Karlheinz Stockhausen

Vikipedi, özgür ansiklopedi
05.09, 27 Aralık 2015 tarihinde Diyapazon (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 16428509 numaralı sürüm (→‎Ödüller, şerefler ve unvanlar: imla, değiştirildi: Labaratuvar → laboratuvar AWB ile)
Karlheinz Stockhausen
Karlheinz Stockhausen 2005'te Londra'da çekilmiş bir fotoğrafı
Doğum5 Temmuz 1928(1928-07-05)
Mödrath, Almanya
Ölüm5 Aralık 2007 (79 yaşında)
Kürten, Almanya
MeslekBesteci

Karlheinz Stockhausen (d. 22 Ağustos 1928, Modrath, Almanya - o. 5 Aralık 2007, Kurten, Almanya) Alman bir klasik müzik ve opera bestecisi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra en önemli Alman klasik müzik bestecilerinin başında gelmektedir.[1] Bu dönemde klasik müzik için çok kere tartışmalı olarak birçok yenilikler getirmiştir.[2] "Serializm" akımına dahil olmakla beraber Stockhausen bu akımda yeni usuller (örneğin, "kontrol edilmiş olasılık") ortaya çıkartmıştır. Elektronik müzik bestelemenin birçok değişik şekillerini denemiştir. Hazırladığı en önemli besteleri basında "Licht (Işık)" adını verdiği haftanın her günü için hazırladığı 7 değişik operadan oluşan bir opera serisi ve "Klang" adını verdiği günün 24 saatine ithaf ettiği müzik gelmektedir.

Hayatı

Çocukluğu

Stockhausen 22 Ağustos 1928'de Köln şehri yakınlaraında bulunan Modrath kasabasında doğdu. Babası bir köyde öğretmendi. Annesi aklı dengesini kaybetmesi dolayısiyla 1933'de bir sanatoryoma yatırılmıştı ve büyük olasılıkla Nazi'lerin aklı dengeden yoksun olanların yaşamlarına son verme politikasına uygun olarak 1942'de orada hayatı sona ermiştir.[3][4]

Stockhausen II. Dünya Savaşı döneminde öğretmen olmak için eğitimine devam etti. Askere alınmıyacak kadar gençti ama 1944'de askeri hastanede sedye taşıyıcısı olarak çalışmak için askeri göreve çağrıldı. Babası askere alındı ve 1945'de Macaristan'da savaşta aldığı yaralar yüzünden oldu. Savaştan sonra bir yetim olarak Stockhausen bir çiftlikte çalışmaya başladı.

Eğitimi

1947'de klasik müzik eğitimine başladı. "Hochschüle für Musik Köln (Köln Konservatuvarı)"'ndan müzik öğretimi ve piyano dersleri aldı ve Köln Üniversitesi'nden müzikoloji, felsefe ve Almanca üzerinde üniversite diplomasi için derslerine başladı. Para kazanmak için barlarda ve klüplerde piyano çaldı ve bir sihirbaz gösterisi için piyano eşliği yapmaya başladı. Bu dönemde ciddi olarak bir yazarlık kariyerine girmeyi de düşündü.

Bu dönemde Almanya'nın önemli bestecilerinden çoğu her yaz Darmstadt'ta "Darmstädter Ferienkürse (Darmstadt Tatil Kursu)" adı verilen bir kursda buluşmaktaydılar ve Stockhausen bu kursa 1951 yazında devam etti. Burada modern müziğin bazı ünlüleri ile tanışdı; örneğin ünlü felsefeci ve müzik kritiği Theordor Adorno. Ayrıca Paris'de ünlü modern Fransız bestecileri (Olivier Messıaen ve Darıus Milhaud altında çalışmış olan Belçikalı besteci "Karel Goeyvaerts" ile tanıştı ve ondan etkilenerek Ocak 1952'de Paris'e gitti.[4] Paris'de Olivier Messıaen'in derslerini takip etti. Orada "müzik konkre" adını verdikleri janrda yenilikler yapmaya başlayan Pierre Boulez ile Pierre Schaeffer ile çalıştı. Vurmalı çalgılarain çıkardıkları değişik sesleri ele alan değişik deneysel kompozisyonlar hazırladı.

Mart 1953'de Paris'dten ayrıldı ve "Nordwestdeutscher Rundfunk (NWDR) (Kuzey Almanya Radyosu)"'nda Herbert Eimert'in yeni kyurduğu "Elektronik Müzik Stüdyosu"'da asistan oldu ve sonra 1955'de "Westdeutscher Rundfunk, (WDR) Batı Almanya Radyosu)" 'na geçti. 1962'de bu stüdyo direktörü oldu.

1954-1956 döneminde Bonn Üniversitesi'nde Werner Meyer-Eppler ile fonetik, akustik ve enformasyon teorisi üzerinde çalışmalar yaptı.

