Kōjien
Kōjien (Japonca: 広辞苑, romanize: Kōjien), ilk olarak 1955'te Iwanami Shoten tarafından yayımlanan tek ciltlik bir Japonca sözlüktür. Japoncanın en yetkin sözlüğü olarak kabul edilir ve gazetelerin köşe yazıları sık sık tanımlarına atıfta bulunur. 2007 yılı itibarıyla 11 milyon kopya satmıştır.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Jien
[değiştir | kaynağı değiştir]Kōjien'in öncüsü, Doğu Asya'daki Büyük Buhran döneminde ortaya çıktı. 1930'da yayınevi sahibi Shigeo Oka (岡茂雄, Oka Shigeo, 1894–1989), lise öğrencileri için bir Japonca sözlük oluşturmak istedi. Arkadaşı Shinmura'yı baş editör olarak görevlendirdi ve Ziyuan (字苑, "Karakterler bahçesi") adlı Çin sözlüğüne gönderme yaparak sözlüğe Jien (辞苑, "Kelimelerin bahçesi") adını verdiler. Shinmura, oğlu Takeshi Shinmura'yı (新村猛, Shinmura Takeshi, 1905–1992) editör olarak atadı ve 1935'te Hakubunkan (博文館) Jien sözlüğünü yayımladı. Sözlük, eski ve yeni Japonca kelimelerden oluşan yaklaşık 160.000 madde başlığının yanı sıra ansiklopedik içerik içeriyordu.
1. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]Editörler yeni bir baskı üzerinde çalışmaya başladılar, ancak 1945'teki Tokyo'nun bombalanması çalışmalarını yok etti. Savaştan sonra Shinmura ve leksikografları, Eylül 1948'de yeniden çalışmaya başladı. Iwanami Shoten, 1955'te ilk Kōjien baskısını yayımladı. Bu baskı, Jien'den yaklaşık 40.000 daha fazla madde başlığını yani 200.000 madde başlığı içeriyordu.
2. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]2. baskıda (1969), yaklaşık 20.000 eski maddeyi kaldırıldı ve yerine 20.000 yeni madde, özellikle de bilimsel terimler eklendi.
1 Aralık 1976'da, 2. baskının gözden geçirilmiş ve genişletilmiş bir versiyonu (補訂版, hoteiban) yayımlandı.
3. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]3. baskıda (1983) 12.000 madde ekledi ve 1987'de CD-ROM formatında yayımlandı.
4. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]Üç büyük Japon yayınevi, Iwanami'nin popüler ve kârlı Kōjien'iyle rekabet etmek için yeni sözlükler yayımladı: Sanseidō'nun Daijirin (大辞林 "Büyük kelime ormanı", 1988), Shōgakukan'ın Daijisen (大辞泉 "Büyük kelime kaynağı", 1995) ve Kōdansha'nın Nihongo Daijiten (日本語大辞典 "Büyük Japonca sözlük", 1989). Buna yanıt olarak, 4. baskı Kōjien (1991) önemli bir revizyonla yaklaşık 15.000 yeni madde ekledi ve toplamı 220.000'in üzerine çıkardı. CD-ROM versiyonu 1993'te yayımlandı ve 1996'da (Nihongo Daijiten gibi) renkli illüstrasyonlarla güncellendi.
1992'de Iwanami, hem e-kitap formatında 4. baskıyı hem de kullanışlı bir Gyakubiki Kōjien (逆引き広辞苑 "Tersinden bakılan Kōjien") yayımladı.
5. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]5. baskı (1998) 230.000'den fazla başlık içerir ve 2996 sayfası yaklaşık 14 milyon karakter içerir. Iwanami Shoten, Kōjien'i çeşitli basılı ve dijital formatlarda yayımlar ve cep telefonu ve internet erişimi için sözlük abonelik hizmetleri sunar. Japon elektronik sözlük üreticileri dijital Kōjien'i lisanslamış ve birçok cihazda ana sözlük olarak kullanılmıştır.
