İçeriğe atla

İvan Mazepa

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Ivan Mazepa sayfasından yönlendirildi)
Ivan Mazepa
Іван Мазепа
Jan Mazepa Kołodyński
Kazak hetmanı
Görev süresi
25 Temmuz 1687 - 11 Kasım 1708
Yerine geldiği Ivan Samoyloviç
Yerine gelen Ivan Skoropadsky, Filip Orlik
Sürgündeki hükûmet
Kişisel bilgiler
Doğum 30 March 1639 (Yeni Takvim)
Bila Tserkva, Kiev Voyvodalığı, Polonya Krallığı Koronası, Polonya-Litvanya Birliği
Ölüm 2 Ekim 1709 (70 yaşında) (Yeni Takvim)
Milliyeti Ruten (Ukraynalı)
Evlilik(ler) Hanna Polovets (1642-1704)
İmzası

Ivan Stepanoviç Mazepa (Mazeppa olarak da yazılmıştır;[1] Ukraynaca: Іван Степанович Мазепа, Lehçe: Jan Mazepa Kołodyński; 30 Mart [E.U. 20 Mart] 1639 - 2 Ekim [E.U. 21 Eylül] 1709)[2] 1687 ile 1708 arasında Kazak hetmanı olarak görev yapmıştır. Kutsal Lig çabalarından dolayı 1707'de Kutsal Roma İmparatorluğu Prensi unvanına layık görüldü.[3] Mazepa'nın yaşamındaki tarihi olaylar pek çok edebi, sanatsal ve müzik eserine ilham kaynağı olmuştur ve sanatın koruyucusu olarak ünlüdür.

Mazepa, 1709 yılında Poltava Muharebesi'nde önemli bir rol oynadı, burada Çar Petro'nun Kazak Hetmanlığı'nın (bir Kazak devleti) Hetman'ı (askeri lider) vekilliğinden azletmeyi ve onu Alexander Menshikov ile değiştirmeyi amaçladığını öğrendikten sonra, ordusu ile Çarı terk etti ve İsveç Kralı XII. Karl'ın yanında yer aldı. Bu firarın siyasi sonuçları ve yorumu hem Rusya'nın hem de Ukrayna'nın ulusal tarihlerinde yankılanmıştır.

Rus Ortodoks Kilisesi 1708'de Mazepa'yı aforoz etti ve hala onu geri almayı reddetmektedir. 18. yüzyıldan itibaren Ukrayna'daki Rus karşıtı unsurlar aşağılayıcı bir şekilde Mazepintsy (Mazepistler) olarak anılıyordu.[4][5] Mazepa'nın Ukrayna tarih yazımına yabancılaşması Sovyet döneminde de devam etti, ancak 1991 sonrası bağımsız Ukrayna'da, tartışmalı bir figür olmaya devam etmesine rağmen Mazepa'nın imajını iyileştirmek için güçlü adımlar atıldı.

Türkiye ve Ukrayna arasında 16 Ekim 2020 tarihinde imzalanan Askerî İşbirliği Anlaşması[6] çerçevesinde Türkiye'nin Ukrayna Donanması için inşa ettiği iki Ada sınıfı korvetin ilkine Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı tarafından Hetman İvan Mazepa adı verildi.[7]

  1. ^ "Ivan Mazepa". Encyclopædia Britannica. 4 Eylül 2018. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2018. 
  2. ^ Katchanovski, Ivan; Kohut, Zenon Eugene; Nebesio, Bohdan Y.; Yurkevich, Myroslav (2013). Historical Dictionary of Ukraine. Lanham, Maryland: Scarecrow Yayınevi. ISBN 978-0810878457. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  3. ^ ПРО МАЗЕПУ У ВІДНІ (Viyana'daki Mazepa hakkında) 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nataliya Tsirka, Viyana. 2007
  4. ^ Magocsi, Paul Robert (1996). History of Ukraine: The Land and Its Peoples. 2. Toronto: University of Toronto Press (2010 tarihinde yayınlandı). ISBN 9781442698796. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2017. Mazepintsi (Mazepaites) ve mazepinstvo (Mazepaizm) terimleri, imparatorluk Rusçasında, Sovyet Marksistlerinde ve hatta komünist Rus söyleminde devlete ihanet ve oportünist ayrılıkçılığın eşanlamlıları olarak kullanılmaya başlanmıştır. 
  5. ^ Compare: Lew, Khristina (28 Ocak 1996). "Ukraine's Navy, despite difficulties, forges ahead with media center" (PDF). The Ukrainian Weekly. 4. 64. Jersey City, New Jersey: Ukrainian National Association Inc. s. 2. ISSN 0273-9348. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2017. '[...] Sevastopil TV ve Radyo, BSF denizcileriyle Ukrayna Donanması personeline "milliyetçileri, Banderitleri ve Mazepivtsi'yi arayarak röportajlar düzenlemekten hoşlanmaktadır."' 
  6. ^ "VOA News, 16 Ekim 2020". 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  7. ^ "Naval News sitesi, 19 Ağustos 2022". 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]