Kazakistan'da uranyum madenciliği
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
Kazakistan'da uranyum madenciliği ülke ekonomisi için büyük önem taşımaktadır. Kazakistan 2011 yılı itibarıyla dünyanın en büyük uranyum üreticisi olarak kabul edilmektedir.[1]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazakistan'da uranyum arama çalışmaları 1943 yılında başlamıştır.[2] 1970 yılında, madencilik olumlu sonuç vermeye başlamış ve bu da daha fazla keşif yapılmasına yol açmıştır. 1950'lerden kalma bazı yeraltı madenleri halen mevcuttur, ancak tükenmek üzeredir. Geçtiğimiz yarım yüzyılda Kazakistan, dünyanın nükleer programları için önemli bir uranyum kaynağı olmuştur. Kazakistan'ın uranyum üretimi 2001'den 2011'e kadar geçen on yılda 17.428 ton artmıştır. Kazakistan dünya uranyumunun %15'ine sahiptir ve 2011 yılında Kazakistan dünya üretiminin %35'inden sorumlu olmuştur. Ülkede 17 uranyum madeni bulunmaktadır, ancak maksimum üretim yılda 20.000 tonla sınırlandırılmıştır.[3]
Şu anda altı vilayette 50 maden yatağı bulunmaktadır. Uranyum arama sorumluluğu Jeoloji Bakanlığı'nın iki yan kuruluşu olan Kazakistan'ın kuzeyindeki "Stepgeology" ve ülkenin güneyindeki "Volkovgeology"e aittir.[2] Ulusal düzeyde desteklenen bir elektrik şebekesi bulunmamakla birlikte, Kazakistan'ın kuzey bölgelerinde elektrik Rusya'dan, güneyde ise Özbekistan ve Kırgızistan'dan gelmektedir.
Şirketler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kamulaştırılmış nükleer enerji şirketi Kazatomprom 1997 yılında kurulmuştur.[4] Madencilik, arama ve ithalat/ihracat faaliyetleri de dahil olmak üzere tüm nükleer faaliyetleri denetlemektedir. Şirket ayrıca yabancı nükleer güçler ve Westinghouse şirketi ile güçlü bağlar kurmuştur. Rusya, Japonya, Çin, Kanada, Hindistan ve Fransa hükûmetleriyle anlaşmalar mevcuttur. 2010 yılı ile 2009 yılı karşılaştırıldığında, uranyum üretiminde yüzde kırkın üzerinde bir artış ve toplam uranyum üretiminde yüzde otuzluk bir artış kaydedilmiştir.[5]
Madenler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Inkai Uranium Projesi - 1976'da keşfedildi. 2010 üretimi: 1637 ton
- South Inkai madeni - 2007'de üretime başladı. 2011'de beklenen üretim: 1900 ton
- Akdala madeni - üretime başladı: 2006. 2009 üretimi: 1046 ton
- Merkezi Mynkuduk madeni - üretime başladı: 2007.
- West Mynkuduk madeni - üretime başladı: 2006
- Doğu Mynkuduk madeni - üretime başladı: 2006
- Karatau madeni - üretime başladı: 2008
- Akbastau madeni - üretime başladı: 2009
- Zhalpak madeni - üretime başladı: 2012
- Moinkum madeni - üretime başladı: 2004
- Tortkuduk madeni - üretime başladı: 2008
- Kharasan madeni - üretime başladı: 2005
- İrkol madeni - üretime başladı:2008
- Zarechnoye madeni - üretime başladı:2006
- Semyibai madeni - üretime başladı: 2009
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ The New Uranium Mining Boom: Challenge and Lessons Learned. Springer. 28 Ekim 2011. ss. xvi, 111-. ISBN 978-3-642-22121-7. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012.
- ^ a b Uranium Deposits of the World: Asia. Springer. 16 Eylül 2009. ss. 191-. ISBN 978-3-540-78557-6. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Uranium and Nuclear Power in Kazakhstan". World Nuclear Association. 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
- ^ "1997-1998". Kazatoprom. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
- ^ "Kazakh uranium output continues to rise". World Nuclear News. 9 Ağustos 2010. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2012.
