uzamını” (reading span), Daneman ve Carpenter 1980 senesinde bulmuşlardır. [25] Katılımcılar (genellikle 2 ve 6 tane arasında değişen) belirli sayıda cümleler okurlar ve her cümlenin son kelimesini hatırlamaya çalışırlar. Her cümle listesinin sonunda, her kelimeyi aynı sırayla hatırlamaya çalışırlar. Burada var olan ikili görev doğasını barındırmayan ama çalışan bellek kapasitesini iyi bir şekilde ölçen diğer görevler de bulunmaktadır. [26] O zamanlar Daneman ve Carpenter, çalışan belleğin kapasitesini ölçmek için “depolama” (muhafaza etme) ve işlemenin gerekli olduğunu düşünseler de biz şu anda bu kapasitenin fazladan bir işleme unsuruna sahip olmayan kısa-süreli bellek görevleriyle de ölçülebileceğini biliyoruz.[27] [28] Bir diğer yandan, çalışan bellek bilgi depolamayı barındırmayan bazı belirli işleme görevleriyle de ölçülebilir. [29] [30] Çalışan belleği iyi şekilde ölçmek için bir görevin ne tarz özelliklere sahip olması gerektiği sorusu, devam eden çalışmaların bir konusudur.

Çalışan bellek kapasitesi ölçekleri, diğer kompleks bilişsel görevlerle ve IQ ölçekleriyle güçlü bir şekilde bağlantılıdır. Bu bilişsel görevlere örnek olarak; okuduğunu anlama, problem çözme verilebilir.[31]

Bazı araştırmacılar, çalışan bellek kapasitesinin yönetici işlevlerin verimliliğini (özellikle de dikkat dağıtıcı, alakasız bilgi karşısında görevle alakalı birden fazla bilgiyi muhafaza edebilme işlevi) yansıttığını [32]ve bu tarz görevlerin, özellikle dikkat dağıtıcı unsurlar varken odaklanabilmek ve dikkatini koruyabilmek yetileri yönünden bireysel farklıları gösterdiğini savundular. Çalışan bellek de yönetici işlevler de, sadece ve özellikle olmasa bile, güçlü bir şekilde ön beyin alanlarına bağlıdırlar.[33]

Diğer araştırmacılar ise çalışan bellek kapasitesinin elementler arasında zihinsel bağlar kurabilme yetisi ya da alınan bilgiler içinde bağlantıları bulabilme yetisi olarak tanımlanabileceğini açıkladılar. Bu fikir, daha sonra Graeme Halford ve birçok kişi tarafından geliştirilerek çalışan bellek kapasitesinin bizlerin değişkenler arasındaki istatiksel ilişkileri bulmamızı sağlayan sınırlı yetimiz olduğu gösterilmiştir. [34]Bu araştırmacılar, insanlardan birçok değişken arasındaki bağlantılar hakkında olan ifadeleri, aynı ya da farklı bağlantıları gösteren grafiklerle karşılaştırmalarını isterler. Tıpkı şu cümledeki gibi: “Bu kek Fransa’ya aitse, çikolatalı olan kremalı olandan daha çok şekere sahiptir. Ama eğer İtalya’ya aitse, kremalı olan çikolatalı olandan daha fazla şekere sahiptir”. Bu ifade üç değişken (ülke, malzeme ve şeker miktarı) arasındaki bağlantıyı açıklamaktadır ve bu, birçok kişinin anlayabileceği maksimum bağlantı sayısıdır. Buradaki kapasite sınırı, bir bellek limiti değildir; sadece birdenbire kavranabilecek kaç tane ilişkinin olabileceğinin sınırıdır (tüm bağlantılı bilgiler devamlı olarak görülebilir).

Çalışan Bellek Kapasitesi Hakkında Yapılan Deneysel Çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kapasite sınırının doğası hakkında birçok hipotez vardır. Bunlardan bir tanesi temsilleri aktif ve işleme için ulaşılabilir kılmak için gereken bilişsel kaynakların bulunduğu sınırlı bir havuz hakkındadır. [35] Bir diğer hipotez ise çalışan bellek içerisindeki hafıza izlerinin, provayla taze tutulmadığı sürece, birkaç dakika içerisinde zayıflayacağını ve bu tekrarlama hızının sınırlı olması nedeniyle sadece kısıtlı miktarda bilgiyi muhafaza edebileceğimizi savunur. [36] Bir diğer fikir ise çalışan bellek içerisinde tutulan temsillerin birbirlerine müdahale ettiğini söyler.[37]

Zayıflama Teorileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kısa-süreli bellekte veya çalışan bellekte bulunan unsurların prova edilmediği sürece çürüyeceği teorisi, kısa-süreli bellek hakkında yapılan ilk deneysel çalışmaların yapıldığı zamanlara dayanır.[38] [39] Çok bileşenli çalışan bellek teorileri için de önemli bir varsayımdır. [40] En ayrıntılı zayıflama temelli çalışan bellek teorisi, "zamana bağlı kaynak paylaşımını savunan model"dir. [41] Bu teori, çalışan bellekteki temsillerin yenilenmedikçe zayıfladığını söyler. Bu yenileme, dikkat gerektiren bir mekanizmaya ihtiyaç duyar ki bu mekanizma aynı zamanda gerçekleşebilecek herhangi bir işleme görevi için de gerekli olacaktır. Küçük zaman araları olduğu ve bu nedenle de dikkate gerek duyulmadığı zamanlar, bu bellek izlerinin yenilenmesi için kullanılabilir. Sonuç olarak bu teori, unutma miktarının, işleme görevi için gereken dikkatin zamansal yoğunluğuna bağlı olduğunu savunur – bu yoğunluğa “bilişsel yük” denir. Bilişsel yük iki değişkene bağlıdır: görevin ne oranda bireysel eylemi gerektirdiği ve bu her eylemin devam süresi. Örneğin, eğer görev sayı eklemenizi istiyorsa her yarım saniyede bir yeni sayı eklemek, her iki saniyede bir yeni bir sayı eklemekten daha büyük bir bilişsel yük gerektirir. Bir deney serisinde, Barrouillet ve arkadaşları, bir harf listesini hatırlamanın ne gereken işleme adımlarına ne de işleme zamanına bağlı olmadığını; bilişsel yüke bağlı olduğunu gösterdi.[42]

Bilişsel Kaynaklar Hakkındaki Teoriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynak teorileri; çalışan bellek kapasitesinin, çalışan bellekte sürekli tutulması gereken tüm temsilleri barındıran sınırlı bir kaynak olduğunu varsayar.[43] Bu konu üzerine çalışan bazı teorisyenler, muhafaza ve eş zamanlı işlemenin aynı kaynağı paylaştıklarını düşünürler ve bu da muhafazanın neden genellikle bir eş zamanlı işlemin gereksinimi tarafından zedelendiğini açıklayabilir. Kaynak teorileri, bazı basit görsel özellikler (renkler veya çubukların yönleri gibi) için olan çalışan bellek testlerinden gelen verileri açıklamakta çok başarılı olmuştur. Bu kaynağın kesintisiz ve çalışan bellek içerisindeki belirsiz sayıda bileşenlere bölünebilen bir nicelik mi olduğu yoksa sadece küçük bir sayıda ayrı ayrı “yuvalara” sahip olup bu yuvalardan her birinin bellekteki öğelerden birine atanmış ve böylece sadece kısıtlı sayıda (örneğin 3) öğenin çalışan bellekte muhafaza edilmesini sağlamış mı olduğu hala süregelen bir tartışmadır.[44]

Müdahale Teorileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Müdahale teorisyenler tarafından birçok formda ele alınmıştır. En eski fikirlerden bir tanesi, çalışan bellekteki yeni öğelerin eskilerin yerini aldığıdır. Başka bir müdahale şekli ise geriye getirme yarışı şeklindedir. Örneğin, görev yedi kelimelik bir listeyi aynı sırada hatırlamaksa ilk hatırlamamız gereken birinci kelimedir. İlk kelimeyi geri getirmeye çalışırken temsilen yakın olan ikinci kelime de yanlışlıkla geri getirilir ve bu ikisi hatırlanabilmek için birbirleriyle yarışırlar. Seri hatırlama görevlerindeki hataların çoğu listede birbirlerine komşu olan itemlerin birbirleriyle karıştırılmasından kaynaklanır. Bu da geriye getirme yarışının, listedeki itemleri sırasıyla hatırlamamızı engellemekte ve muhtemelen diğer çalışan bellek görevlerinde de bir rol oynadığını gösterir. Üçüncü bir müdahale formu ise temsillerin üst üste bindirmeyle çarpıtılmasıdır. Bu, birçok temsilin birbiri üzerine eklendiğinde, her birinin diğerleri yüzünden belirsiz bir hale gelmesi olarak açıklanabilir. [45] Dördüncü bir müdahale türünün özellik üzerine yazma olduğu düşünülür. [46][47] Bu fikir, çalışan bellekteki her bir kelimenin, sayının, ya da herhangi bir öğenin; paket halindeki özellikler halinde temsil edildiğini ve iki öğe aynı özellikleri paylaştığında, bir tanesinin diğerinden bu özellikleri çaldığını savunur. Bu nedenle, çalışan bellekte tutulan öğe sayısı ve birbirleriyle paylaştıkları özellik sayısı da arttıkça her birinin özelliklerini kaybetme miktarı da artacaktır.

Sınırlamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu hipotezlerin hiçbiri deneysel verileri tamamen açıklayamamaktadır. Örneğin, bilişsel kaynaklar hipotezinin amacı muhafaza ve işleme arasındaki takası açıklamaktır: Çalışan bellekte muhafaza edilen bilgi arttıkça, eş zamanlı işlemler daha yavaş ve hataya daha meyilli hale gelir. Ayrıca eş zamanlı işleme üzerindeki yük arttıkça, bellek zarar görmeye başlar. Bu takas, yukarıda açıklanan okuma uzamı görevleri gibi görevler aracılığıyla incelenmiştir. Sonuçlarda, takas miktarının, hatırlanması ve işlenmesi gereken bilgilerin birbirleriyle benzerliğine bağlı olduğu bulunmuştur. Örnek vermek gerekirse; uzaysal bilgiyi işleme alırken sayıları hatırlamak ya da sayıları hatırlarken uzaysal bilgiyi işleme almak birbirlerine, kendileriyle aynı tipte bir materyali işleme almaya veya hatırlamaya çalışırken alacakları zarardan daha çok zarar verir. [48] Bunun yanı sıra, kelimeleri hatırlamak ve sayıları işleme almak ya da sayıları hatırlamak ve kelimeleri işleme almak, aynı kategoriye ait materyalleri hatırlamak ve işleme almaktan daha kolaydır. [49] Zayıflama teorisi de bu bulguları açıklayamamaktadır çünkü bu teoriye göre bellek temsillerinin zayıflaması; sadece işleme görevinin, hatırlama veya tekrarı ne kadar ertelediğine bağlı olmalıdır – işleme görevindeki içeriğe değil. Zayıflama teorisi hakkındaki bir başka problem ise ya katılımcılardan daha yavaş hatırlamaları ya da iki hatırlama arasında bir veya üç kez alakasız bir kelime söylemeleri istenerek harflerin bulunduğu bir listenin hatırlanması geciktirildiği deneylerin bulgularında yatmaktadır. Hatırlamanın geciktirilmesinin doğru hatırlama üzerinde neredeyse hiçbir etkisi yoktur.[50][51] Bellek ve eş zamanlı işleme görevlerinin içerikleri arasındaki benzerliğin, birbirlerine verdikleri zarar miktarını neden etkilediğini en iyi açıklayan teori, müdahale teorisiymiş gibi görünüyor. Materyaller birbirine daha çok benzedikçe karıştırılma olasılıkları da o kadar artar, bu da geriye getirme yarışına yol açar.