Shinmura'nın 1. baskıya yazdığı önsözde, Kōjien'in diğer sözlüklerle ölçülecek standart olarak kabul edilmesini umduğunu belirtti. Bu büyük ölçüde gerçekleşti; birçok kişi Kōjien'i piyasadaki en yetkili Japonca sözlük olarak kabul ediyor. Japonya'da en çok satan kitap olmaya devam etmektedir. Iwanami'ye göre, 1. baskı Kōjien bir milyondan fazla kopya sattı ve 5. baskı 2000 yılında toplam satışları on bir milyonu geçti.
6. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]Altıncı baskı 11 Ocak 2008'de yayımlandı, 10.000'den fazla yeni madde ekledi ve toplamı yaklaşık 240.000'e çıkardı. Ayrıca 1.500 ek alıntı içerir.[1][2]
6. baskı, Tayvan'ı Çin Halk Cumhuriyeti'nin bir eyaleti olarak belirtir. 7. baskının yayımlanmasından önce, Tayvan'ın Japonya'daki Ekonomik ve Kültürel Temsilcilik Ofisi resmi bir açıklama yaparak Iwanami Shoten'den bu maddede düzeltme yapmasını istedi.[2][3][4] Ancak Iwanami Shoten, Japonya'nın Japonya-Çin Ortak Bildirgesi temelinde "Tayvan'ın PRC'nin bir parçası olduğunu tamamen anladığını ve saygı duyduğunu" belirterek bu maddenin doğru olduğunu savundu ve Japonya ile Tayvan arasındaki mevcut ilişkinin hükûmetler arası olmadığını vurguladı.[5] Tayvan'ın Japonya'daki Ekonomik ve Kültürel Temsilcilik Ofisi, savunma için üzüntülerini ifade etti.[6]
7. Baskı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yedinci baskı 12 Ocak 2018'de yayımlandı. Değişiklikler arasında, editörler tarafından toplanan 100.000 kelimeden eklenen 10.000 yeni kelime bulunuyor; bunlar arasında "apuri" (mobil uygulama), "Isuramu-koku" (İslam Devleti), LGBT, "hanii torappu" (bal tuzağı), "jidori" (öz çekim) ve "diipu raningu" (derin öğrenme) yer alıyor.[7] Diğer değişiklikler arasında, bir terimin açıklamasına referans olarak kaynak literatürün belirtilmesi, terimlerin kullanım değişikliklerinin listelenmesi ve kitap kalınlığını artırmadan 140 sayfa eklenmesi yer alıyor.[8][9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "「うざい」「いけ面」も登場、広辞苑１０年ぶり改訂 : 文化 : 社会 : YOMIURI ONLINE（読売新聞）". archive.ph. 25 Ekim 2007. 25 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ a b Martin, Alex K. t (25 Aralık 2017). "Taiwan objects to Kojien dictionary's definition of the independent island state". The Japan Times (İngilizce). 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ 産経新聞 (16 Aralık 2017). "台湾側、「広辞苑」の修正要求 「中華人民共和国の省」との記載「誤り」". 産経新聞：産経ニュース (Japonca). 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ Team, Internet. "岩波書店「広辞苑」の台湾に関わる誤記に関して". 台北駐日経済文化代表処 Taipei Economic and Cultural Representative Office in Japan (Japonca). 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ "読者の皆様へ――『広辞苑 第六版』「台湾」に関連する項目の記述について". 岩波書店 (Japonca). 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ 産経新聞 (23 Aralık 2017). "岩波書店、広辞苑の台湾表記「誤りではない」 台湾側は「遺憾」表明". 産経新聞：産経ニュース (Japonca). 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ None (30 Kasım 2017). "'Honey trap' and 'selfie' added to Japan's Kojien dictionary". Honolulu Star-Advertiser (İngilizce). 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ "『広辞苑 第七版』特色 - 岩波書店". 『広辞苑 第七版』 - 岩波書店 (Japonca). 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ "《广辞苑》第7版即将上市 日经中文网". Nihon Keizai Shimbun. 18 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.