Jules Vallès
Jules Vallès | |
|---|---|
 Gustave Courbet tarafından yapılan portresi | |
| Doğum | 11 Haziran 1832 Le Puy-en-Velay, Fransa |
| Ölüm | 14 Şubat 1885 (52 yaşında) Paris, Fransa |
| Defin yeri | Père Lachaise Mezarlığı, Paris |
| Eğitim | Lycée Condorcet, Paris |
| Meslek | Devrimci, gazeteci, yazar |
| Evlilik | Joséphine Lapointe |
| İmza | |
 | |
Jules Vallès (11 Haziran 1832 - 14 Şubat 1885) Fransız gazeteci, yazar, devrimci ve Paris Komünü üyesi.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Le Puy-en-Velay'da doğmuştur. Babası öğretmendi. Jules küçük yaştan itibaren çok başarılı bir öğrenci oldu. Temmuz Monarşisi'nin devrilip İkinci Fransa Cumhuriyeti'nin ilan edildiği 1848 Fransız Devrimi'ne katıldı. Babasının atanmış olduğu Nantes kentindeki gösterilerde yer aldı ve sosyalist hareketle temas etti. 1850 yılında Lycée Condorcet'ye girmek üzere çalışmalarını sürdürmek için babası tarafından Paris'e gönderildi. Ancak buradaki çalışmaları uzun sürmedi. Bu dönemde arkadaşı Arthur Ranc ile beraber III. Napolyon tarafından düzenlenen 1851 Darbesi'ne karşı sokak gösterilerine katıldı, barikatlarda dövüştü. Nantes'a döndüğünde babası tarafından akıl hastanesine kapatılsa da arkadaşı Antoine Arnould sayesinde kaçtı ve Paris'e geçti. Burada önde gelen yazarlarından olacağı Le Figaro'ya girdi. 1853 yılında III. Napolyon'a karşı komplo suçundan tutuklansa da delil yetersizliğinden salıverildi. Yoksulluk çekti ve gazetecilik, yazarlıkla ayakta kalmaya çalıştı. Meslektaşı Henri Rochefort'un önerisiyle 15. Bölgede katiplik yaptı. 1860 yılları sırasında Hector Malot ile dostluk kurdu ve sevgilisi Josephine Lapointe ile beraber yaşamaya başladı. 1865 yılından itibaren yazılarını çeşitli kitaplarda toplayıp bastı.
Cumhuriyetçi karakteri[değiştir | kaynağı değiştir]
Valles, artık İkinci Fransız İmparatorluğu'nun en azılı muhalifi Cumhuriyetçilerden birisi sayılıyordu. 1865 yılında muhalif kimliğinden ötürü kamu görevinden atılmış, yazdığı yazılar yüzünden sürekli tutuklanan bir lider haline gelmişti. 1869 yılındaki seçimlerde radikal sol aday olsa da seçilememiş, izleyen dönemde Henri Rochefort'un La Marseillaise ve Emile de Girardin'in La Liberte adlı gazetelerinde yazmıştır. Bu dönemde Proudhon, Blanqui ve Marx yanlısı hareketlerle teması olan ancak bunlardan bağımsız bir Cumhuriyetçi hat çizen, özellikle radikal sol içinde tanınan bir lider konumundaydı.
1870 yılı[değiştir | kaynağı değiştir]
Artan Cumhuriyetçi muhalefete karşı çareyi tedhiş önlemlerinde arayan III. Napolyon rejimi, 11 Ocak 1870 günü rejim muhalifi Victor Noir'i öldürür. Ertesi günkü cenaze töreni rejime karşı geniş bir protesto eylemine dönüşür. Eylemin başına geçen Valles ve Henri Rochefort, o anda plansız ve hazırlıksız bir ayaklanma planlayan Blanquist Gustave Flourens'in çabalarını engeller ve kitleyi korur.
Rejimin tehlikede olduğunun bilincinde olan III. Napolyon iç siyaseti konsolide etmek için komşusuyla savaşa girer ve Fransa-Prusya Savaşı başlar. Valles az sayıdaki aktif savaş karşıtından birisidir ve derhal hapse atılır. 2 Eylül günü Sedan Muharebesinde Fransız Ordusu mağlup olup, İmparator III. Napolyon bizzat esir düşünce Üçüncü Fransız Cumhuriyeti ilan edilir. Valles serbest bırakılınca derhal Paris'te halkı ve ulusal muhafızları örgütlemeye girişmiş, savunma birlikleri oluşturmuştur. 18 Eylül günü Paris'i muzaffer Prusyalılara teslim etmeyen işçiler ve muhafızlar Almanların kuşatmasıyla karşılaşır. 31 Ekim günü Valles önderliğindeki grup hükümet binasını ele geçirip iktidara almaya kalkışsa da püskürtülür ve yeraltına çekilmek durumunda kalır.