Gelişim[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma belleği kapasitesi, çocuklukta [52] kademeli olarak artar ve yaşlılıkta da [53] aynı şekilde azalır.

Çocukluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Neo-Piagetian bilişsel gelişim teorileri

Çalışma belleği testlerinde gösterilen performans, erken çocukluk ve ergenlik arasında sürekli artarken farklı testler arasındaki korelasyonların yapısı, büyük ölçüde sabit kalmaktadır.[52 1] Başta Neo-Piagetian bakış açısı olmak üzere,[54][55] teorisyenler, çalışma belleği kapasitesinde görülen bu artışın, bilişsel gelişimi destekleyen temel mekanizma olduğunu savunmuşlardır. Çocukluktaki bilişsel yetilerin, çalışma belleği kapasitesi üzerinden öngörülebileceğini gösteren çalışmalar da bu hipotezi desteklemiştir. [56]Özellikle de boylamsal desende yürütülmüş bazı araştırmalar, çalışma belleğinin bu öngörü rolü için güçlü kanıtlar sunmaktadır. [57]Neo-Piagetian perspektifindeki çalışmalar ise, bir çözüm için eş zamanlı olarak düşünülmesi gereken maddelerin sayısını ve aralarındaki ilişkileri değerlendirerek bilişsel görevlerin karmaşıklığını analiz etmiş; literatürün bu alanına katkıda bulunmuştur. Çocuklara çeşitli zorluklarda görevler sunulduğunda ise akran çocukların eşdeğer karmaşıklıktaki görevleri başarıyla tamamlamaları da, çalışma belleği kapasitesinin belirli bir yaşta işlenebilen karmaşıklığı sınırladığı görüşüyle tutarlılık göstermiştir.[58]  Çocukların, çeşitli çalışma belleği görevlerini, prefrontal korteks üzerinden gerçekleştirdiği fikri nörobilim çalışmalarınca desteklense de; çocuklar kapsamında yapılan bir fMRI meta-analizi, yetişkinlerin verileriyle kıyaslanınca prefrontal korteksteki aktivitelerin tam olarak örtüşmediği görülmüştür.[59]

Yaşlanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma belleği, yaşlılıktan en çok etkilenen ve dolayısıyla da performansında düşüş görülen bilişsel işlevler arasındadır.[60][61]  Çalışma belleğinde görülen bu performans düşüşü için çeşitli açıklamalar sunulmuştur. Bunlardan biri de, Tim Salthouse tarafından öne sürülen, bilişsel yaşlanmayı bilgi işleme hızıyla açıklayan kuramdır.[62]  Bireylerin yaş aldıkça bilişsel süreçlerinde genel bir yavaşlama görüldüğü bulgusuna yoğunlaşan Salthouse, artan işlemleme süresinin, çalışma belleğindeki içeriğin bozulmasına daha fazla olanak tanıdığını savunmuştur. Buna bağlı olarak da etkin kapasitenin azaldığını öne sürmüştür. Ancak, çalışma belleği kapasitesinde görülen düşüş tamamen yavaşlamaya atfedilemez; çünkü yaşlılıkta görülen azalma, salt hızdan kaynaklanabileceğinin çok daha ötesindedir.[61 1][63]  Başka bir önerme de Lynn Hasher ve Rose Zacks tarafından ileri sürülen baskılama hipotezidir.[64] Bu teori, ilgisiz veya artık alakalı olmayan bilgileri önleme yeteneğinin, yaşlılıkla birlikte genel bir azalışa geçtiğini varsayar. Bu nedenle, çalışma belleği, alakasız içeriklerle dolmaya başlar ve ilgili içeriğin işlendiği etkin kapasiteyi azaltır. Yaşlılıkta görülen bu kısıtlama yetersizliğine ilişkin ortaya atılan varsayım, ampirik açıdan fazlasıyla desteklense de[65], çalışma belleği kapasitesindeki düşüşü şu an için tam olarak açıklayamamaktadır. West, çalışma belleği kapasitesinin ve diğer bilişsel işlevlerin azalmasına, nöral düzeyde bir açıklama getirmiştir.[66] Çalışma belleğinin, yaşlılıktan beynin diğer bölgelerine nazaran daha fazla etkilenen prefrontal kortekse büyük ölçüde bağlı olduğunu savunmuştur. Çalışma belleğinde görülen bu yaşa bağlı düşüş, düşük yoğunluktaki transkranyal stimülasyon ile bilateral frontal ve sol temporal loblara gönderilen senkronize ritimler sayesinde kısa bir süre tersine çevrilebilir.[67]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ek bilgi: Çalışma belleği eğitimi ve fiziksel egzersizin nörobiyolojik etkileri § Bilişsel kontrol ve bellek

Torkel Klingberg, yoğun çalışma belleği eğitiminin diğer bilişsel işlevler üzerinde yararlı etkileri olup olmadığını araştıran ilk kişi olmuştur. Literatürün önde gelen çalışmasıyla, bilgisayar programları aracılığıyla DEHB olan bireylerin çalışma belleğinin geliştirilebileceğini öne sürmüştür.[68] Bu araştırma, bir çalışma belleği eğitimiyle çeşitli bilişsel yeteneklerin geliştirilebileceğini ve IQ testinden alınan puanların arttırılabileceğini bulmuştur. Benzer bir çalışma da[69], literatüredeki diğer araştırmaları destekleyerek, verilen eğitimden sonra, çalışma belleğine bağlı ölçülen beyin aktivitesinin prefrontal kortekste yoğunlaşarak arttığını göstermiştir. Bir başka çalışmada ise, çalışma belleği eğitiminin, prefrontal ve parietal dopamin reseptörlerindeki (özellikle de DRD1 ) yoğunluğu arttırdığı bulunmuştur[70].  Ancak, aynı eğitim programı ile yürütülen bir sonraki çalışma, önceki bilişsel performans artışını sağlayamamıştır. Klingberg'in 2011 yılına kadar yürüttüğü eğitim programının meta-analitik özeti, bu eğitimin, en iyi şekilde bile, zeka ve dikkat testleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını göstermektedir.[71]


Başka bir kayda değer çalışmada, bir çalışma belleği görevi (çift n geri görev) ile verilen eğitim , sağlıklı genç yetişkinlerin, akışkan zeka testlerindeki performanslarını artırmıştır.[72] Verilen n-back görevi ve eğitim yoluyla akışkan zekasının iyileştirilmesi, 2010 yılındaki bir çalışmada[73] tekrarlansa da 2012'de yayınlanan iki çalışma bu etkiyi aynı şekilde gösterememiştir.[74][75] Çalışma hafızası eğitiminin etkinliği, yaklaşık 30 deneysel çalışmanın meta-analizi ile pek çok kez değerlendirilmiştir.[76][77]Bu meta-analizlerin yazarları, çalışma belleği eğitiminin zekayı geliştirip geliştirmediği konusunda bir uzlaşmaya varamamışlardır. Yine de, tüm bu meta-analizler, çalışma belleği eğitiminin etkisinin büyüklüğüne ilişkin tahminlerinde hemfikirdir: Böyle bir etki varsa bile, muhtemelen küçük olacaktır.

Beyinde[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilgiyi korumaya yönelik sinirsel mekanizmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma belleğinin nöronal ve nörotransmitter temeline ilişkin ilk görüşler hayvanlarla yapılan araştırmalarından gelmiştir. Jacobsen  ve Fulton'un 1930'lardaki çalışması[78], ilk olarak, prefrontal korteks lezyonlarının, maymunlarda mekansal çalışma belleği performansını bozduğunu göstermiştir. Joaquin Fuster sonraki çalışmasında[79], maymunların, gecikmeli bir eşleştirme görevini tamamlarlarken, prefrontal kortekslerindeki nöronların elektriksel aktivitesini kaydetmiştir. Bu görevde maymun, deneyi yürüten kişinin, özdeş görünümlü iki bardaktan birinin altına bir miktar yiyecek yerleştirdiğini görür. Sonrasında, bir panjur, değişken bir gecikme süresi boyunca indirilir ve bardaklar maymunun görüşünden elenir. Gecikme süresinin ardından, panjur açılır ve maymunun yiyeceği bardakların altından almasına izin verilir. İlk denemede başarılı bir geriye getirme - görevle ilgili bir miktar eğitimden sonra elde edebilir– için, gecikme süresi boyunca yiyeceğin yerini hafızada tutmak gerekir. Fuster, prefrontal korteksteki nöronların, çoğunlukla gecikme süresi içinde ateşlendiğini bulmuştur ve bu nöronların görünmeyen yiyeceklerin yerini temsil ettiğini söylemiştir. Daha sonra yapılan başka bir çalışma da; parietal korteks , talamus , kaudat ve globus pallidus için benzer bir ateşlenme düzeni keşfetmiştir.[80] Goldman-Rakic'in ve diğerlerinin çalışması da, temel sülkal, dorsolateral prefrontal korteksin tüm bu beyin bölgeleriyle birbirine bağlanması sayesinde prefrontal korteks içindeki nöronal mikro devrelerin, tekrarlayan uyarıcı glutamat ağları yoluyla devam eden piramit hücre ağları aracılığıyla, gecikme süresi boyunca active olarak çalışma belleğinde bilgileri koruyabildiğini göstermiştir.[81] Bu devreler GABAerjik internöronların yanal inhibisyonu ile ayarlanmaktadır.[82] Nöromodülatör uyarılma sistemleri, prefrontal korteksin çalışma belleği işlevini önemli ölçüde değiştirebilir. Örneğin, çok az ya da çok fazla dopamin veya norepinefrin prefrontal korteksin ağ ateşlemesini[83]  ve çalışma belleğine ilişkin performansını bozabilir.[84]


Yukarıda bahsi geçen araştırma, çalışma belleği görevlerinin gecikme döneminde belirli nöronların sürekli ateşlenmesiyle, beynin, dışarıdan bir girdi olmadan da temsili aktif tutma mekanizmasına sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, eğer ki tamamlanması gereken görev, birden fazla bilgi grubunu korumak istiyorsa temsilleri aktif tutmak tek başına yeterli değildir. Ek olarak, her bir grubun bileşenleri ve özellikleri, gruplar arası karışayı önlemek için birbirine bağlanmalıdır. Örneğin, aynı anda kırmızı bir üçgenin ve yeşil bir karenin hatırlanması gerekiyorsa, "kırmızı"nın "üçgen"e ve "yeşil"in "kare"ye bağlı olduğundan emin olunmalıdır. Bu bağları kurmanın bir yolu, aynı grubu temsil eden nöronların senkronize olarak ateşlenmesini sağlamaktan ve farklı gruplara ait özellikleri temsil edenlerin de birbirilerinden bağımsız olmalarınından geçer.[85] Verilen örneğe göre, kırmızılığı temsil eden nöronlar, üçgen şeklini temsil eden nöronlarla senkronize olarak; kare şeklini temsil eden nöronlardan ise bağımsız olarak ateşlenir. Şimdilik, çalışma belleğinin, bu bağlanma mekanizmasını veya önerilen diğer mekanizmaları kullandığına dair doğrudan bir kanıt yoktur.[86] Çalışma belleğine ilişkin nöronların eş zamanlı ateşlenmesinin teta bandındaki frekanslarla (4 ila 8 Hz) salındığı düşünülmektedir. Gerçekten de, EEG'deki teta frekansının gücü, çalışan bellek yükü ile artar[87] ve kafatasının farklı kısımları üzerinde ölçülen teta bandındaki salınımlar, kişi iki bilgi bileşeni arasındaki bağlantıyıı hatırlamaya çalıştığında daha da koordine olur.[88]

