Kullanıcı:MAROBBY163/3.Arama motorları (search engines)

Arama motorları, internet kullanıcılarının istedikleri bilgilere anında erişebilmek için sıkça kullandıkları bir yazılım türüdür.

Arama Motoru Tanımı

Bir kullanıcı tarafından belirtilen anahtar sözcükleri içerisinde bulunduran belgeler için veri tabanı ve internet sitelerini inceleyen bilgisayar programıdır. Birincil işlevi internette veya internetin bir kısmında bulunmuş olan verileri bir araya getirmek ve raporlamak için kullanılan bir web sitesidir. En çok kullanılan ve popüler olan arama motorları arasında Google, Bing, Yahoo, Yandex bulunur.  Arama motoru, çıktı olarak elde edilmiş kayıtlar ve bilgilerin hepsini birbiriyle karşılaştırarak sorgulayan, bir sorgunun kabul edilebilmesi için gerekli faaliyetleri gerçekleştiren, elde edilen verilerin performanslarının en yüksek olmasını amaçlayan bir  sorgulama ve bulma mekanizmasıdır. Bir diğer ifade ile arama motoru, web siteleri hakkında veri toplayan  bir tür  yazılımdır. Bu noktada  toplanan  veriler, web  sitesi URL’sini, web  sitesinin içeriğini  açıklayan bazı  anahtar kelimeleri veya anahtar kelime gruplarını, web sayfasını oluşturan kod yapısını ve web sitesinde verilen bağlantıları içerir. Ve de günümüzde Word Wide Web ile çok iyi bir hale gelen arama motorları, giderek profesyonelleşmeye devam etmektedir.

Arama Motorlarının Tarihçesi

1994 yılında Crawler tabanlı tarama özelliği olan ilk ticari arama motoru WebCrawler Washington Üniversitesi’nde geliştirildi. Önceki sürümlerine nazaran tüm kelimeler üzerinde arama imkânı sağlıyordu. Bu özellik ise arama motorlarının en temel standardını oluşturuyordu. Ayrıca internet üzerinden kullanıma açılan ilk arama motoruydu. 1994 yılından sonra ise ardı ardına arama motorları ortaya çıkmaya başladı. Bunlardan en bilinenleri ise Magellan, Excite, Inktomi, Nothern Light, AltaVista ve Yahoo’dur. O vakitler genel anlamda bu arama motorları kelime bazlı ve konu dizinleri şeklinde arama yapıyorlardı. 1998 yılına gelindiğinde ise bilgiyi elde etmede Link Analiz Sistemi kullanılarak arama motorlarının gelişiminde devrim yaşanmıştır. En başarılı arama motorları link analiz tekniklerini kullanarak ve web üzerinde bulunan link bilgilerini de elde ederek, arama sonuçlarının kalitesini arttırmaya başlamışlardır. Web aramaları hızlı bir gelişim gösterirken, web araştırmacıları da titiz bir şekilde Google ve AltaVista gibi arama motorlarını gıpta ederek kullanmaya ve incelemeye başlamıştırlar.

Arama Motoru olarak Google

Google 1998 yılında kendi algoritmasını geliştirerek daha güvenilir ve daha hızlı sonuçlar getirebilen bir arama motoru olma iddiasıyla mevcut arama motorlarına rakip olarak piyasaya sürülmüştür. Google sadece sitelerde geçen kelimeleri endekslemekle kalmayıp, diğer sitelerin o siteye verdikleri link, insanların siteye bağlanma sayısı gibi verileri de kullanarak, listelenen sonuçların daha güvenilir olmasını sağlamaya çalışmıştır. Kurulduğu günden bu yana Google endeksleme algoritmasını sıklıkla güncelleyerek, daha hızlı ve daha güvenilir sonuçlar sağlamaya yönelik iyileştirmeler yapmaktadır. Google, bugün kullanıcıların İnternet üzerinden arama yapmak için en çok kullandığı araç konumuna gelmiştir.