Paris Komünü[değiştir | kaynağı değiştir]
1871 yılının başında Paris'teki yerel örgütlenmelerin lideri konumundaki Valles 7 Ocak günü Affiche Rouge adlı dergide çıkan yazısında derhal Paris Komünü'nün ilan edilmesini savunur. 11 Mart günü Prusya işbirlikçisi Adolphe Thiers rejimi mahkemeleri tarafından yargılansa da hüküm giyeceğini anlayarak kaçar. 22 Şubatta yayınlanmaya başlayan Le Cri de Peuple (Halkın çığlığı) gazetesi, dönemin önemli yayını olan Pere Duchene ile birlikte kapatılmıştır. Valles 18 Mart 1871 günü Prusya işgaline ve Thiers rejimine karşı ilan edilen dünyadaki ilk işçi iktidarı sayılan Paris Komününün yapılan ilk seçimlerinde komün yönetimine seçilmiş, kamusal eğitim alanında sorumluluk üstlenmiştir.[a]
Valles, devrimci fikirleri savunsa da soyut "özgürlükçü" akımdan etkilenmiş, Komün tarafından alınan devlet ve din işlerinin ayrılması yönündeki laiklik kararını ve karşı-devrim çağrısı yapan gerici gazetelerin kapatılması kararlarını eleştirmiştir. Dostu Gustave Courbet, Vermoler ve Varlin gibi isimlerle Paris Komünü'nin Jakoben eğilimlerini eleştirmiştir.
Paris Komünü'nün çok kısa süren ömrünün son günlerinde Valles sokak çarpışmalarında yer almış, Kanlı Hafta adı verilen 21-28 Mayıs 1871 tarihleri arasında barikatlarda savaşmıştır. 28 Mayıs günü Rue Belleville'deki son mevzilerin düşmesiyle beraber arkadaşı Gabriel Ranvier ile beraber kaçmış, sürgüne gitmiştir. 1872 yılında Thiers rejimi tarafından gıyabında idama mahkum edilmiştir.
Sürgün dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
_-_2022-05-11_-_2.jpg)
Valles, Londra'da eşinden uzakta sürgün hayatı yaşar. 1876 yılından itibaren çok büyük sefalet yaşar. Bu dönemde kitaplarının basımı sayesinde ayakta kalmaya çalışır. 1879 yılında Brüksel'de çıkarmaya çalıştığı La Rue adlı gazete başarısız olur. Bu sırada komünist Caroline Rémy de Guebhard ile tanışır ve onunla beraber Paris Komünü günlerini anlattığı ünlü eseri L'Insurge son haline gelmiştir.[b]
Genel af ve son dönemler[değiştir | kaynağı değiştir]
11 Haziran 1879 günü serbest kalan Louis Auguste Blanqui kamuoyu yaratarak sürgündeki ve hapisteki binlerce Paris Komünü üyelerinin durumunu canlı tutar. 11 Temmuz 1880 tarihinde hükümet genel af ilan edince Valles de Paris'de dönebilir. Burada büyük bir hızla yeniden gazeteciliğe başlamıştır. 1883 yılında Le Cri du Peuple gazetesini yeniden çıkartmayı başarır. Artık ileri derece diyabet hastasıdır ve geçirdiği krizi atlatamayarak 14 Şubat 1885 günü hayatını kaybeder. Onbinlerce kişinin katıldığı cenaze töreninin ardından naaşı Père Lachaise Mezarlığına defnedilir. Fransa'da anısı pek çok cadde ve sokakta yaşatılmaktadır.
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jacques Vingtras - L'enfant[1]
- Jacques Vingtras - Le bachelier
- Jacques Vingtras - L'insurgé
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ünlü filozof, devrimci ve iktisatçı Karl Marx bu döneme dair eserlerinde Paris Komünü'nün çok değerli bir zamanı seçimlere harcadığını yazmıştır. Marx, gerici Thiers rejiminin üzerine derhal yürünmesi ve devrimin Paris dışına da yayılması için harekete geçilmemesini hata olarak belirtmiştir.
- ^ Kitap 1886 yılında Valles'in ölümünden sonra basılmış ve son derece başarılı olmuştur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Gutenberg projesinde eserlerin asıl hali mevcuttur 18 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Ocak 2024 tarihinde erişimiştir