Beyindeki lokalizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsanlarda beyin fonksiyonlarının lokalizasyonu, beyin görüntüleme yöntemlerinin ( PET ve fMRI ) ortaya çıkmasıyla çok daha kolay hale gelmiştir. Bu araştırma, prefrontal korteksteki alanların çalışma belleği işlevlerine dahil olduğunu doğrulamıştır. 1990'lar boyunca yapılan pek çok tartışma, prefrontal korteksin ventrolateral (yani alt bölgeler) ve dorsolateral (yüksek) bölgelerinin farklı işlevlerine odaklanmıştır . Ayrıca, bir insan üzerinde yapılan lezyon çalışması, dorsolateral prefrontal korteksin çalışma belleğindeki rolü için ek kanıt sağlamıştır.[89] Dorsolateral bölgenin mekansal çalışma belleğinden ve ventrolateral alanın ise mekansal olmayan çalışma belleğinden sorumlu olduğudur görüşü ortaya atılmıştır. Başka bir görüş, işlevsel bir ayrım önererek,ventrolateral alanların çoğunlukla bilginin korunmasında rol oynadığını; dorsolateral alanların ise bellekteki hazır materyalin işlenmesini gerektiren görevlerde yer aldığını savunmuştır. Süregelen bu tartışma, tamamen çözülemese de kanıtların çoğu fonksiyonel ayrımı desteklemektedir.[90]

Aynı zamanda, beyin görüntüleme çalışmaları, çalışan bellek fonksiyonlarının yalnızca prefrontal korteks ile sınırlı olmadığını da ortaya koymuştur. Çok sayıda çalışma gözden geçirilerek[91] çalışma belleği görevleri sırasında, aktivasyon alanlarının, korteksin büyük bir kısmına dağıldığı görülmüştür. Buna ek olarak, mekânsal görevlerin sağ hemisferde yoğunlaşma eğilimi; sözel çalışma hafızasının ise sol hemisferde toplama eğilimi vardır. Sözel çalışma belleği görevleri sırasında görülen aktivasyon, sol posterior parietal korteks ve sol frontal korteks olarak iki bileşene ayrılabilir (konuşmada görev alan Broca alanı).[92]

Çalışan bellek görevlerinin çoğunun, prefrontal korteks ve parietal alanda bir ağ oluşturdukları konusunda fikir birliğine varılmaktadır. Bir çalışma, verilen bir çalışan bellek görevi sırasında, bahsi geçen alanlar arasındaki bağlantının arttığını göstermiştir.[93] Yine başka bir çalışma, bu alanların çalışma belleği için gerekli olduğunu ve çalışma belleği görevleri sırasında tesadüfen active olmadığını, bu alanları transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) yoluyla geçici olarak bloke edip görev performansında bir düşüş oluşturarak göstermiştir.[94]

Beynin bu bölgelerinin işlevi ile ilgili güncel bir tartışma vardır. Prefrontal korteksin, yönetici işlevler gerektiren çeşitli görevlerde aktif olduğu bulunmuştur.[33 1] Bu bulgu, bazı araştırmacıların; prefrontal korteksin çalışma belleğindeki rolünün: dikkati kontrol etmek, stratejileri seçmek ve çalışma belleğindeki bilgileri manipüle etmek olduğunu, ancak bilginin korunmasında bir rol almadığını öne sürmesine yol açmıştır. Bakım fonksiyonundan da, parietal korteks dahil olmak üzere beynin daha arka bölgeleri sorumlu tutulmuştur.[95][96] Başka bilim insanları da, parietal korteksteki aktiviteyi, yürütücü işlevleri yansıttığı şeklinde yorumlamıştır; çünkü aynı alan, dikkat gerektiren ancak bellek gerektirmeyen diğer görevlerde de aktive olmuştur.[97]

2003’teki meta-analizinde 60 nörogörüntüleme çalışması, sol frontal korteksin düşük görev talepli sözel çalışma belleğinde ve sağ frontal korteksin mekansal çalışma belleğinde yer aldığını buldu. Üst frontal kortekste Brodmann'ın alanları 6, 8 ve 9, çalışma belleğinin sürekli olarak güncellenmesi gerektiği ve geçici düzen için belleğin korunması gerektiği durumlarda kullanıldı. Prefrontal kortekste sağ Brodmann alanları 10 ve 47, çift görev gereksinimleri veya zihinsel operasyonlar gibi manipülasyon talebinde daha sık dahil edildiler ve arka parietal kortekste, Brodmann 7 her türlü yürütücü fonksiyonda yer aldı. [98]

Çalışma belleğinin frontal ve parietal loblarda farklı nöroanatomik lokasyonlara sahip iki işlemi içerdiği ileri sürülmüştür. [99]Birincisi, en alakalı öğeyi alan bir seçim işlemiyken ikincisi, üzerine yapılan ilgi odağını değiştiren bir güncelleme işlemidir. Dikkat odağının güncellenmesi, kuyruğa doğru üst frontal sulkus ve arka parietal korteksteki geçici aktivasyonu içerirken, seçim konusundaki artan taleplerin rostral prefrontal sulkus ve arka singulat /precuneus'ta aktivasyonu seçici olarak değiştirdiği bulunmuştur.[99 1]

Çalışma belleğinde yer alan beyin bölgelerinin farklı fonksiyonlarını ifade etmek, bu işlevleri ayırt edebilecek görevlere bağlıdır.[100] Çalışma belleğinin beyin görüntüleme çalışmalarının çoğu, bir veya daha fazla uyaranın gecikmiş tanınması veya uzun bir serideki her yeni uyaranın, serinin geriye doğru sunulan n adımlarıyla karşılaştırılması gereken n-geri testi gibi tanıma görevlerini kullanmıştır. Tanıma görevlerinin avantajı, minimum hareket gerektirmesidir (sadece iki tuştan birine basarak), bu işlem kafanın tarayıcıda sabitlenmesini kolaylaştırır. Bununla birlikte, çalışma belleğindeki bireysel farklılıklar üzerine yapılan deneysel araştırmalar büyük ölçüde hatırlama görevlerini kullanmıştır (örneğin, okuma süresi görevi, aşağıya bakınız). Tanıma ve geri çağırma görevlerinin aynı süreçleri ve aynı kapasite sınırlamalarını ne derecede yansıttığı açık değildir.

Beyin görüntüleme çalışmaları okuma süresi veya ilgili görevlerle yürütülmüştür. Bu görevler sırasında artan aktivasyon prefrontal kortekste ve çeşitli çalışmalarda ayrıca ön singulat kortekste de bulundu. Görevde daha iyi performans gösteren insanların bu alanlardaki aktivasyonlarında daha büyük artış görüldü ve aktivasyonları zamanla daha fazla ilişkilendirildi, bu da bu iki alandaki sinirsel aktivitelerinin, muhtemelen daha güçlü bağlantı nedeniyle daha iyi koordine edildiğini düşündürdü.[101][102]

Sinir modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Nörofizyolojinin modellenmesine ve çalışma belleğinin işleyişine bir yaklaşım prefrontal korteks bazal gangliyon çalışma belleğidir (PBWM). Bu modelde prefrontal korteks, çalışma belleği görevlerini yerine getirmek için bazal gangliyonlarla el ele çalışır. Birçok çalışma bunun böyle olduğunu göstermiştir. [103]Bunlardan biri nöbet geçiren ve prefrontal korteks ve bazal gangliyonları zarar görmüş hastalarda ablasyon tekniklerini kullanmıştır. [104]Araştırmacılar, bu tür hasarların çalışma belleğinin yürütme işlevini yerine getirme kapasitesinin azalmasına neden olduğunu buldular.[104 1] Metamfetamin kullanımına bağlı beyin değişiklikleri olan hastalar üzerinde yapılan ek araştırmalar, çalışma belleği eğitiminin bazal gangliyonlardaki hacmi arttırdığını buldu.[105]

Stresin nörofizyoloji üzerindeki etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma belleği, akut ve kronik psikolojik stres tarafından bozulur. Bu fenomen ilk olarak Arnsten ve meslektaşları[106] tarafından, prefrontal kortekste strese bağlı katekolamin salınımının prefrontal korteks nöronal ateşlenmesini hızla azalttığını ve ileriye dönük, hücre içi sinyal yollarından çalışma belleği performansını bozduğunu gösteren hayvan çalışmalarında keşfedilmiştir. [107]Kronik strese maruz kalma, protein kinaz C sinyallemesinin inhibisyonu ile önlenebilen dendritik atrofi ve omurga kaybı da dahil olmak üzere[108] daha derin çalışma belleği eksikliklerine ve prefrontal kortekste ek mimari değişikliklere yol açar. [109]fMRI araştırması bu araştırmayı insanlara genişletti ve akut stresin neden olduğu azalmış çalışma belleğinin, ön frontal korteksin aktivasyonunun azalmasıyla ve stresin katekolamin düzeylerinin artmasıyla ilişkili olduğunu doğruladı.[110] Stresli sınavlara giren tıp öğrencilerinin görüntüleme çalışmaları, hayvan çalışmalarıyla uyumlu olarak zayıflamış prefrontal korteks fonksiyonel bağlanabilirliğini de göstermiştir. [111] Stresin prefrontal korteks yapısı ve işlevi üzerindeki belirgin etkileri, stresin akıl hastalığına nasıl neden olabileceğini veya nasıl daha da kötüleştirebileceğini açıklamaya yardımcı olabilir. Kişinin yaşamında ne kadar fazla stres olursa, basit bilişsel görevleri yerine getirirken çalışma belleğinin verimliliği o kadar düşük olur. Olumsuz düşüncelerin müdahalesini azaltan egzersizler yapan öğrenciler, çalışma belleği kapasitelerinde artış gösterdi. Duygu durumları (pozitif veya negatif) nörotransmiter dopamin üzerinde bir etkiye sahip olabilir ve bu da problem çözmeyi etkileyebilir.[112]