Pagerank

İnternette bilgiye  ulaşmada en hızlı ve önemli olan arama motorları kullanımı üzerine  yapılan çalışmalar kullanıcıların arama sonuç sayfalarının ilgilenme  oranının  çok azaldığını göstermiştir. Web sitesi sahipleri için de site linklerinin sonuç sayfalarında ilk sırada olması daha çok site ziyaretçisi anlamına gelir. Web sitelerinin  ziyaretçi  trafiğini arttırmak için sitelerinin linklerinin arama motoru tarafından hızlıca dizine indekslenmesini sağlayan  ve indekslenen linklerin, arama  motorlarının  kısaca ulaşmasını sağlar. PageRank bir internet sayfasının önemini, kendisine kaç  bağlantı  verildiğine ve  bu bağlantıların   önem  düzeyine   bakarak değerlendiren Google’ın  temel algoritmasıdır. PageRank, bir kullanıcı davranış modeli olarak düşünülmüştür. Burada kendisine rastgele bir internet  sayfası  verilmiş ve  sayfadaki bağlantıları  tıklayıp, asla  geriyi  tıklamayan, ancak  sonunda sıkılıp,  başka  bir rastgele sayfadan  devam  eden bir  rastgele  sörfçü varsayılmıştır. Bu rastgele sörfçünün bir sayfayı ziyaret  etme  olasılığı PageRank sayesinde oluşturulur ve kendine yeni bir yol çizer.

Arama Motoru Optimizasyonu (SEO)

Arama motoru optimizasyonu, arama motorlarının içeriğinizin kullanıcılarının ihtiyaçlarını alakalı arama sorguları için karşıladığına inanmasını sağlayacak bir biçimde bilgi yayınlama sanatı ve bilimidir.

“Arama Motoru Optimizasyonu”, web sitesinin, bilinen aramalar için arama motorlarındaki (başta Google olmak üzere) sonuçlarda, birinci sıralarda ve birinci sayfada yer alabilmesi için yapılan işlemlerdir. İnternet kullanıcılarının %90’ı arama motorlarını, çevrimiçi bilgiye ulaşabilmek amacıyla kullanmaktadır. Bu  nedenle de internet  sayfasının arama motorundaki en iyi 20 sonuçtan biri olması bulunabilirlik açısından çok önemlidir. Spor kulübü mağazalarının rakipleri olması nedeniyle arama motoru sonuçlarında web siteleri daima öncelikli olarak yer almaktadır.

Bu, web sitenizin tüm unsurlarının yüksek arama motoru sıralaması elde etme hedefi ile oluşturulduğu anlamına gelir. Bu öğeler şunları içerir: Giriş ve çıkış sayfaları Sayfa başlıkları Site içeriği Grafikler Web sitesi yapısı Bununla birlikte, bu öğelere ek olarak, anahtar sözcükler, bağlantılar, HTML ve meta etiketleme gibi şeyleri de göz önünde bulundurmanız gerekir. Sayfanızın tüm öğelerini arama motoru dostu olacak şekilde optimize ettikten sonra bile dikkate alınması gereken başka şeyler vardır. Örneğin, web sayfalarınızda tüm doğru tasarım unsurlarına sahip olabilir ve yine de nispeten düşük bir arama motoru sıralamasına sahip olabilirsiniz. Reklam kampanyaları ve güncelleme sıklıkları gibi faktörler de SEO çabalarınızı etkiler. Bütün bunlar, arama motoru optimizasyonu kavramının tek bir öğeye dayanmadığını gösterir. Bunun yerine, arama motoru optimizasyonu birçok unsur ve stratejiye dayanmaktadır. Ve bu, web sitesi yayınlandıktan sonra iş bitmez ve sürekli olarak devam eder. SEO, web sitenizin oluşturduğu trafiği en üst düzeye çıkarmak için yaşayan, nefes alan bir kavramdır ve çünkü bu, sürekli hareket eden bir hedef olduğu anlamına gelir.

Kısaca arama motoru optimizasyonu , arama motorunun birçok seçenek arasından gerekli bilgileri bulmasını sağlamak , daha optimize edilmiş verileri bulmasına yardımcı olmaktadır. Başka bir deyişle verilerden bilgi madenciliği yapmaktır. Arama motoru optimizasyonu (SEO) çok genel bir terimdir. Hepsini bir anda anlamak biraz güçtür. Arama motoru optimizasyonu, aslında web sitenizi arama motoru sıralamalarınızı en iyi seviyeye çıkarmak için kullanılan tasarım bilimidir. Arama Motoru Optimizasyonu, site içi seolama ve site dışı seolama diye ikiye ayrılır. Site içi SEO için yapılması gereken işlemler vardır. Bunlar: Özgün içerikler, seflink yapısı, title (başlık) kullanımı, description (açıklama), h etiketleri, sayfa yüklenme hızı vb.

• Özgün İçerikler, yararlı ve özgün içerik oluşturmak web siteleri için ciddi bir önem taşımaktadır. Özgün içerik kullanıcılara ilk bilgiyi veren ya da ilk bilgiyi özgü veren içerik demektir.
• Seflink Yapısı, sitelerin URL formatında yapılan kullanıcıların daha tanıdıkları çalışmalardır. Sef (search engine friendly) arama motoru dostu URL yapısı anlamına gelmektedir. Web sitesi metin sayfasında URL’de anahtar kelime geçiren bir URL yapısı kullanılır.

