Karaciğer yetmezliği
| Karaciğer yetmezliği | |
|---|---|
| Diğer adlar | Karaciğer yetmezliği, karaciğer fonksiyon bozukluğu |
 | |
| Sirotik karaciğer yetmezliği nedeniyle masif asit ve caput medusae hastası olan bir kişinin karnının görünüşü | |
| Uzmanlık | Gastroenteroloji, Hepatoloji |
| Belirtiler | Karın iltihabı, sıvı tutulması, hiperglisemi, mide bulantısı, kusma, sarılık, akut veya kronik yorgunluk , hiponatremi, hipokalemi, solunum alkalozu, metabolik asidoz, bilirubinüri, glikozüri, kaşıntı |
| Risk faktörü | Aşırı alkol tüketimi, yağlı yiyecekler; obezite; Tip 2 diyabet; şırıngaların paylaşılması veya yeniden kullanılması; dövme veya vücut piercingi yaptırmak |
Karaciğer yetmezliği, karaciğer’in normal fizyolojinin bir parçası olarak normal sentetik ve metabolik fonksiyonlarını yerine getirememesidir. Akut ve kronik (siroz) olmak üzere iki şekli vardır.[1] Son zamanlarda, akut-kronik karaciğer yetmezliği (ACLF) denilen karaciğer yetmezliğinin üçüncü bir tipi giderek daha fazla tanınmaktadır.[2]
Akut[değiştir | kaynağı değiştir]
Akut karaciğer yetmezliği, "önceden bilinen bir karaciğer hastalığı olmayan hastanın hepatoselüler fonksiyon bozukluğunun, özellikle koagülopati ve mental durum değişikliklerinin (ensefalopati) hızlı gelişimi" olarak tanımlanır.[3]:1557[4]
Hastalık süreci, karaciğerde koagülopatinin etiyoloji gelişmesi ve hepatik ensefalopati nedeniyle klinik olarak belirgin değişen bilinç düzeyi ile ilişkilidir. Hasta tıbbi müdahaleye başvurduğunda hemen birkaç önemli önlemin alınması gerekir.[5]
Akut karaciğer yetmezliği tanısı, fizik muayene, laboratuvar bulguları, hasta geçmişi ve zihinsel durum değişiklikleri, koagülopati, başlangıç hızı ve önceden bilinen karaciğer hastalığının yokluğunu belirlenmesi için hastanın tıbbi öyküsüne dayanır.[3]:1557
"Hızlı"nın kesin tanımı biraz tartışmalıdır ve ilk hepatik belirtilerin başlangıcından ensefalopatinin başlangıcına kadar geçen süreye göre farklı alt bölümler vardır. Bir şemaya göre, "akut karaciğer yetmezliğini" herhangi bir karaciğer semptomunun başlangıcından sonraki 26 hafta içinde ensefalopatinin gelişmesi olarak tanımlanır. Bu, ensefalopatinin 8 hafta içinde başlamasını gerektiren "şiddetli karaciğer yetmezliği" ve ensefalopatinin 8 hafta sonra ancak 26 haftadan önce başlamasını tanımlayan "altşiddetli" (İngilizce: subfulminant ) olarak alt bölümlere ayrılır.[6]
Başka bir şema da ise 7 gün içinde başlayanı "hiperakut", 7 ile 28 gün arasında başlayanı "akut" ve 28 gün ile 24 hafta arasında başlayanı ise "subakut" olarak tanımlanır.[3]:1557
Kronik[değiştir | kaynağı değiştir]
Kronik karaciğer yetmezliği, genellikle siroz bağlamında ortaya çıkar. Kendisi de muhtemelen aşırı alkol alımı, hepatit B veya C, otoimmün, kalıtsal ve metabolik nedenler (demir veya bakır’ın aşırı yüklenmesi, steatohepatit veya alkolden bağımsız karaciğer yağlanması) gibi birçok olası nedenin bir sonucudur.
Akut ve kronik[değiştir | kaynağı değiştir]
Kronik karaciğer hastalığı olan bir kişinin karaciğer yetmezliği geliştiğinde hastalığına "Kronik karaciğer yetmezliğinde akut (ACLF)" denir. Alkol kötüye kullanımı veya enfeksiyon gibi altta yatan bir takım nedenler bunu hızlandırabilir.
ACLF'li kişiler kritik derecede hasta olabilir ve yoğun bakım tedavisi ve bazen de karaciğer nakli gerektirebilirler. Tedavi ile ölüm oranı %50'dir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ O'Grady JG, Schalm SW, Williams R (1993). "Acute liver failure: redefining the syndromes". Lancet. 342 (8866). ss. 273–5. doi:10.1016/0140-6736(93)91818-7. PMID 8101303.
- ^ Arroyo, Vicente; Kamath, Patrick; Moreau, Richard; Jalan, Rajiv (2016). "Acute-on-Chronic Liver Failure: A Distinct Clinical Condition". Seminars in Liver Disease. 36 (2). ss. 107–108. doi:10.1055/s-0036-1583287. PMID 27172350.
- ^ a b c Sleisenger, edited by Mark Feldman, Lawrence S. Friedman, Lawrence J. Brandt; consulting editor, Marvin H. (2009). Sleisenger & Fordtran's gastrointestinal and liver disease pathophysiology, diagnosis, management (PDF). 9th. St. Louis, Mo.: MD Consult. ISBN 978-1-4160-6189-2. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Aralık 2023.
- ^ Munoz, SJ; Stravitz, RT; Gabriel, DA (2009). "Coagulopathy of acute liver failure". Clinics in Liver Disease. 13 (1). ss. 95–107. doi:10.1016/j.cld.2008.10.001. ISSN 1089-3261. PMID 19150314.
- ^ "EASL Clinical Practical Guidelines on the management of acute (fulminant) liver failure" (PDF). Journal of Hepatology. 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.
- ^ Sood, Gagan K. "Acute Liver Failure". Mescape. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2011.
- ^ Sarin, Shiv Kumar; Choudhury, Ashok (17 Ekim 2016). "Acute-on-chronic Liver Failure". Current Gastroenterology Reports. 18 (12). s. 61. doi:10.1007/s11894-016-0535-8. PMID 27747458.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