Alkolün nörofizyoloji üzerine etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Alkol bağımlılığı çalışma belleğini bozan beyin hasarıyla sonuçlanabilir.[113] Alkolün kan oksijen seviyesi bağımlı (KOSB) yanıtı üzerinde etkisi vardır. KOSB yanıtı, artan kan oksijenlenmesini beyin aktivitesi ile ilişkilendirir. Bu da bu yanıtı nöronal aktiviteyi ölçmek için kullanışlı bir araç haline getirir.[114] KOSB yanıtı, çalışan bellek görevini gerçekleştirirken beynin bazal gangliyonlar ve talamus gibi bölgelerini etkiler. Genç yaşta alkole başlayan gençler bu beyin bölgelerinde KOSB yanıtında azalma gösterirler.[115] Özellikle alkol bağımlısı genç kadınlar, mekansal bir çalışma belleği görevi yaparken yan ve ön kortekslerde daha az KOSB yanıtı sergilerler.[116] Aşırı içki içmek kişinin çalışma belleği görevlerindeki performansını, özellikle görsel çalışma belleği üzerindeki performansını etkileyebilir.[117][118] Ek olarak, alkolün çalışma belleğini nasıl etkilediği konusunda cinsiyet farklılığı olduğu görülmektedir. Kadınlar, erkeklere kıyasla alkol kullandıktan sonra sözel çalışma belleği görevlerinde daha iyi performans gösterirken, daha az beyin aktivitesinden anlaşıldığı üzere, mekansal çalışma belleği görevlerinde daha kötü performans göstermektedirler.[119][120] Son olarak, yaşın da ek bir faktör olduğu görülmektedir. Daha yaşlı yetişkinler, alkolün çalışma belleği üzerindeki etkilerine diğerlerinden daha duyarlıdır.[121]

Genetik[değiştir | kaynağı değiştir]

Davranışsal genetik[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma belleği kapasitesindeki bireysel farklılıklar bir dereceye kadar kalıtsaldır; yani bireyler arasındaki çeşitliliğin yaklaşık yarısı genlerindeki farklılıklarla ilişkilidir.[122][123][124]Çalışma belleği kapasitesinin değişkenliğinin genetik bileşeni büyük ölçüde akışkan zeka ile paylaşılır.[123 1][122 1]

Bireysel genleri belirleme girişimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hangi genlerin çalışma belleğinin işleyişi ile ilgili olduğu hakkında çok fazla bilgi yoktur. Çok bileşenli modeldeki teoriye göre, çalışma belleğinin varsayımsal fonolojik döngü bileşeni için ROBO1 isimli aday gen önerilmiştir.[125]

Akademik başarıdaki rolü[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma belleği kapasitesi ile okuryazarlık ve aritmetikte öğrenme çıktıları arasında bir korelasyon bulunmaktadır. Bu ilişki, ilk olarak Daneman ve Carpenter (1980) [126]tarafından gözlemlenmiş ve daha sonra yapılan çeşitli çalışmaların meta-analitik incelemesinde doğrulanmıştır.[127] Buna göre çalışma belleği kapasitesi ile okuduğunu anlama arasında güçlü bir ilişki vardır. Sonraki çalışmalar, ilkokul çocuklarında çalışan bellek performansının matematiksel problem çözmede performansı doğru bir şekilde tahmin ettiğini bulmuştur.[128] Uzun vadeli bir çalışma, 5 yaşındaki bir çocuğun çalışma belleğinin çocuğun IQ'suna göre daha iyi bir akademik başarı göstergesi olduğunu göstermiştir.[129]

Büyük ölçekli bir tarama çalışmasında, genel sınıflardaki her on çocuktan biri çalışma belleği yetersizliği ile tanımlanmıştır. Bu çocukların çoğu zeka seviyelerinden bağımsız olarak akademik başarı açısından çok düşük performans gösterdi.[130] Benzer şekilde, ulusal müfredata göre çok başarılı olamayan öğrencilerde yedi yaşından küçük çocukların çalışma belleklerinde bazı eksiklikler tespit edilmiştir.[131] Uygun müdahale olmadan, bu çocuklar akranlarının gerisinde kalırlar. Önemli öğrenme güçlüğü olan 37 okul çağındaki çocuk üzerinde yapılan yeni bir çalışma, IQ değil başlangıç ölçümünde çalışma belleği kapasitesinin iki yıl sonra öğrenme sonuçlarını öngördüğünü göstermiştir.[132] Bu sonuçlar, çalışma belleği bozukluklarının öğrenme güçlükleriyle sonuçlanabileceğini ve çocuklar için eğitimsel anlamda gelişememeleri açısından yüksek risk faktörü oluşturduğunu düşündürmektedir. Disleksi, DEHB ve gelişimsel koordinasyon bozukluğu gibi öğrenme güçlüğü çeken çocuklarda da benzer bir durum görülmektedir.[133][134][135][136]

Dikkat ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

İdeal çalışma belleği performansının, işle ilgili bilgilere dikkat çekme ve dikkat dağıtıcı unsurları görmezden gelme konusundaki sinirsel yeteneğe bağlı olduğuna[137] ve çalışma belleğindeki uygulama ile ilgili iyileşmenin bu yeteneklerin artmasından kaynaklandığına dair bazı kanıtlar vardır.[138] Bir araştırmaya göre, bir kişinin çalışma belleği kapasiteleri ile dikkatini çevredeki uyaranlara yöneltebilme yeteneği arasında bir bağlantı olduğu düşünülmektedir.[139] Böyle bir kontrol, insanların mevcut hedefleri için önemli bilgilere katılmalarını ve duyusal çıkıntıları (ambulans sireni gibi) nedeniyle dikkatlerini çekme eğiliminde olan hedefle ilgisiz uyaranları görmezden gelmelerini sağlar. Birinin hedeflerine göre dikkat yönünün, posterior kortikal bölgelerde işlemeyi ön plana çıkaran prefrontal korteksten (PFC) gelen "yukarıdan aşağı" sinyallerine bağlı olduğu varsayılır.[140] Dikkat çekici uyaranlarla dikkat çekmenin, subkortikal yapılardan ve birincil duyu kortekslerinden gelen "aşağıdan yukarıya" sinyaller tarafından yönlendirildiği varsayılmaktadır. [141]Dikkatin "aşağıdan yukarıya" çekilmesini geçersiz kılma yeteneği bireyler arasında farklılık gösterir ve bu farkın görsel bilgi için çalışan bir bellek testindeki performanslarıyla ilişkili olduğu bulunmuştur. [139 1]Ancak başka bir çalışmada, dikkatle ele geçirmeyi geçersiz kılma yeteneği ile daha genel çalışma belleği kapasitesi ölçümleri arasında bir ilişki bulunmamıştır.[142]

Nöral bozukluklarla ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma hafızasında işlev bozukluğu normalde çeşitli sinirsel bozukluklarda görülür:

DEHB: Bazı yazarlar[143] DEHB belirtilerinin çalışma belleği, yanıt tutukluğu veya yönetici kontrolünde daha genel bir zayıflık gibi belirli bir yürütücü işlev alanındaki birincil eksiklikten kaynaklandığını öne sürmüşlerdir.[144]Bir meta-analitik inceleme, uzamsal ve sözel çalışma belleği görevlerinde ve diğer bazı yürütücü işlev görevlerinde DEHB için anlamlı daha düşük grup sonuçları bulan birkaç çalışmayı belirtmektedir. Ancak yazarlar, yürütücü işlev zayıflıklarının tüm DEHB vakalarına neden olmak için gerekli ya da yeterli olmadığı sonucuna varmışlardır.[144 1]

Dopamin ve glutamat gibi çeşitli nörotransmiterlerin her ikisi de DEHB ve çalışma belleğinde yer alabilir. Her ikisi de frontal beynin, kendi kendini yönlendirmesi ve kendi kendini düzenlemesi ile ilişkilidir, ancak neden-sonuç ilişkisi doğrulanmamıştır, bu nedenle çalışan bellek işlev bozukluğunun DEHB'ye mi yoksa DEHB dikkat dağınıklığının çalışma belleğinin zayıf işlevselliğine mi yol açtığı ya da başka bir bağlantı olup olmadığı belirsizdir.[145][146][147]

Parkinson Hastalığı: Parkinson hastaları, çalışma belleğinin sözel fonksiyonunun azaldığını gösterir. Azalmanın ilgili görevlere odaklanma yeteneğinin eksikliğinden mi yoksa düşük bellek kapasitesinden mi kaynaklandığını bulmak istediler. Parkinson hastası olan 21 hasta, aynı yaştaki 28 katılımcının kontrol grubuna kıyasla test edildi. Araştırmacılar, her iki hipotezin de çalışma belleği fonksiyonunun azalmasının nedeni olduğunu bulmuşlardı; yani ya birinin ya da diğerinin doğru olduğu hipotezine tam olarak katılmıyorlardı.[148]

Alzheimer Hastalığı: Alzheimer hastalığı daha ciddi hale geldikçe, çalışan hafıza fonksiyonları daha da azalır. bu konuyla ilgili fare beyinlerindeki sinirsel bağlantılara ve çalışma belleğinin akışkanlığına odaklanan bir çalışma vardır. Farelerin yarısına Alzheimer'ın etkilerine benzer bir enjeksiyon verilirken diğer yarısına verilmemiştir. Daha sonra, çalışma belleğini test etmek için görev olarak bir labirentten geçmeleri beklendi. Çalışma, Alzheimer'ın çalışma belleğini nasıl bozabileceği ve en sonunda bellek işlevlerini nasıl yok edebileceği hakkındaki soruların cevaplanmasına yardımcı olmuştur.[149]

Huntington Hastalığı: Bir grup araştırmacı, 30 aylık uzun vadeli bir deneyde çalışma belleğinin işlevinin ve bağlantısının araştırıldığı bir çalışma yürüttü. Huntington hastalığı öncesinde hastaların beyninde, sürekli işlevsel kalan kontrol grubuna kıyasla, çoğu bağlantının azaldığı belli yerler olduğu bulunmuştur.[150]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Ayrıca bakınız • Atkinson – Shiffrin bellek modeli • Prefrontal korteks & Dikkat ve hafıza • Otizm ve çalışma belleği • Bulanık iz teorisi • Orta vadeli bellek • Bellek ve yaşlanma • Prefrontal korteks bazal gangliyon çalışma belleği • Bilişsel mimari • Tim Shallice

Referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Miyake, A.; Shah, P., (Ed.) (1999). Models of working memory. Mechanisms of active maintenance and executive control. Cambridge University Press. 
  2. ^ Diamond A (2013). "Executive functions". Annu Rev Psychol. 64: 135–168. doi:10.1146/annurev-psych-113011-143750. PMC 4084861 $2. PMID 23020641. WM (holding information in mind and manipulating it) is distinct from short-term memory (just holding information in mind). They cluster onto separate factors in factor analyses of children, adolescents, and adults (Alloway et al. 2004, Gathercole et al. 2004). They are linked to different neural subsystems. WM relies more on dorsolateral prefrontal cortex, whereas maintaining information in mind but not manipulating it [as long as the number of items is not huge (suprathreshold)] does not need involvement of dorsolateral prefrontal cortex (D’Esposito et al. 1999, Eldreth et al. 2006, Smith & Jonides 1999). Imaging studies show frontal activation only in ventrolateral prefrontal cortex for memory maintenance that is not suprathreshold.