• Başlık (title) kullanımı, arama motorlarını yazının içeriğinden haberdar eden bu yöntemde başlığı metin ile bağlantılı olarak oluşturarak yazının okunması sağlanmalıdır.

• Açıklama (Description), site içindeki yazı hakkında kısa bilgiler sunulan kısımdır.

• H etiketlerinin kullanımı, site içindeki hiyerarşiyi arama motorlarına ve ziyaretçilere bildiren bir davranıştır. H etiketlerinin büyüklüğü konunun önemini belirttiği için aynı anda kullanılması gerekmektedir.

• Anahtar kelime, yazı içerisinde yüzde iki veya üç gibi bir oranda yer alan kelimeler bütünüdür. Her yazı için değişen bu çalışma biçiminde hem arama motorunu hem de kullanıcıları rahatsız etmeyecek yoğunlukta anahtar kelime kullanımı önemlidir.

Arama Motoru Mimarisi

Arama motorları mimarisi iki temel süreçten oluşur. Bunlar indeksleme süreci (indeksing process) ve sorgulama süreci (query process) dir. İçerik bölümü aramanın yapılabilmesi için yapıyı inşa ederken, sorgulama süreci de sorgulama için bu yapıyı kullanır. Kullanıcı da sorgusuyla bu dokümanlardan sorgusuna en uygun sıralama listesini elde eder. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yapı iki bölüme ayrılmıştır. Birinci bölüm sorgulamadan bağımsız (query-independent) çalışırken ikinci bölüm kullanıcının girdiği değere göre, yani sorguya bağımlı bir şekilde çalışmaktadır.

Tarama Modülü

Bu bölüm öyle bir yazılım barındırır ki, bu yazılım web dokümanlarını tarar ve gerekli bilgileri toplayıp analiz eder. Bu işi yaparken kendine çeşitli alanlarda çalışabilecek örümcekler (spiders) üretir.

Sayfa Deposu

Bu bölüm tarama motorundan gelen malzemeleri karşılar. Örümceklerin taradığı web sayfaları bu bölümde depolanır ve indeksleme modülüne gidene kadar bu bölümde kalırlar.

İndeks modülü

İndeks modülü sayfa deposundan aldığı sıkıştırılmamış içeriği, yani web sayfalarını, belli indekslere gönderilmek üzere sıkıştırır. Bu bağlamda indeks modülünün aramada rahatlık sağlaması için hem zaman açısından hem de alan oluşturma açısından etkili olması gerekir. İndeks modülü indeksler bölümünü oluşturduğu için, bir düzen içinde çalışması gerekir. Yani indeks modülü indeks bölümünü oluştururken yeni gelen sayfaların veya var olan sayfaların güncellemelerini hesaba katarak indeks bölümünü oluşturması gerekir.

İndeksler

İndeks bölümü web sayfaları hakkında sıkıştırılmış bilgileri saklar. Birçok çeşit indeks türü vardır. Örneğin içeriği, terimleri, başlıkları vb. tutan “içerik indeksi (content index)”, ki bu içerikler sıkıştırılmış formda dönüştürülmüş dosyalarda (inverted file) bulunur, ilgili web sayfasında geçen link bağlantılarını ve link yapılarını sıkıştırılmış biçimde tutan “yapı indeksi (structure index)” ve özel amaçlar için oluşturulmuş “özel amaçlı indeksler (special-pupose indexes)” bulunur.

Sorgulama Modülü

Sorgulama modülü kullanıcıdan aldığı girdiyi, arama motorunun anlayacağı dile çevirerek sorgunun cevaplanmasını sağlar. Bunu yaparken çeşitli içerik indekslerine başvurur. Mesela içerik indeksine başvurur ve dönüştürülmüş dosyalardan sorgu ile ilgili web sayfalarını bulur. İlgili web sayfaları bulunduktan sonra, bu web sayfalarını sırlama modülüne göndererek sırlamanın gerçekleştirilmesini sağlar.

Sıralama Modülü

Arama motorlarının en can alıcı bölümü olan sıralama modülü, sorgulama modülünden kendisine gelen ilgili web sayfalarını en ilgiliden en ilgisize doğru sıralayarak, kullanıcı ara yüzüne gönderir. Bu görevi yerine getirirken olabildiğince etkili yani kaliteli ve hızlı olması gerekir. Bir arama motorunun hızlı ve kaliteli olması için, ilk başta iyi bir indeksleme tekniği ve iyi bir sıralama algoritması kullanması gerekir. Sıralama modülü de bunu gerçekleştirmek için bilgiyi elde etme modellerini kullanarak aldığı web sayfalarını sıralar.

