Karadağ Harekatı (1714)
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Karadağ Harekâtı, Bosna Beylerbeyi Köprülüzade Numan Paşa'nın Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Karadağ'ın (1710 yılından beri süregiden) isyan halini sona erdiren 1714 tarihli askerî harekâtı.
Osmanlıların askerî harekâtı sonucunda mağlup olan Karadağ'ın isyankâr lideri Danilo'nun Venedik Cumhuriyeti'ne sığınması ve Osmanlıların iade talebinin Venediklilerce reddedilmesi 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın başlangıç gerekçelerinden biri oldu.
Harekat öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1710 yılında Osmanlı-Rus Savaşı başladığında Rus Çarı I. Petro Karadağ'a ajanlar gönderdi ve ayaklanmaya teşvik için bir mesaj iletti.[1] Hersek'te Graçova palankasını ele geçirip Nikşik kalesini kuşatan Karadağlılar, takviye Osmanlı kuvvetlerinin gelmesiyle Çetine'ye geri çekildiler 1711 yılında I. Petro komutasındaki Rus ordusunu kesin bir yenilgiye uğratan Osmanlılar 1712 yılında Karadağ'a odaklandı ve Bosna Beylerbeyi Ahmed Paşa komutasındaki Osmanlı birliği Karadağ'a girerek Çetine'yi ele geçirdi ve Karadağlı aşiretlere bir daha isyan etmeyeceklerine dair senet imzalattıktan sonra çekildi.[2]
Harekat
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahmed Paşa'nın 1712'deki harekâtı sırasında Venedik'e sığınan Karadağ lideri Danilo 1713'te Karadağ'a dönerek aşiretleri yeniden ayaklandırması üzerine, yeni Bosna Beylerbeyi Köprülüzade Numan Paşa 1714 Mayıs'ında ayaklanmayı bastırmakla görevlendirildi.
Numan Paşa'nın emrine Bosna, İzvornik, Klis, İşkodra, Ohri, Dukakin, Prizren, İlbasan ve Vulçıtrın sancaklarının tımarlı sipahileri verildi. Hazırlık süresinin uzaması üzerine Osmanlı Sarayı Numan Paşa'yı uyardı.[3]
Bunun üzerine harekete geçen Numan Paşa komutasındaki Osmanlı birliği, askerî harekâtı Karadağ'ın kaçışlarını önlemek amacıyla Osmanlı-Venedik sınırından Çetine'ye doğru icra etti. Osmanlı birliği Karadağ kuvvetlerini tam bir hezimete uğratarak Çetine'ye girdi ve burayı tahrip etti.[4]
Osmanlıların önünde kaçan Karadağlılar ise ulaşılması güç alanlara gitti ya da Venedik'e sığındı. Bununla birlikte, Köprülüzade Numan Paşa, başkentten aldığı emir doğrultusunda sıcak takibe girişmedi ve Venedik topraklarına girmediyse de, Venediklilerin Karadağlı asileri muhafaza ve müdafaa ettiklerini İstanbul'a bildirdi.[5]
Harekat sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Karadağ'da asayişi sağlayan Osmanlı İmparatorluğu dikkatini Karlofça Antlaşması'yla (1699) Venedik egemenliğine geçen Mora'ya yöneltti.
Osmanlı İmparatorluğu, yeniden Venediklilere sığınan I. Danilo'nun iadesini talep ettilerse de, Vanedikliler bu talebi reddetti. Bunun üzerine Osmanlılar Venedik'e savaş açtılar [6] ve müteakip yıl Mora Seferi sonucunda Mora'yı kısa sürede geri aldılar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Osmanlı İsyanlarında Yabancı Parmağı, Bir İmparatorluk nasıl Parçalandı?", Süleyman Kocabaş, Vatan Yayınları (2009), s.11-16
- ^ "A Short Review of the History of Montenegro, Montenegro in Transition" Serbo Rastoder, Baden (2003), s.115.
- ^ "Karadağ'ın Osmanlı Egemenliğine Karşı Mücadelesi (1830-1878)", Ali Gökçen Özdem, Fırat Üniversitesi, Elazığ (2012), s.69-70
- ^ "Montenegro", Ali Suavi Ali, Imprimerie Victor Goupy, Paris (1876), s.10
- ^ "Realm of the Black Mountain, A History of Montenegro", Elizabeth Roberts, Horst&Company, Londra (2007), s.142
- ^ "Osmanlı Tarihi", İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara (1988), c.4, s.100-101