    WM and short-term memory also show different developmental progressions; the latter develops earlier and faster.     
  3. ^ Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 13: Higher Cognitive Function and Behavioral Control". Sydor A, Brown RY (Ed.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (2nd bas.). New York: McGraw-Hill Medical. ss. 313–321. ISBN 978-0-07-148127-4. Şablon:Bull Executive function, the cognitive control of behavior, depends on the prefrontal cortex, which is highly developed in higher primates and especially humans.
    Şablon:Bull Working memory is a short-term, capacity-limited cognitive buffer that stores information and permits its manipulation to guide decision-making and behavior. ...
    working memory may be impaired in ADHD, the most common childhood psychiatric disorder seen in clinical settings ... ADHD can be conceptualized as a disorder of executive function; specifically, ADHD is characterized by reduced ability to exert and maintain cognitive control of behavior. Compared with healthy individuals, those with ADHD have diminished ability to suppress inappropriate prepotent responses to stimuli (impaired response inhibition) and diminished ability to inhibit responses to irrelevant stimuli (impaired interference suppression). ... Early results with structural MRI show thinning of the cerebral cortex in ADHD subjects compared with age-matched controls in prefrontal cortex and posterior parietal cortex, areas involved in working memory and attention.     
  4. ^ Diamond A (2013). "Executive functions". Annu Rev Psychol. 64: 135–168. doi:10.1146/annurev-psych-113011-143750. PMC 4084861 $2. PMID 23020641. WM (holding information in mind and manipulating it) is distinct from short-term memory (just holding information in mind). They cluster onto separate factors in factor analyses of children, adolescents, and adults (Alloway et al. 2004, Gathercole et al. 2004). They are linked to different neural subsystems. WM relies more on dorsolateral prefrontal cortex, whereas maintaining information in mind but not manipulating it [as long as the number of items is not huge (suprathreshold)] does not need involvement of dorsolateral prefrontal cortex (D’Esposito et al. 1999, Eldreth et al. 2006, Smith & Jonides 1999). Imaging studies show frontal activation only in ventrolateral prefrontal cortex for memory maintenance that is not suprathreshold.