Evlilik ve aile hayatı

29 Aralık 1951'de Hamburg'da ilk evliliğini yaptı. Bu evliliğinde 4 çocuğu oldu. Bu evlilik sona erdikten sonra 2 Nisan 1967'de San Fransıco'da bir ressam ile ikinci evliğini yaptı. Bu evlilikten iki çocukları oldu. Bu çocuklardan dördü sonradan profesyonel müzisiyen oldular. Stockhausen bazı eserleri özellikle onlar için hazırladı.[4]

1961'de Köln'ün doğusunda bulunan Kurten koyun yakında bir arazi satın alıp burada kendi isteklerine göre Erich Schneider-Wessling adlı bir mimar tarafından tasarlanan bir ev yaptırdı. Bu evde 1965'den itibaren yaşamaya başladı.[4].

Besteciligi

Stockhausen 370 degisik eser hazirlamistir. Bu eserlerinde cok kere muzik geleneklerinden radikal olarak ayrilmaktadir. Eserlerine etki yapanlar arasinda Olivier Messiaen, Edgard Varèse ve Anton Webern gibi modern muzik bestecileri oldugu gibi eserleri sinema ve Piet Mondrian ve Paul Klee gibi resssmlar da bulunmaktadir.

Stockhausen muzik besteleri yapmaya muzik konservatuvar ehtimine girdketenn sonra ucunce yilda baslamistir. Hazirladigi ilk ogrencilik eserleri gununde yayimlanmamistir. Bu ogrencilik eserleri olan "Chöre für Doris", "Alto Ses ve Oda Orkestrasi Icin Uc Lieder", "Kapella Korosu Icin Koral" ve "Keman ve Piyano Icin Sonatin" 1971'de yayinlanmistir.[5]


Muzik hocaligi

Muzik teoriciligi

Yayimcılık

Ölümü

Stockhasauen 5 Aralık 2007'de Kurten,Almanya'daki aile evinde beklenmedik bir kalp krizi geçirdi ve vefat etti.

Müziği

Stoskahusen müzik öğrenciliği yaptığı sıralarda birkaç "on-iki ton" akımına uyan müziksel kompozisyon hazırlamıştır. Bu dönemde besteci Olivier Messiaen'dan çok etkilenmişti ve Kreuzspiel adlı kompozisyonunda Messiaen’dan etkiler açıkça görülür. Kontra-Punkte (1953) adlı kompozisyonuunda müzik önce 10 değişik çalgının seslendirdiği ufak kısımlarala başlar ve yavaş yavaş bu kısımlara birlirleriyle kaynaşır ve kompozısyon piyano üzerinde teksif edilme ile sona erer.

Stoskahusen 1953'den itibaren elektronik müzik üzerinde çok ciddi olarak çalışmalara başlamıştır. Elektronik müziğin geleceğin klasik müziğini sağlayacağına inanmıştı. Gesang der Junglinge adlı kompozisyonu "çok-trackli" bir eserdir ve önce 5 track kullanmakta idi (sonra 4 track kullanmıştır). Gruppen adlı eseri 3 orkestra ve 3 orkestra şefi için hazırlanmıştır. Orkestralar kendi orkestra şefleri idaresinde konser salonun değişik tarafında oturtulmakta ve değişik hızlarda değisik parçaları aynı zamanda çalmaları gerekmektedir. Klavierstuck Xİ adlı piyano kompoazisyonu "John Cage"'in eserlerine benzemekle beraber onadan hiç etki almadığı besteci tarafındna belirtilmiştir. Bu eser için müzik notalari çok büyük bir rulo kağıt üzerine yazılmıştır ve piyanistin hangi tarafından başlayıp, ne tarafina gideceğini ve müziği nasıl çalacağını hep kendisinin karar vermesi gerekir. Buna göre her değişik konserde aynı notalar kullanılarak değişik müzik calınmaktadır. Buna "şans eseri müzik" denebilirse de besteci tarafından bu eser "hareket eden müzik" olarak adlandırmıştır.