Arama Motorları ve Dizinler

Tüm büyük arama motorlarının bazı sınırlı editoryal inceleme süreci vardır, ancak büyük arama motorlarındaki alaka düzeyinin çoğu, web'deki bağlantı grafiğinin gücünden yararlanan otomatik arama algoritmaları tarafından yönlendirilir. Aslında, TrustRank gibi bazı algoritmalar, bir arama motorunun editör inceleme ekibinin çoğunu üstlenmesini gerektirmeden web grafiğini güvenilir kaynak sitelere doğru yönlendirir. Bu nedenle, daha zarif arama motorlarından bazıları diğer sitelere bağlananların özünde editör gözden geçirenler olarak bağlantılarıyla oy kullanmalarına izin verir

Dizinler, ölçeklenebilirlik eksiklikleri ve her bir listeyi oluşturmak ve listelenen web sitelerinin kalitesini periyodik olarak kontrol etmek için gerekli insan girdisi nedeniyle bakımı çok daha maliyetli ve ve zaman alıcıdır.

Genel dizinler, büyük ölçüde uzman dikey dizinlere, geçici haber sitelerine (bloglar gibi) ve sosyal yer imi sitelerine yol açmaktadır. Ek olarak, az önce bahsettiğim bu üç yayınlama biçiminin her biri, genel dizinlere olan ihtiyacı ( ve karlılığı) daha da azaltan büyük arama motorlarının alaka düzeyini artırmaya yardımcı olur.

Arama Motorları Kullanımının Ülkelere Göre Dağılımı

İnternet kullanıcılarının % 80'inden fazlası bilgiye erişim sürecinde arama motorlarına yönelmektedirler. Günümüzde internet üzerinden istenilen bilgiye ulaşmak için eşsiz birer araç olan ve ''araştırma makineleri'', ''tarama motorları'' ve ''arama servisleri'' olarak da tanımlanan arama motorları, internet kullanım tercihlerinde ilk sıralarda yer almaktadır. Bilgiye erişim sürecinde araç olarak kullanılan arama motorları ilk olarak 1990 yılında Montreal McGill Üniversitesi öğrencileri tarafından geliştirilen ''Archie'' projesi ile hayatımıza girmiştir. Dünya'da en çok bilinen diğer arama motorları arasında Google, Yahoo, Bing, Baidu ve Ask gösterilebilir. Dünyada bilinen diğer arama motorları arasında ise AOL, Search, Excite, Lycos, Yandex, MSN, Ask Jeeves, HotBot, Blekko gibi arama motorları yer almaktadır.

Ülke	Lider	Oran	İkinci	Oran
Avusturalya	Google	87%	Bing	3%
Brezilya	Google	97%	Bing	2%
Kanada	Google	78%	Bing	6%
Çek Cumhuiyeti	Seznam	45%	Google	45%
Çin	Baidu	76%	Google	22%
Danimarka	Google	97%	Bing	2%
Mısır	Google	95%	Yahoo\Bing	5%
Finlandiya	Google	95%	Diğer	5%
Almanya	Google	89%	t-online	3%
Hindistan	Google	95%	Diğerleri	5%
Endonezya	Google	92%	Yahoo	5%
İsrail	Google	89%	Diğerleri	5%
İtaya	Google	87%	Virgillio	5%
Japonya	Yahoo Japon	56%	Google	31%
Hollanda	Google	94%	Vinden	3%
Rusya	Yandex	62%	Google	26%
Güney Kore	Naver	73%	Daum	18%
İspanya	Google	96%	Yahoo\Bing	4%
Türkiye	Google	98%	Yahoo\Bing	4%
Birleşik Krallık	Google	94%	Bing	5%
ABD	Google	72%	Yahoo	14%

Not: Tüm cihazlar için (mobil, tablet ve masaüstü cihaz ) arama motoru pazar payları istatistikleridir.

Tablo incelendiğinde; Google'ın birçok ülkede arama piyasasında rakipsiz bir şekilde lider olduğu, ancak bazı pazarlarda yerel arama motorlarının; Çin'de Baidu'nun, Japonya'da Yahoo'nun, Rusya'da Yandex'in, Çekya'da Seznam'ın ve Güney Kore'de ise Naver'in liderliği Google'a kaptırmadığı görülmektedir.