    WM and short-term memory also show different developmental progressions; the latter develops earlier and faster.     
  5. ^ Cowan, Nelson (2008). What are the differences between long-term, short-term, and working memory?. Prog. Brain Res. Progress in Brain Research. 169. ss. 323–338. doi:10.1016/S0079-6123(07)00020-9. ISBN 978-0-444-53164-3. PMC 2657600 $2. PMID 18394484. 
  6. ^ Pribram, Karl H.; Miller, George A.; Galanter, Eugene (1960). Plans and the structure of behavior. New York: Holt, Rinehart and Winston. ss. 65. ISBN 978-0-03-010075-8. OCLC 190675.  Geçersiz |url-erişimi=registration (yardım)
  7. ^ Baddeley A (October 2003). "Working memory: looking back and looking forward". Nature Reviews Neuroscience. 4 (10): 829–39. doi:10.1038/nrn1201. PMID 14523382. 
  8. ^ Fuster, Joaquin M. (1997). The prefrontal cortex: anatomy, physiology, and neuropsychology of the frontal lobe. Philadelphia: Lippincott-Raven. ISBN 978-0-397-51849-4. OCLC 807338522. [sayfa belirt]
  9. ^ Fuster, Joaquin (2008). The prefrontal cortex (4 bas.). Oxford, UK: Elsevier. s. 126. ISBN 978-0-12-373644-4. 
  10. ^ Fuster, Joaquin (2008). The prefrontal cortex (4 bas.). Oxford, UK: Elsevier. s. 126. ISBN 978-0-12-373644-4. 
  11. ^ Benton, A. L. (1991). "The prefrontal region:Its early history". Levin, Harvey, S.; Eisenberg, Howard, M.; Benton, Arthur, L. (Ed.). Frontal lobe function and dysfunction. New York: Oxford University Press. s. 19. ISBN 978-0-19-506284-7. 
  12. ^ Baddeley, Alan D.; Hitch, Graham (1974). Gordon H. Bower (Ed.). Working Memory. The psychology of learning and motivation. 2. Academic Press. ss. 47–89. doi:10.1016/S0079-7421(08)60452-1. ISBN 978-0-12-543308-2. OCLC 777285348. 
  13. ^ Levin, E.S. (2011). Working Memory : Capacity, Developments and Improvement Techniques. New York: Nova Science Publishers, Inc. 
  14. ^ Weiten, W. (2013). Variations in psychology (9 bas.). New York: Wadsworth. ss. 281–282. 
  15. ^ Weiten, W. (2013). Variations in psychology (9 bas.). Belmont, CA: Wadsworth. ss. 281–282. 
  16. ^ Baddeley, A. D. (2000). "The episodic buffer: a new component of working memory?" (PDF). Trends Cogn. Sci. 4 (11): 417–423. doi:10.1016/S1364-6613(00)01538-2. PMID 11058819. 
  17. ^ Ericsson, K. A.; Kintsch, W. (1995). "Long-term working memory". Psychological Review. 102 (2): 211–245. doi:10.1037/0033-295X.102.2.211. PMID 7740089.  Kaynak kaldırılmış |lastauthoramp= parametresini kullanıyor (yardım)
  18. ^ Cowan, Nelson (1995). Attention and memory: an integrated framework. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-506760-6. OCLC 30475237. [sayfa belirt]
  19. ^ Oberauer K (May 2002). "Access to information in working memory: exploring the focus of attention". Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition. 28 (3): 411–21. CiteSeerX 10.1.1.163.4979 $2. doi:10.1037/0278-7393.28.3.411. PMID 12018494. 
  20. ^ Miller GA (March 1956). "The magical number seven plus or minus two: some limits on our capacity for processing information". Psychological Review. 63 (2): 81–97. CiteSeerX 10.1.1.308.8071 $2. doi:10.1037/h0043158. PMID 13310704.  Republished: Miller GA (April 1994). "The magical number seven, plus or minus two: some limits on our capacity for processing information. 1956". Psychological Review. 101 (2): 343–52. doi:10.1037/0033-295X.101.2.343. PMID 8022966. 
  21. ^ Service, Elisabet (1 Mayıs 1998). "The Effect of Word Length on Immediate Serial Recall Depends on Phonological Complexity, Not Articulatory Duration". The Quarterly Journal of Experimental Psychology Section A. 51 (2): 283–304. doi:10.1080/713755759. ISSN 0272-4987. 
  22. ^ Hulme, Charles; Roodenrys, Steven; Brown, Gordon; Mercer, Robin (November 1995). "The role of long-term memory mechanisms in memory span". British Journal of Psychology. 86 (4): 527–36. doi:10.1111/j.2044-8295.1995.tb02570.x. 
  23. ^ Cowan, Nelson (2001). "The magical number 4 in short-term memory: A reconsideration of mental storage capacity". Behavioral and Brain Sciences. 24 (1): 87–185. doi:10.1017/S0140525X01003922. PMID 11515286.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  24. ^ Gobet F (November 2000). "Some shortcomings of long-term working memory". British Journal of Psychology (Submitted manuscript). 91 (Pt 4): 551–70. doi:10.1348/000712600161989. PMID 11104178. 
  25. ^ Daneman, Meredyth; Carpenter, Patricia A. (August 1980). "Individual differences in working memory and reading". Journal of Verbal Learning & Verbal Behavior. 19 (4): 450–66. doi:10.1016/S0022-5371(80)90312-6. 
  26. ^ Oberauer, K.; Süss, H.-M.; Schulze, R.; Wilhelm, O.; Wittmann, W. W. (December 2000). "Working memory capacity—facets of a cognitive ability construct". Personality and Individual Differences. 29 (6): 1017–45. doi:10.1016/S0191-8869(99)00251-2. 
  27. ^ Unsworth, Nash; Engle, Randall W. (2007). "On the division of short-term and working memory: An examination of simple and complex span and their relation to higher order abilities". Psychological Bulletin. 133 (6): 1038–1066. doi:10.1037/0033-2909.133.6.1038. PMID 17967093. 
  28. ^ Colom, R. Abad, F. J. Quiroga, M. A. Shih, P. C. Flores-Mendoza, C. (2008). "Working memory and intelligence are highly related constructs, but why?". Intelligence. 36 (6): 584–606. doi:10.1016/j.intell.2008.01.002. 
  29. ^ Oberauer, K. Süß, H.-M. Wilhelm, O. Wittmann, W. W. (2003). "The multiple faces of working memory - storage, processing, supervision, and coordination" (PDF). Intelligence. 31 (2): 167–193. doi:10.1016/s0160-2896(02)00115-0. 
  30. ^ Chuderski, Adam (25 Eylül 2013). "The relational integration task explains fluid reasoning above and beyond other working memory tasks". Memory & Cognition (İngilizce). 42 (3): 448–463. doi:10.3758/s13421-013-0366-x. ISSN 0090-502X. PMC 3969517 $2. PMID 24222318. 
  31. ^ Conway AR, Kane MJ, Engle RW (December 2003). "Working memory capacity and its relation to general intelligence". Trends in Cognitive Sciences. 7 (12): 547–52. CiteSeerX 10.1.1.538.4967 $2. doi:10.1016/j.tics.2003.10.005. PMID 14643371. 
  32. ^ Engle, R. W.; Tuholski, S. W.; Laughlin, J. E.; Conway, A. R. (September 1999). "Working memory, short-term memory, and general fluid intelligence: a latent-variable approach". Journal of Experimental Psychology: General. 128 (3): 309–31. doi:10.1037/0096-3445.128.3.309. PMID 10513398. 
  33. ^ Kane, M. J.; Engle, R. W. (December 2002). "The role of prefrontal cortex in working-memory capacity, executive attention, and general fluid intelligence: an individual-differences perspective". Psychonomic Bulletin & Review. 9 (4): 637–71. doi:10.3758/BF03196323. PMID 12613671.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  34. ^ Halford, G. S.; Baker, R.; McCredden, J. E.; Bain, J. D. (January 2005). "How many variables can humans process?". Psychological Science. 16 (1): 70–76. doi:10.1111/j.0956-7976.2005.00782.x. PMID 15660854. 
  35. ^ Just, M. A.; Carpenter, P. A. (January 1992). "A capacity theory of comprehension: individual differences in working memory". Psychological Review. 99 (1): 122–49. doi:10.1037/0033-295X.99.1.122. PMID 1546114. 
  36. ^ Towse, J. N.; Hitch, G. J.; Hutton, U. (April 2000). "On the interpretation of working memory span in adults". Memory & Cognition. 28 (3): 341–8. doi:10.3758/BF03198549. PMID 10881551.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  37. ^ Waugh NC, Norman DA (March 1965). "Primary Memory". Psychological Review. 72 (2): 89–104. doi:10.1037/h0021797. PMID 14282677. 
  38. ^ Brown, J. (1958). "Some tests of the decay theory of immediate memory". Quarterly Journal of Experimental Psychology. 10: 12–21. doi:10.1080/17470215808416249. 
  39. ^ Peterson, L. R.; Peterson, M. J. (1959). "Short-term retention of individual verbal items". Journal of Experimental Psychology. 58 (3): 193–198. CiteSeerX 10.1.1.227.1807 $2. doi:10.1037/h0049234. PMID 14432252. 
  40. ^ Baddeley, A. D. (1986). Working memory. Oxford: Clarendon. 
  41. ^ Barrouillet P, Bernardin S, Camos V (March 2004). "Time constraints and resource sharing in adults' working memory spans". Journal of Experimental Psychology: General. 133 (1): 83–100. CiteSeerX 10.1.1.379.9208 $2. doi:10.1037/0096-3445.133.1.83. PMID 14979753. 
  42. ^ Barrouillet P, Bernardin S, Portrat S, Vergauwe E, Camos V (May 2007), "Time and cognitive load in working memory", J Exp Psychol Learn Mem Cogn, 33 (3), ss. 570–585, doi:10.1037/0278-7393.33.3.570, PMID 17470006 
  43. ^ Ma, W. J.; Husain, M.; Bays, P. M. (2014). "Changing concepts of working memory". Nature Reviews Neuroscience. 17 (3): 347–356. doi:10.1038/nn.3655. PMC 4159388 $2. PMID 24569831. 
  44. ^ van den Berg, Ronald; Awh, Edward; Ma, Wei Ji (2014). "Factorial comparison of working memory models". Psychological Review. 121 (1): 124–149. doi:10.1037/a0035234. PMC 4159389 $2. PMID 24490791. 
  45. ^ Oberauer, Klaus; Lewandowsky, Stephan; Farrell, Simon; Jarrold, Christopher; Greaves, Martin (20 Haziran 2012). "Modeling working memory: An interference model of complex span" (PDF). Psychonomic Bulletin & Review (İngilizce). 19 (5): 779–819. doi:10.3758/s13423-012-0272-4. ISSN 1069-9384. PMID 22715024. 
  46. ^ Oberauer, Klaus; Kliegl, Reinhold (November 2006). "A formal model of capacity limits in working memory". Journal of Memory and Language. 55 (4): 601–26. doi:10.1016/j.jml.2006.08.009.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  47. ^ Bancroft, T.; Servos, P. (2011). "Distractor frequency influences performance in vibrotactile working memory". Experimental Brain Research. 208 (4): 529–32. doi:10.1007/s00221-010-2501-2. PMID 21132280. 
  48. ^ Maehara, Yukio; Saito, Satoru (February 2007). "The relationship between processing and storage in working memory span: Not two sides of the same coin". Journal of Memory and Language. 56 (2): 212–228. doi:10.1016/j.jml.2006.07.009. 
  49. ^ Li, Karen Z.H. (June 1999). "Selection from Working Memory: on the Relationship between Processing and Storage Components". Aging, Neuropsychology, and Cognition. 6 (2): 99–116. doi:10.1076/anec.6.2.99.784. 
  50. ^ Lewandowsky S, Duncan M, Brown GD (October 2004). "Time does not cause forgetting in short-term serial recall". Psychonomic Bulletin & Review. 11 (5): 771–90. doi:10.3758/BF03196705. PMID 15732687.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  51. ^ Oberauer K, Lewandowsky S (July 2008). "Forgetting in immediate serial recall: decay, temporal distinctiveness, or interference?" (PDF). Psychological Review. 115 (3): 544–76. doi:10.1037/0033-295X.115.3.544. PMID 18729591. 
  52. ^ Gathercole, S. E.; Pickering, S. J.; Ambridge, B.; Wearing, H. (2004). "The structure of working memory from 4 to 15 years of age". Developmental Psychology. 40 (2): 177–190. CiteSeerX 10.1.1.529.2727 $2. doi:10.1037/0012-1649.40.2.177. PMID 14979759. 
  53. ^ Salthouse, T. A. (1994). "The aging of working memory". Neuropsychology. 8 (4): 535–543. doi:10.1037/0894-4105.8.4.535. 
  54. ^ Pascual-Leone, J. (1970). "A mathematical model for the transition rule in Piaget's developmental stages". Acta Psychologica. 32: 301–345. doi:10.1016/0001-6918(70)90108-3. 
  55. ^ Case, R. (1985). Intellectual development. Birth to adulthood. New York: Academic Press.
  56. ^ Jarrold, C., & Bayliss, D. M. (2007). Variation in working memory due to typical and atypical development. In A. R. A. Conway, C. Jarrold, M. J. Kane, A. Miyake & J. N. Towse (Eds.), Variation in working memory (pp. 137–161). New York: Oxford University Press.
  57. ^ Kail, R. (2007). "Longitudinal evidence that increases in processing speed and working memory enhance children's reasoning". Psychological Science. 18 (4): 312–313. doi:10.1111/j.1467-9280.2007.01895.x. PMID 17470254. 
  58. ^ Andrews, G.; Halford, G. S. (2002). "A cognitive complexity metric applied to cognitive development". Cognitive Psychology. 45 (2): 153–219. doi:10.1016/S0010-0285(02)00002-6. PMID 12528901. 
  59. ^ Yaple, Z., Arsalidou, M (2018). N-back working memory task: Meta-analysis of normative fMRI studies with children, Child Development, 89(6), 2010-2022.
  60. ^ Hertzog C, Dixon RA, Hultsch DF, MacDonald SW (December 2003). "Latent change models of adult cognition: are changes in processing speed and working memory associated with changes in episodic memory?". Psychol Aging. 18 (4): 755–69. doi:10.1037/0882-7974.18.4.755. PMID 14692862. 
  61. ^ Park DC, Lautenschlager G, Hedden T, Davidson NS, Smith AD, Smith PK (June 2002). "Models of visuospatial and verbal memory across the adult life span". Psychol Aging. 17 (2): 299–320. doi:10.1037/0882-7974.17.2.299. PMID 12061414. 