Ödüller, şerefler ve unvanlar

  • 1964 - Almanya gramafon kritikleri ödülü.
  • 1966 ve 1972 - Orkestra eserleri için SİMC ödülü; İtalya.
  • 1968 - Büyük Sanat Ödülü; Rhine-Westphalia Eyaleti.
  • 1968 - Disk Grand Prix Ödülü; Fransa.
  • 1968 - Sanatlar Serbest Akademisi Üyeliği; Hamburg.
  • 1968, 1969 ve 1971 - Edison Ödülü; Holanda.
  • 1970 - Kraliyet İsveç Müzik Akademisi Üyeliği.
  • 1973 - Sanatlar Akademisi Üyeliği; Berlin.
  • 1974 - Federal İmtiyaz İstavrozu, 1nci sınıf; Almanya.
  • 1977 - Roma Filarmonik Akademisi Üyeliği.
  • 1979 - Amerikan Sanatlar ve Edebiyat Entitüsü ve Akademisi Üyeliği.
  • 1980 - Avrupa Bilim, Sanatlar ve Edebiyat Akademisi Üyeliği.
  • 1981 - "Donnerstag aus Licht" için İtalyan Müzik Kritikleri Ödülü.
  • 1982 - Alman Gramafon Ödülü; Alman Fonograf Akademisi.
  • 1983 - "Donnerstag aus Licht" için Altın Diyapozon; Fransa.
  • 1985 - Sanatlar ve Edebiyat "Order" Komutanlık Rütbesi.
  • 1986 - Ernst von Siemens Müzik Ödülü.
  • 1987 - Kraliyet Müzik Akademisi Şeref Üyeliği; Londra.
  • 1988 - Kuerten Beldesi Şeref "Vatandasligi".
  • 1989 - Amerikan Sanatlar ve Bilimler Akademisi Şeref Üyeliği.
  • 1990 - Ars Elektronika Ödülü, (Linz, Avusturya).
  • 1991- HKraliyet İrlanda Müzik Akademisi Şeref Fellow.
  • 1991 - Santa Caecilia Milli AKademisi Akademik Şerefi.
  • 1991 - Waimar Ses Projeleri Şeref Patronu.
  • 1992 - IMC-UNESCO Picasso Madalyası.
  • 1992 - Üstün Hizmet Madalyası; North Rhine-Westphalia Eyaleti.
  • 1992 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Cumartesi, Işık" operası 3.perdesinde "Lüzifer Dansı" bestesi için.
  • 1993 - Avrupa Flüt Festivali Patronu.
  • 1993 - Altın Diyapazon :"Klavierstucke I–XI", "Mikrophonie I ve II" eserleri için.
  • 1994 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Salı, Işık," operası 1.perdesinde "Jahreslauf" bestesi için.
  • 1995 - Almanya Elektro-Akustik Müzik Cemiyeti Şeref Üyeliği.
  • 1995 - Bach Ödülü; Hamburg Şehri.
  • 1996 - Berlin Frei Üniversitesi Şeref Doktorası (Dr. phil. h. c.).
  • 1996 - Avrupa Kültürel Başkenti Kopenhag için Besteci.
  • 1996 - Edison Ödülü (Holanda) "Mantra" eseri için.
  • 1996 - Laeipzing Serbest Sanatlar Akademisi Üyeliği.
  • 1996 - Leipzing Operası Şeref Üyeliği.
  • 1996 - Köln Kültür Ödülü.
  • 1997 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Çarşamba, Işık," operası 1. perdesinde "Weltparlement" bestesi için.
  • 1997 - LİM (Müziksel Performans Laboratuvarı) müzik ensamblı Şeref Üyeliği, Madrid.
  • 1999 - Köln Şehri Aklltin Defteri için Kayıt.
  • 2000 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Pazartesi, Işık," operası 1. perdesinde "Evas Erstgeburt" bestesi için.
  • 2000–2001 - Altın Kumru (Birincilik) Ödülü: Leipzing Uluskararası Animasyon Film Festivali. Quay Biraderler (İngiltere) tarafıdan yapımlanan "In Abşentia" filmi için konkret ve elektronik müzik bestesi için.
  • 2000 - FCMM Montreal Özel Jüri Mention.
  • 2000 - Özel Jüri Ödülü; Tampere, Finlandiya.
  • 2001 - Altın Prag Ödülleri; Özel Mention
  • 2001 - Şeref Diplomasi Ödülü; Cracow.
  • 2001 - En İyi Kısa Metrajlı Animasyon Filmi, 50nci Melbourne Uluslararası Film Festivali.
  • 2001 - Grand Prix Ödülü; Turku, Finlandiya 2001.
  • 2001 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Çarşamba, Işık," operası 3.perdesinde "Helikopter Yaylıcalgılar Kuarteti" bestesi için.
  • 2001 - Kraliyet İsveç Sanatalar Akademisi Polar Müziği Ödülü.
  • 2002 - Sonic Sanatlar Ağı Şeref Patronu; İngiltere.
  • 2003 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Çarşamba, Işık," operası 4.perdesinde "Michaelion" bestesi için.
  • 2004 - Kraliyet Bilimler, Edebiyat ve Güzel Sanatlar Akademisi Assosiye Üyeliği; Belçika.
  • 2004 - Belfast Queen's Üniversitesi Şeref Doktorası (Dr. phil. h. c.).
  • 2004 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Altı Çalgısal Grup İçin Durma ve Başlama" bestesi için.
  • 2005 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Pazar, Işık," operası 5.perdesinde "Koro İçin Höch-Zeiten" bestesi için.
  • 2006 - Bologna Filarmonika Akademisi Şeref Üyeliği.
  • 2008 - Oturduğu Kasaba olan Kurten'de eski "Rathusplatz"'a yeni isim olarak "Karlheinz-Stockhausen-Platz" ismi verilmesi. Stockhausen'in doğum günü 22 Ağustos'da.
  • 2009 - Alman Müzik Yayımcıları Cemiyeti Ödülü "Solo soprano, dört koro grubu ve 13 çalgıcılar için Momente" bestesi için .
  • 2010 - Kurten Belde Belediyesi olmuş olan besteci serfini resmi ismini "Stockhausengemeinde"'ye değiştirdi.

