Kırım'ın Tahliyesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
Kırım'ın Tahliyesi (13-16 Kasım 1920), Rus İç Savaşı'nda Güney Rusya Hükûmeti'nde Beyaz Ordu'nun Güney Cephesi'nde son kalesi olan Kırım Yarımadası'nı deniz yoluyla tahliye ettiği bir olaydı.
Tahliye[değiştir | kaynağı değiştir]
Nisan 1919'da Pavel Dybenko komutasındaki Kırım Sovyet Ordusu tarafından Kırım'ın işgali sonrasında İtilaf birlikleri Sivastopol'dan bölgeyi terk etti. Yanlarına İkinci Kırım bölgesel hükümetinin bazı liderlerini ve mültecileri de aldılar. Beyaz Ordu birimleri ise Kerç Yarımadası'na çekildi ve orada yerleştiler. Başlangıçta, Kırım Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti ve liderleri Dmitry Ulyanov, 1917-1918 kışının vahşetine kıyasla nispeten yumuşak bir politika izledi ve kitlesel terörden kaçındı.[1]
Bununla birlikte, Ekim 1920'nin sonunda Beyaz Ordu Güney Rusya ve Ukrayna'dan sürüldü. Yalnızca dar Perekop Kıstağı'nın arkasında savunulan Kırım Yarımadası'nı elinde tuttu. Perekop Kuşatması sırasında bu son savunma hattı Kızıl Ordu tarafından aşıldığında, Beyaz Ordu komutanı Pyotr Wrangel bölgeyi boşaltmaya karar verdi. Operasyon, General Wrangel'in personeli tarafından önceden hazırlanmış ve planlanmıştı. Bu nedenle uygulanması düzenli olarak gerçekleştirildi.
Kırım yarımadasındaki limanlardan (Sivastopol, Yevpatoria, Kerç, Kefe, Yalta) tahliye sırasında 126 gemi ve "sudenoşek" (küçük tekneler ve römorkörler) ile mürettebat hariç toplam 145.693 asker ve sivil çıkarıldı).
Wrangel'in filosu olarak bilinen yapı Beyaz Ordu'nun Karadeniz filosunun gemilerinden, yabancı gemilerden ve Gönüllü Filonun geçici olarak seferber edilen gemilerinden oluşuyordu. Önce İtilaf devletleri işgali altındaki Konstantinopolis'e hareket ettiler. Önemli sayıda yolcu, Beyaz Rus göçmenleri başta olmak üzere gemileri burada terk etti. 8 Aralık 1920 ile Şubat 1921 arasında gemi sayısı azalan filo Tunus'un Bizerte limanına doğru yola çıktı .
Kırım'da geride kalan asker ve siviller, Rus Sovyet hükûmetinin temsilcisi Yuri Pyatakov'un genel yönetiminde, Vladimir Lenin'in yetki verdiği Béla Kun ve Rosalia Zemlyachka tarafından düzenlenen Kızıl Terör altında yaşamaya başladı.[2][3]
Tahmini infaz sayısı en az 12.000'den 50.000 ila 120.000 arasında rakamlara kadar değişmektedir. Beyaz Ordu askerlerine, teslim olmaları halinde yalan bir şekilde af sözü verilmişti.[4]
Sivastopol ve Yalta'daki tahliye anına ait birkaç nadir fotoğraf korunmuştur. Kırım Tahliyesi ayrıca Sovyet uzun metrajlı filmleri "Two Comrades Were Serving" (1968) ve "The Flight" (1970) ile 2014 yapımı "Sunstroke" filminde de gösterildi .
Fotoğraflar[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Kırım'dan sivillerin tahliyesi -
Son askeri birlikler Kırım'dan ayrılıyor -
Pyotr Vrangel Sivastopol'u boşaltıyor -
Birinci Ordu Saratov gemisiyle ayrılıyor -
Rus Ordusu'nca Kırım'da son devriye
-
Rus gemileri denize açılıyor -
Rus gemileri açık denizde -
Rus gemileri İstanbul Boğazı'nda
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Крымская эвакуация. 1920 год" (Rusça). 31 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022.
- ^ Collective of authors. Revolution and Civil War in Russia: 1917-1923. Encyclopedia in 4 volumes -. 2008.
- ^ Rayfield, Donald (2004). Stalin and His Hangmen: The Tyrant and Those Who Killed for Him. Random House. p. 83.
- ^ Gellately, Robert (2008). Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. p. 72.