  62. ^ Salthouse, T. A. (1996). "The processing speed theory of adult age differences in cognition". Psychological Review. 103 (3): 403–428. CiteSeerX 10.1.1.464.585 $2. doi:10.1037/0033-295X.103.3.403. PMID 8759042. 
  63. ^ Mayr, U.; Kliegl, R.; Krampe, R. T. (1996). "Sequential and coordinative processing dynamics in figural transformation across the life span". Cognition. 59 (1): 61–90. doi:10.1016/0010-0277(95)00689-3. PMID 8857471. 
  64. ^ Hasher, L., & Zacks, R. T. (1988). Working memory, comprehension, and aging: A review and new view. In G. H. Bower (Ed.), The psychology of learning and motivation, Vol. 22, (pp. 193–225). New York: Academic Press.
  65. ^ Hasher, L., Zacks, R. T., & May, C. P. (1999). Inhibitory control, circadian arousal, and age. In D. Gopher & A. Koriat (Eds.), Attention and Performance (pp. 653–675). Cambridge, MA: MIT Press.
  66. ^ West, R. L. (1996). "An application of prefrontal cortex function theory to cognitive aging". Psychological Bulletin. 120 (2): 272–292. doi:10.1037/0033-2909.120.2.272. PMID 8831298. 
  67. ^ Devlin, H. (8 Nisan 2019). "Scientists reverse memory decline using electrical pulses". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019. 
  68. ^ Klingberg, T.; Forssberg, H.; Westerberg, H. (September 2002). "Training of working memory in children with ADHD". Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology. 24 (6): 781–91. CiteSeerX 10.1.1.326.5165 $2. doi:10.1076/jcen.24.6.781.8395. PMID 12424652. 
  69. ^ Olesen PJ, Westerberg H, Klingberg T (January 2004). "Increased prefrontal and parietal activity after training of working memory". Nature Neuroscience. 7 (1): 75–9. doi:10.1038/nn1165. PMID 14699419. 
  70. ^ McNab, F.; Varrone, A.; Farde, L.; ve diğerleri. (February 2009). "Changes in cortical dopamine D1 receptor binding associated with cognitive training". Science. 323 (5915): 800–2. Bibcode:2009Sci...323..800M. doi:10.1126/science.1166102. PMID 19197069. 
  71. ^ Hulme, C. & Melby-Lervåg, M. (2012). "Current evidence does not support the claims made for CogMed working memory training". Journal of Applied Research in Memory and Cognition. 1 (3): 197–200. doi:10.1016/j.jarmac.2012.06.006. 
  72. ^ Jaeggi, S.M.; Buschkuehl, M.; Jonides, J.; Perrig, W. J. (May 2008). "Improving fluid intelligence with training on working memory". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (19): 6829–33. Bibcode:2008PNAS..105.6829J. doi:10.1073/pnas.0801268105. PMC 2383929 $2. PMID 18443283. 
  73. ^ Jaeggi, Susanne M.; Studer-Luethi, Barbara; Buschkuehl, Martin; Su, Yi-Fen; Jonides, John; Perrig, Walter J. (2010). "The relationship between n-back performance and matrix reasoning — implications for training and transfer". Intelligence. 38 (6): 625–635. doi:10.1016/j.intell.2010.09.001. ISSN 0160-2896. 
  74. ^ Redick, Thomas S.; Shipstead, Zach; Harrison, Tyler L.; Hicks, Kenny L.; Fried, David E.; Hambrick, David Z.; Kane, Michael J.; Engle, Randall W. (2013). "No evidence of intelligence improvement after working memory training: A randomized, placebo-controlled study". Journal of Experimental Psychology: General. 142 (2): 359–379. doi:10.1037/a0029082. ISSN 1939-2222. PMID 22708717. 
  75. ^ Chooi, Weng-Tink; Thompson, Lee A. (2012). "Working memory training does not improve intelligence in healthy young adults". Intelligence. 40 (6): 531–542. doi:10.1016/j.intell.2012.07.004. ISSN 0160-2896. 
  76. ^ Melby-Lervåg, Monica; Redick, Thomas S.; Hulme, Charles (29 Temmuz 2016). "Working Memory Training Does Not Improve Performance on Measures of Intelligence or Other Measures of "Far Transfer"". Perspectives on Psychological Science (İngilizce). 11 (4): 512–534. doi:10.1177/1745691616635612. PMC 4968033 $2. PMID 27474138. 
  77. ^ Au, Jacky; Sheehan, Ellen; Tsai, Nancy; Duncan, Greg J.; Buschkuehl, Martin; Jaeggi, Susanne M. (8 Ağustos 2014). "Improving fluid intelligence with training on working memory: a meta-analysis". Psychonomic Bulletin & Review (Submitted manuscript) (İngilizce). 22 (2): 366–377. doi:10.3758/s13423-014-0699-x. ISSN 1069-9384. PMID 25102926. 
  78. ^ Jacobsen CF (1938). "Studies of cerebral function in primates". Comparative Psychology Monographs. 13 (3): 1–68. 
  79. ^ Fuster JM (January 1973). "Unit activity in prefrontal cortex during delayed-response performance: neuronal correlates of transient memory". Journal of Neurophysiology. 36 (1): 61–78. doi:10.1152/jn.1973.36.1.61. PMID 4196203. 
  80. ^ Ashby FG, Ell SW, Valentin VV, Casale MB (November 2005). "FROST: a distributed neurocomputational model of working memory maintenance". Journal of Cognitive Neuroscience. 17 (11): 1728–43. CiteSeerX 10.1.1.456.7179 $2. doi:10.1162/089892905774589271. PMID 16269109. 
  81. ^ Goldman-Rakic PS (1995). "Cellular basis of working memory". Neuron. 14 (3): 447–485. doi:10.1016/0896-6273(95)90304-6. PMID 7695894. 
  82. ^ Rao SG, Williams GV, Goldman-Rakic PS (2000). "Destruction and creation of spatial tuning by disinhibition: GABA(A) blockade of prefrontal cortical neurons engaged by working memory". Journal of Neuroscience. 20 (1): 485–494. doi:10.1523/JNEUROSCI.20-01-00485.2000. PMC 6774140 $2. PMID 10627624. 
  83. ^ Arnsten AFT; Paspalas CD; Gamo NJ; Y. Y; Wang M (2010). "Dynamic Network Connectivity: A new form of neuroplasticity". Trends in Cognitive Sciences. 14 (8): 365–375. doi:10.1016/j.tics.2010.05.003. PMC 2914830 $2. PMID 20554470. 
  84. ^ Robbins TW, Arnsten AF (2009). "The neuropsychopharmacology of fronto-executive function: monoaminergic modulation". Annu Rev Neurosci. 32: 267–287. doi:10.1146/annurev.neuro.051508.135535. PMC 2863127 $2. PMID 19555290. 
  85. ^ Raffone A, Wolters G (August 2001). "A cortical mechanism for binding in visual working memory". Journal of Cognitive Neuroscience. 13 (6): 766–85. doi:10.1162/08989290152541430. PMID 11564321. 
  86. ^ O'Reilly, Randall C.; Busby, Richard S.; Soto, Rodolfo (2003). "Three forms of binding and their neural substrates: Alternatives to temporal synchrony". Cleeremans, Axel (Ed.). The unity of consciousness: Binding, integration, and dissociation. Oxford: Oxford University Press. ss. 168–90. ISBN 978-0-19-850857-1. OCLC 50747505. 
  87. ^ Klimesch, W. (2006). "Binding principles in the theta frequency range". Zimmer, H. D.; Mecklinger, A.; Lindenberger, U. (Ed.). Handbook of binding and memory. Oxford: Oxford University Press. ss. 115–144. 
  88. ^ Wu X, Chen X, Li Z, Han S, Zhang D (May 2007). "Binding of verbal and spatial information in human working memory involves large-scale neural synchronization at theta frequency". NeuroImage. 35 (4): 1654–62. doi:10.1016/j.neuroimage.2007.02.011. PMID 17379539. 
  89. ^ Barbey, Aron K.; Koenigs, Michael; Grafman, Jordan (2013). "Dorsolateral prefrontal contributions to human working memory". Cortex. 49 (5): 1195–1205. doi:10.1016/j.cortex.2012.05.022. PMC 3495093 $2. PMID 22789779. 
  90. ^ Owen, A. M. (July 1997). "The functional organization of working memory processes within human lateral frontal cortex: the contribution of functional neuroimaging". The European Journal of Neuroscience. 9 (7): 1329–39. doi:10.1111/j.1460-9568.1997.tb01487.x. PMID 9240390. 
  91. ^ Smith EE, Jonides J (March 1999). "Storage and executive processes in the frontal lobes". Science. 283 (5408): 1657–61. CiteSeerX 10.1.1.207.8961 $2. doi:10.1126/science.283.5408.1657. PMID 10073923. 
  92. ^ Smith, E. E.; Jonides, J.; Marshuetz, C.; Koeppe, R. A. (February 1998). "Components of verbal working memory: evidence from neuroimaging". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (3): 876–82. Bibcode:1998PNAS...95..876S. doi:10.1073/pnas.95.3.876. PMC 33811 $2. PMID 9448254. 
  93. ^ Honey, G. D.; Fu, C. H.; Kim, J.; ve diğerleri. (October 2002). "Effects of verbal working memory load on corticocortical connectivity modeled by path analysis of functional magnetic resonance imaging data". NeuroImage. 17 (2): 573–82. doi:10.1016/S1053-8119(02)91193-6. PMID 12377135. 
  94. ^ Mottaghy, F. M. (April 2006). "Interfering with working memory in humans". Neuroscience. 139 (1): 85–90. doi:10.1016/j.neuroscience.2005.05.037. PMID 16337091. 
  95. ^ Curtis, C. E.; D'Esposito, M. (September 2003). "Persistent activity in the prefrontal cortex during working memory". Trends in Cognitive Sciences. 7 (9): 415–423. CiteSeerX 10.1.1.319.8928 $2. doi:10.1016/S1364-6613(03)00197-9. PMID 12963473. 
  96. ^ Postle BR (April 2006). "Working memory as an emergent property of the mind and brain". Neuroscience. 139 (1): 23–38. doi:10.1016/j.neuroscience.2005.06.005. PMC 1428794 $2. PMID 16324795. 
  97. ^ Collette, F.; Hogge, M.; Salmon, E.; Van der Linden, M. (April 2006). "Exploration of the neural substrates of executive functioning by functional neuroimaging". Neuroscience. 139 (1): 209–21. doi:10.1016/j.neuroscience.2005.05.035. hdl:2268/5937. PMID 16324796.  Geçersiz |hdl-access=free (yardım)
  98. ^ Wager, Tor D.; Smith, Edward E. (1 Aralık 2003). "Neuroimaging studies of working memory: a meta-analysis". Cognitive, Affective & Behavioral Neuroscience. 3 (4): 255–274. doi:10.3758/cabn.3.4.255. ISSN 1530-7026. PMID 15040547.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  99. ^ Bledowski, C.; Rahm, B.; Rowe, J. B. (October 2009). "What 'works' in working memory? Separate systems for selection and updating of critical information". The Journal of Neuroscience. 29 (43): 13735–41. doi:10.1523/JNEUROSCI.2547-09.2009. PMC 2785708 $2. PMID 19864586. 
  100. ^ Coltheart, M. (Apr 2006). "What has functional neuroimaging told us about the mind (so far)?". Cortex. 42 (3): 323–31. doi:10.1016/S0010-9452(08)70358-7. PMID 16771037. 
  101. ^ Kondo, H.; Osaka, N.; Osaka, M. (October 2004). "Cooperation of the anterior cingulate cortex and dorsolateral prefrontal cortex for attention shifting". NeuroImage. 23 (2): 670–9. doi:10.1016/j.neuroimage.2004.06.014. PMID 15488417. 
  102. ^ Osaka N, Osaka M, Kondo H, Morishita M, Fukuyama H, Shibasaki H (February 2004). "The neural basis of executive function in working memory: an fMRI study based on individual differences". NeuroImage. 21 (2): 623–31. doi:10.1016/j.neuroimage.2003.09.069. PMID 14980565. 
  103. ^ Baier, B.; Karnath, H.-O.; Dieterich, M.; Birklein, F.; Heinze, C.; Muller, N. G. (21 Temmuz 2010). "Keeping Memory Clear and Stable--The Contribution of Human Basal Ganglia and Prefrontal Cortex to Working Memory". Journal of Neuroscience. 30 (29): 9788–9792. doi:10.1523/jneurosci.1513-10.2010. ISSN 0270-6474. PMC 6632833 $2. PMID 20660261.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  104. ^ Voytek, B.; Knight, R. T. (4 Ekim 2010). "Prefrontal cortex and basal ganglia contributions to visual working memory". Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (42): 18167–18172. doi:10.1073/pnas.1007277107. ISSN 0027-8424. PMID 20921401.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  105. ^ Brooks, S. J.; Burch, K. H.; Maiorana, S. A.; Cocolas, E.; Schioth, H. B.; Nilsson, E. K.; Kamaloodien, K.; Stein, D. J. (1 Şubat 2016). "Psychological intervention with working memory training increases basal ganglia volume: A VBM study of inpatient treatment for methamphetamine use". NeuroImage: Clinical (İngilizce). 12: 478–491. doi:10.1016/j.nicl.2016.08.019. ISSN 2213-1582. PMID 27625988.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  106. ^ Arnsten, A. F. (June 1998). "The biology of being frazzled". Science. 280 (5370): 1711–2. doi:10.1126/science.280.5370.1711. PMID 9660710. 
  107. ^ Arnsten, AF (June 2009). "Stress signalling pathways that impair prefrontal cortex structure and function". Nature Reviews Neuroscience. 10 (6): 410–22. doi:10.1038/nrn2648. PMC 2907136 $2. PMID 19455173. 
  108. ^ Radley, J. J.; Rocher, A. B.; Miller, M.; Janssen, W. G.; Liston, C.; Hof, P. R.; McEwen, B. S.; Morrison, J. H. (Mar 2006). "Repeated stress induces dendritic spine loss in the rat medial prefrontal cortex". Cereb Cortex. 16 (3): 313–20. doi:10.1093/cercor/bhi104. PMID 15901656.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  109. ^ Hains, A. B.; Vu, M. A.; Maciejewski, P. K.; van Dyck, C. H.; Gottron, M.; Arnsten, A. F. (Oct 2009). "Inhibition of protein kinase C signaling protects prefrontal cortex dendritic spines and cognition from the effects of chronic stress". Proceedings of the National Academy of Sciences. 106 (42): 17957–62. Bibcode:2009PNAS..10617957H. doi:10.1073/pnas.0908563106. PMC 2742406 $2. PMID 19805148. 
