Kerey Han (Kazak Hanı)
| Kerey Han | |
|---|---|
| Kazak Hanı (Janibeg Han'la birlikte) | |
| Kazak Hanlığı'nın 1. Kağanı | |
| Hüküm süresi | 1465-1468/1474 |
| Sonra gelen | Burındık Han |
| Doğum | 1425 Orda Ecen Ulusu |
| Ölüm | 1474 Kazakistan |
| Çocuk(lar)ı | Burındık Han, Hocamuhammet Bey ve Sultanali Bey |
| Hanedan | Töre Hanedanı |
| Babası | Bolat Beg |
| Dini | Sünni İslam |
Kerey Han veya Girey Han, 1465 yılında Kazak Hanlığının kuzeni Janibek Han ile kurucusu ve ilk iki hanından biri. Uruz Han'ın neslindendir. Soyu Uruzhan vasıtasıyla Berke Han'a, Berkehan'ın vasıtasıyla Batu Han'a, Batuhan vasıtasıyla Cuci Han'a ve Cuci Han vasıtasıyla da Cengiz Han'a dayanır. Cengizliler'in Türkleşmiş Töre Hanedanındandır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Şeybani kaynağı "Tevarih-i guzida-yi nüsretname"ye göre, Kerey Han Polat Beg'in oğlu, Toktakiye Han'ın torunu ve Uruzhan'ın büyük torunudur.
1450 yılında özbek hanı Ebilhayr Kağan'la savaştıktan sonra Janibek ile Moğulistan'a göç etmişti. Moğulistan hanı Yesen Buga Han onları çok iyi karşılamış, onlara yerleşmeleri için toprak vermiştir. Kerey ve Janibek, kendilerine katılmış 200.000 Kazak Türkü ile Çu ve Kozıbaşı etrafına göç etmiştir. Kurultay'da Kerey ile Janibek han seçildi, fakat Kerey daha üstün han sayılırdı. 1468/1474 yılında Kazak-Şeybani savaşı sonucu (bakınız: Kazaklar'ın Sığanak'ı Fethi) hayatını kaybetmiştir.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Polat Bey'in oğluydu. Çocukları: Burındık, Hocamuhammed ve Sultanali. Bunlardan sadece Burındık Kerey ile Janibek'in ölümünden sonra han olmuştur (1474-1511).
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Haziran 2010 yılında Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in iştiraki ile Astana'da Kazak Hanlığı'nın 550. yıl dönümü münasebeti ile Kerey Han ve Janibek Han'a heykel koyulmuştur (heykelteraş: Renat Abenov)
- Kerey Han ve kuzeni Canibeg Han, Kazak Türkü yazar İlyas Yesenberlin'in "Elmas Kılıç" eserinde baş karakterdir.
- "Kazak Hanlığı" dizisinde bu dizinin bölümlerinin birleştirilmesiyle yaranan "Kazak Hanlığı: Elmas Kılıç" filminde Kayrat Kemalov tarafından canlandırılmıştır.