Seçilmiş eserleri

  • 1951 Kreuzspiel (obua, bas klarinet, piyano ve çelik üçgen için)
  • 1952 Klavierstücke I-IV (piyano için)
  • 1953 Kontra-Punkte
  • 1955 Klavierstücke V-VIII (piyano için)
  • 1956 Gesang der Jünglinge im Feuerofen ([elektronik muzik)
  • 1956 Klavierstück XI (piyano için)
  • 1957 Gruppen (3 orkestra için)
  • 1959 Zyclus (per un percussionista)
  • 1960 Carré (4 koro ve 4 orkestra için)
  • 1960 Kontakte (piyano, vurmali calgilar ve manyetik teyp için, )
  • 1960 Telemusik (elektronik muzik)
  • 1961 Originale (muzikli tiyatro)
  • 1961 Klavierstücke IX-X (piyano için)
  • 1964-65 Mikrophonie (tam-tam ve live-elektronik için)
  • 1966 Telemusik (elektronik ve konkre muzik)
  • 1969 Momente (soprano, 4 koro ve calgilar icin)
  • 1967 Hymnen (elektronik ve konkre muzik)
  • 1967 Prozession
  • 1968 Stimmung (6 ses için)
  • 1968 Aus den sieben Tagen (Sezgisel muzik icin 15 parca)
  • 1970 Mantra (iki piyano için)
  • 1974 Inori (1 veya 2 solist ve orkestra için; Inori=Japonca preghiera)
  • 1976 Harlekin (klarinet için])
  • 1977 Der Jahreslauf
  • 1977 Der kleine Harlekin (klarinet için)
  • 1981 Donnerstag (persembe) da Licht ("Isik", haftanin her gunu icin ayri bir opera; her gun icin yaklasik 4 saat muzik)
  • 1984 Samstag (cumartesi) Licht
  • 1988 Montag (pazartesi) Licht
  • 1991 Dienstag (sali) Licht
  • 1994 Freitag (cuma) Licht
  • 1995 Klavierstück XVI (piyano, synthesizer ve elektronik muzik)
  • 1996 Mittwochs-Gruß (Carsamba'dan selam) Licht (elektronik ve konkre muzik)
  • 1999 Klavierstück XVII" ("synthesizer" ve elektronik muzik)
  • 2002 Europa-Gruß"
  • 2003 Sonntag (pazar) Licht parçası
  • 2004 Klavierstück XVIII" ("synthesizer")
  • 2004 Himmelfahrt (Gun dogumu) Klang ("Ses", elektronik muzik projesi gunun 24 saatine ithaf edilmis muzik)
  • 2005 Freude (Sevinc) Klang
  • 2006 Natürlich Dauern 1-24 (Dogal yer 1-24) Klang parçası
  • 2005 Himmels-Tür (Gogun kapisi) Klang parçası
  • 2006 Harmonien (Armoniler) Klang parçası
  • 2007 Cosmic Pulses (Kozmik Huzmeler) Klang parçası

Referanslar

  1. ^ Harvey, Jonathan (1975). "Stockhausen's 'Hymnen'". The Musical Times, C.116, no. 1590 (Ağustos): say. 70. (İngilizce)
  2. ^ Hewett, İvan. (2007). "Karlheinz Stockhausen: Both a Rationalist and a Mystic, the Composer's İnfluence Stretched from Boulez to the Beatles" Guardian Ünlimited [1].
  3. ^ Stockhausen annesinin sanatoryomda öldürücü zehir enjeksiyonu verilmesi ile öldürülmesini "Donnerstag aus Licht (Işık'da Perşembe Günü)" adlı operasının 1.Perde 2.sahnesinde "Mondeva" rolü ile dramatize etmiştir.
  4. ^ a b c d Kurtz, Michael (ıng. çev. Richard Toop) (1992), Stockhausen: A Biography, Londra: Faber and Faber. İŞBN 0-571-14323-7 say.213 (İngilizce) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "kurtz" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ (Maconie 1990, 5 ve 11)

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karlheinz_Stockhausen&oldid=16428509" sayfasından alınmıştır