  110. ^ Qin S, Hermans EJ, van Marle HJ, Luo J, Fernández G (July 2009). "Acute psychological stress reduces working memory-related activity in the dorsolateral prefrontal cortex". Biological Psychiatry. 66 (1): 25–32. doi:10.1016/j.biopsych.2009.03.006. PMID 19403118. 
  111. ^ Liston C, McEwen BS, Casey BJ (Jan 2009). "Psychosocial stress reversibly disrupts prefrontal processing and attentional control". Proceedings of the National Academy of Sciences. 106 (3): 912–7. Bibcode:2009PNAS..106..912L. doi:10.1073/pnas.0807041106. PMC 2621252 $2. PMID 19139412. 
  112. ^ Revlin, Russell (2007). Human Cognition : Theory and Practice (International bas.). New York, NY: Worth Pub. s. 147. ISBN 978-0-7167-5667-5. 
  113. ^ van Holst RJ, Schilt T (March 2011). "Drug-related decrease in neuropsychological functions of abstinent drug users". Curr Drug Abuse Rev. 4 (1): 42–56. doi:10.2174/1874473711104010042. PMID 21466500. 
  114. ^ Jacobus J.; Tapert S. F. (2013). "Neurotoxic Effects of Alcohol in Adolescence". Annual Review of Clinical Psychology. 9 (1): 703–721. doi:10.1146/annurev-clinpsy-050212-185610. PMC 3873326 $2. PMID 23245341. 
  115. ^ Weiland BJ, Nigg JT, Welsh RC, Yau WY, Zubieta JK, ve diğerleri. (2012). "Resiliency in adolescents at high risk for substance abuse: flexible adaptation via subthalamic nucleus and linkage to drinking and drug use in early adulthood". Alcohol. Clin. Exp. Res. 36 (8): 1355–64. doi:10.1111/j.1530-0277.2012.01741.x. PMC 3412943 $2. PMID 22587751.  Kaynak kaldırılmış |displayauthors= parametresini kullanıyor (yardım)
  116. ^ Tapert SF, Brown GG, Kindermann SS, Cheung EH, Frank LR, Brown SA (2001). "fMRI measurement of brain dysfunction in alcohol-dependent young women". Alcohol. Clin. Exp. Res. 25 (2): 236–45. doi:10.1111/j.1530-0277.2001.tb02204.x. PMID 11236838. 
  117. ^ Ferrett HL, Carey PD, Thomas KG, Tapert SF, Fein G (2010). "Neuropsychological performance of South African treatment-naive adolescents with alcohol dependence". Drug Alcohol Depend. 110 (1–2): 8–14. doi:10.1016/j.drugalcdep.2010.01.019. PMC 4456395 $2. PMID 20227839. 
  118. ^ Crego A, Holguin SR, Parada M, Mota N, Corral M, Cadaveira F (2009). "Binge drinking affects attentional and visual working memory processing in young university students". Alcohol. Clin. Exp. Res. 33 (11): 1870–79. doi:10.1111/j.1530-0277.2009.01025.x. hdl:10347/16832. PMID 19673739.  Geçersiz |hdl-access=free (yardım)
  119. ^ Greenstein JE, Kassel JD, Wardle MC, Veilleux JC, Evatt DP, Heinz AJ, Yates MC (2010). "The separate and combined effects of nicotine and alcohol on working memory capacity in nonabstinent smokers". Experimental and Clinical Psychopharmacology. 18 (2): 120–128. doi:10.1037/a0018782. PMID 20384423. 
  120. ^ Squeglia LM, Schweinsburg AD, Pulido C, Tapert SF (2011). "Adolescent binge drinking linked to abnormal spatial working memory brain activation: Differential gender effects". Alcoholism: Clinical and Experimental Research. 35 (10): 1831–1841. doi:10.1111/j.1530-0277.2011.01527.x. PMC 3183294 $2. PMID 21762178. 
  121. ^ Boissoneault J, Sklar A, Prather R, Nixon SJ (2014). "Acute effects of moderate alcohol on psychomotor, set shifting, and working memory function in older and younger social drinkers". Journal of Studies on Alcohol and Drugs. 75 (5): 870–879. doi:10.15288/jsad.2014.75.870. PMC 4161706 $2. PMID 25208205. 
  122. ^ Engelhardt, Laura E.; Mann, Frank D.; Briley, Daniel A.; Church, Jessica A.; Harden, K. Paige; Tucker-Drob, Elliot M. (2016). "Strong genetic overlap between executive functions and intelligence". Journal of Experimental Psychology: General. 145 (9): 1141–1159. doi:10.1037/xge0000195. PMC 5001920 $2. PMID 27359131. 
  123. ^ Blokland, Gabriëlla A. M.; McMahon, Katie L.; Thompson, Paul M.; Martin, Nicholas G.; de Zubicaray, Greig I.; Wright, Margaret J. (27 Temmuz 2011). "Heritability of Working Memory Brain Activation". Journal of Neuroscience. 31 (30): 10882–10890. doi:10.1523/jneurosci.5334-10.2011. PMC 3163233 $2. PMID 21795540. 
  124. ^ Blokland, Gabriëlla A. M.; McMahon, Katie L.; Thompson, Paul M.; Martin, Nicholas G.; de Zubicaray, Greig I.; Wright, Margaret J. (27 Temmuz 2011). "Heritability of Working Memory Brain Activation". Journal of Neuroscience. 31 (30): 10882–10890. doi:10.1523/jneurosci.5334-10.2011. PMC 3163233 $2. PMID 21795540. 
  125. ^ Bates, Timothy (2011). "Genetic Variance in a Component of the Language Acquisition Device: ROBO1 Polymorphisms Associated with Phonological Buffer Deficits". Behavior Genetics. 41 (1): 50–7. doi:10.1007/s10519-010-9402-9. PMID 20949370. 
  126. ^ Daneman, Meredyth; Carpenter, Patricia A. (1 Ağustos 1980). "Individual differences in working memory and reading". Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior. 19 (4): 450–466. doi:10.1016/S0022-5371(80)90312-6. 
  127. ^ Daneman, Meredyth; Merikle, Philip M. (1996). "Working memory and language comprehension: A meta-analysis". Psychonomic Bulletin & Review (İngilizce). 3 (4): 422–433. doi:10.3758/BF03214546. ISSN 1069-9384. PMID 24213976.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  128. ^ Swanson, H. Lee; Beebe-Frankenberger, Margaret (2004). "The Relationship Between Working Memory and Mathematical Problem Solving in Children at Risk and Not at Risk for Serious Math Difficulties". Journal of Educational Psychology. 96 (3): 471–491. doi:10.1037/0022-0663.96.3.471. 
  129. ^ Alloway TP, Alloway RG (2010). "Investigating the predictive roles of working memory and IQ in academic attainment" (PDF). Journal of Experimental Child Psychology. 106 (1): 20–9. doi:10.1016/j.jecp.2009.11.003. PMID 20018296. 
  130. ^ Alloway TP, Gathercole SE, Kirkwood H, Elliott J (2009). "The cognitive and behavioral characteristics of children with low working memory". Child Development. 80 (2): 606–21. doi:10.1111/j.1467-8624.2009.01282.x. hdl:1893/978. PMID 19467014.  Geçersiz |hdl-access=free (yardım)
  131. ^ Gathercole, Susan E.; Pickering, Susan J. (1 Haziran 2000). "Working memory deficits in children with low achievements in the national curriculum at 7 years of age". British Journal of Educational Psychology (İngilizce). 70 (2): 177–194. doi:10.1348/000709900158047. ISSN 2044-8279. PMID 10900777. 
  132. ^ Alloway, Tracy Packiam (2009). "Working Memory, but Not IQ, Predicts Subsequent Learning in Children with Learning Difficulties". European Journal of Psychological Assessment. 25 (2): 92–8. doi:10.1027/1015-5759.25.2.92. hdl:1893/1005.  Geçersiz |hdl-access=free (yardım)
  133. ^ Pickering, Susan J. (2006). Tracy Packiam Alloway; Susan E Gathercole (Ed.). Working memory in dyslexia. Working memory and neurodevelopmental disorders. New York, NY: Psychology Press. ISBN 978-1-84169-560-0. OCLC 63692704. 
  134. ^ Wagner, Richard K.; Muse, Andrea (2006). Tracy Packiam Alloway; Susan E Gathercole (Ed.). Short-term memory deficits in developmental dyslexia. Working memory and neurodevelopmental disorders. New York, NY: Psychology Press. ISBN 978-1-84169-560-0. OCLC 63692704. 
  135. ^ Roodenrys, Steve (2006). Tracy Packiam Alloway; Susan E Gathercole (Ed.). Working memory function in attention deficit hyperactivity disorder. orking memory and neurodevelopmental disorders. New York, NY: Psychology Press. ISBN 978-1-84169-560-0. OCLC 63692704. 
  136. ^ Alloway, Tracy Packiam (2006). Tracy Packiam Alloway; Susan E Gathercole (Ed.). Working memory skills in children with developmental coordination disorder. orking memory and neurodevelopmental disorders. New York, NY: Psychology Press. ISBN 978-1-84169-560-0. OCLC 63692704. 
  137. ^ Zanto, T. P.; Gazzaley, A. (March 2009). "Neural suppression of irrelevant information underlies optimal working memory performance". The Journal of Neuroscience. 29 (10): 3059–66. doi:10.1523/JNEUROSCI.4621-08.2009. PMC 2704557 $2. PMID 19279242. 
  138. ^ Berry, A. S.; Zanto, T. P.; Rutman, A. M.; Clapp, W. C.; Gazzaley, A. (2009). "Practice-related improvement in working memory is modulated by changes in processing external interference". Journal of Neurophysiology. 102 (3): 1779–89. doi:10.1152/jn.00179.2009. PMC 2746773 $2. PMID 19587320. 
  139. ^ Fukuda K, Vogel EK (July 2009). "Human variation in overriding attentional capture". The Journal of Neuroscience. 29 (27): 8726–33. doi:10.1523/JNEUROSCI.2145-09.2009. PMC 6664881 $2. PMID 19587279. 
  140. ^ Desimone R, Duncan J (1995). "Neural mechanisms of selective visual attention". Annual Review of Neuroscience. 18: 193–222. doi:10.1146/annurev.ne.18.030195.001205. PMID 7605061. 
  141. ^ Yantis S, Jonides J (February 1990). "Abrupt visual onsets and selective attention: voluntary versus automatic allocation". Journal of Experimental Psychology. Human Perception and Performance. 16 (1): 121–34. CiteSeerX 10.1.1.211.5016 $2. doi:10.1037/0096-1523.16.1.121. PMID 2137514. 
  142. ^ Mall, Jonathan T.; Morey, Candice C.; Wolff, Michael J.; Lehnert, Franziska (9 Ocak 2014). "Visual selective attention is equally functional for individuals with low and high working memory capacity: Evidence from accuracy and eye movements" (PDF). Attention, Perception, & Psychophysics (İngilizce). 76 (7): 1998–2014. doi:10.3758/s13414-013-0610-2. ISSN 1943-3921. PMID 24402698. 
  143. ^ Barkley; Castellanos and Tannock; Pennington and Ozonoff; Schachar (according to the source)
  144. ^ Willcutt EG, Doyle AE, Nigg JT, Faraone SV, Pennington BF (June 2005). "Validity of the executive function theory of attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-analytic review". Biol. Psychiatry. 57 (11): 1336–46. doi:10.1016/j.biopsych.2005.02.006. PMID 15950006. 
  145. ^ Working Memory as a Core Deficit in ADHD: Preliminary Findings and Implications – 2008
  146. ^ Clark L, Blackwell AD, Aron AR, ve diğerleri. (June 2007). "Association between response inhibition and working memory in adult ADHD: a link to right frontal cortex pathology?". Biol. Psychiatry. 61 (12): 1395–401. doi:10.1016/j.biopsych.2006.07.020. PMID 17046725. 
  147. ^ Roodenrys, Steven; Koloski, Natasha; Grainger, Jessica (2001). "Working memory function in attention deficit hyperactivity disordered and reading disabled children". British Journal of Developmental Psychology. 19 (3): 325–337. doi:10.1348/026151001166128. ISSN 0261-510X. 
  148. ^ Lee, Eun-Young (5 Ağustos 2010). "Visual working memory deficits in patients with Parkinson's disease are due to both reduced storage capacity and impaired ability to filter out irrelevant information". Brain. 133 (9): 2677–2689. doi:10.1093/brain/awq197. PMC 2929336 $2. PMID 20688815. 
  149. ^ Tiaotiao, Liu (December 2014). "Functional connectivity in a rat model of Alzheimer's disease during a working memory task". Current Alzheimer Research. 11 (10): 981–991. doi:10.2174/1567205011666141107125912. PMID 25387338. 
  150. ^ Poudel, Govinda R. (January 2015). "Functional changes during working memory in Huntington's disease: 30-month longitudinal data from the IMAGE-HD study". Brain Structure and Function. 220 (1): 501–512. doi:10.1007/s00429-013-0670-z. PMID 24240602. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

 

Models of Working Memory (Mechanisms of Active Maintenance and Executive Control)


[[Kategori:İnsan davranışı]] [[Kategori:Problem çözme]] [[Kategori:Bellek süreçleri]]
Kaynak hatası: <ref> "52" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="52"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "61" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="61"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "33" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="33"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "99" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="99"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "104" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="104"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "123" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="123"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "122" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="122"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "139" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="139"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <ref> "144" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="144"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kullanıcı:Yerdenizbüyücüleri/Çalışma_belleği&oldid=32129010" sayfasından alınmıştır