Kara gagalı saksağan
| Kara gagalı saksağan | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Pica hudsonia | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Yıl boyunca dağılımı Kış dağılımı | |||||||||||||||
Amerikan saksağanı olarak da bilinen Kara gagalı saksağan (Pica hudsonia), Kuzey Amerika'nın batı tarafında bulunan kargagiller familyasından bir kuştur. Siyah ve beyazdır; kanatlarında ve kuyruğunda yanardöner mavi ve mavi-yeşil tonları da görülür. Bir zamanlar Avrasya saksağanının (Pica pica) bir alt türü olduğu düşünülse de 2000 yılında yapılan genetik araştırmalara dayanarak ayrı bir tür olarak tanımlandı.
Bu tür çoğunlukla ağaç kümelerinin bulunduğu açık habitatları tercih etse de aynı zamanda tarım arazileri ve banliyö alanlarda da yaygın olarak bulunabilir. Bu kuş geçmişte bizon sürüleriyle ilişkilendirilse de artık sığırların sırtına konarak üstlerindeki kene ve diğer böcekleri yemektedir. Kara gagalı saksağanlar genellikle kurtlar gibi etçil hayvanları avladıkları avların leşlerinden yararlanmak için takip ederler. Tür aynı zamanda yerde yürür ve zıplar. Yerde çekirgeler, solucanlar ve küçük kemirgenler gibi hayvanları yer.
Kara gagalı saksağanlar, ağaçların tepesine yakın yerlerde ağaç dallarından oluşan, genellikle altı ila yedi yumurta barındıran kubbeli yuvalar yaparlar. Yuvalama süresi üç ila dört haftadır. Vahşi doğada kara gagalı saksağanların ömrü altı ila yedi yıldır.
Kara gagalı saksağanların insanlarla uzun bir geçmişi vardır ve Büyük Ovalar'daki yerli kabilelerinin anlattığı hikayelerde yer alırlar. İnsan varlığına karşı oldukça hoşgörülü olsalar da zulüm gördüğü yerde çok temkinli davranır. Bugün, IUCN tarafından en az endişe duyulan türler arasında sayılıyor ve yayılış alanları boyunca yaygın olarak görülüyorlar.
Taksonomi ve sistematik[değiştir | kaynağı değiştir]
Kara gagalı saksağan ilk olarak 1823'te Joseph Sabine tarafından Corvus Hudsonius olarak tanımlandı.[2] Tanımlanmadan önce yapılan karşılaşmalarda görsel benzerlikleri nedeniyle Avrasya saksağanı (Pica pica) olduğu varsayılmıştı. Kara gagalı saksağanın daha küçük olması ve daha uzun kuyruk ve kanat uzunluğu sebebiyle P. pica hudsonia alt türü olarak sınıflandırıldı. Pica genel adı, saksağan anlamına gelen Latince bir kelimedir ve hudsonia tanımlayıcı adı İngiliz kaşif Henry Hudson'un onuruna verilmiştir.[3]
MtDNA çalışmaları iki tür arasında nispeten yüksek bir farklılık olduğunu gösterene kadar kara gagalı saksağanın Avrasya saksağanıyla aynı tür olduğu düşünülüyordu. Ayrıca kara gagalı saksağanın Kaliforniya'daki sarı gagalı saksağanla (Pica nuttalli) daha yakından akraba olduğu da ortaya çıktı.[4] Kara gagalı saksağanların aynı zamanda Avrasya saksağanlarından farklı sosyal davranışlara ve seslere sahip olduğu da görülmüştür, bu da ayrı türler olduklarına işaret etmektedir. 2000 yılında Amerikan Ornitologlar Birliği kara gagalı saksağanı Pica hudsonia adında ayrı bir tür olarak tanımıştır.[5]
Fosil kanıtları, Kuzey Amerika saksağanlarının atalarının şu anki yaşadığı yere Beringia'yı geçerek ulaştığını göstermektedir. Fosil delilleri[6] ve paleobiyocoğrafik değerlendirmeler moleküler verilerle birleştiğinde göstermektedir ki sarı gagalı saksağanın ataları, erken buzul çağları ve Sierra Nevada'nın devam eden yükselişi sebebiyle ataları olan saksağanların Kuzey Amerika'da yayılmasından kısa bir süre sonra Kaliforniya'da izole hale gelse de Pleistosen devrinde üreme yalıtımı tamamen sağlanana kadar buzullar arası dönemde sarı gagalı saksağanlar ve kara gagalı saksağanlar arasında bir miktar gen akışı meydana gelmiştir.
Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
Kara gagalı saksağan, uçtan uca 45-60 santimetre (18-24 in) boyutlarında orta büyüklükte bir kuştur. Kuyruğu uzun, katmanlı tüylerden oluşur ve ortadaki çift tüy diğerlerinden daha uzağa uzanır. Gagası siyahtır, dikdörtgendir ve uca doğru zayıf bir şekilde kavislidir. Siyah irisleri vardır.[3]
Corvidae ailesinin diğer üyelerinden farklı olarak, kara gagalı saksağan boyut ve ağırlık bakımından eşeysel dimorfiktir ancak cinsiyetler boyut olarak birbirine yakın da olabilir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ BirdLife International (2017). "Pica hudsonia". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2017: e.T103727176A111465610. Erişim tarihi: 19 November 2021. Bilinmeyen parametre
|amends=görmezden gelindi (yardım) - ^ Franklin, John (1823). Narrative of a journey to the shores of the Polar Sea, in the years 1819, 20, 21, and 22. Londra: J Murray. ss. 671-672. doi:10.5962/bhl.title.46471. ISBN 066535178X. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
- ^ a b Charles H. Trost (2020). "Black-billed magpie (Pica hudsonia)". Birds of the World Online (S.M. Billerman, Ed.). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. doi:10.2173/bow.bkbmag1.01. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ Zink, R.M.; Rohwer, S.; Andreev, A.V.; Dittman, D.L. (1995). "Trans-Beringia comparisons of mitochondrial DNA differentiation in birds" (PDF). Condor. 97 (3): 639-649. doi:10.2307/1369173. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
- ^ Banks, Richard C.; Cicero, Carla; Kratter, Andrew W.; Ouellet, Henri; Rasmussen, Pamela C.; Remsen, J. V.; Stotz, Douglas F. (July 2000). "Forty-Second Supplement to the American Ornithologists' Union Check-List of North American Birds". The Auk. 117 (3): 847-858. doi:10.2307/4089622.
- ^ Miller, Alden H.; Bowman, Robert I. (1956). "A Fossil Magpie from the Pleistocene of Texas" (PDF). Condor. 58 (2). ss. 164-165. doi:10.2307/1364980. JSTOR 1364980.
- ^ Reese, K.P.; Kadlex, J.A. (1982). "Determining the sex of Black-billed Magpies by external measurements" (PDF). Journal of Field Ornithology. 53: 417-418. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.