Hazer yılanı
| Hazer yılanı | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Dolichophis caspius Gmelin, 1789 | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
Hazer yılanı ya da halk arasında Bozyörük yılanı (Dolichophis caspius), Colubridae familyasına dahil zehirsiz türlerden biridir.[3]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Hazer yılanı Avrupa kıtasındaki en büyük yılanlardan biridir. Yaygın olarak boyları 140–160 cm arasında değişmekle beraber bazılarının boyu 200 cm aşabiliyor. Doğada uzunluğu yaklaşık 250 cm olan Hazar yılanları tespit edilmiştir. Vücut ağırlığı genellikle 120-673 g arasındadır.[4] Bu tür zehirli değildir ve çoğunlukla gündüzleri avlanır. Baş ince bir boyunla gövdeye bağlanır. Göz bebekleri yuvarlaktır. Vücut etrafındaki pullar düz, gövde ortasında sayıları ondokuz, nadiren onyedi sıralıdır. Her pulun arka ucunda iki apikal delik bulunur. Sırt pigmenti gri kahverengi olup, üzerinde esmer lekeler bulunmaktadır. Sırt lekeleri genç bireylerde bariz olmakla birlikte yetişkinlerde pek fark edilmezler. Sırt pullarının orta kısımları kenarlarından daha açık renklidir. Karın altı bölgesi sarımsı beyaz, bazen kuyruk altında ince siyah noktalar bulunur.[2]
Coğrafi dağılım[değiştir | kaynağı değiştir]
Hazer yılanı, Balkan yarımadasında, Doğu Avrupa’nın bazı bölgelerinde ve Anadolu’nun küçük bir bölümünde bulunur. Arnavutluk, Bulgaristan, Yunanistan, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Romanya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, güney Slovakya, Türkiye, Moldova, Karadağ, güney Ukrayna, güney Rusya, Kazakistan, Ürdün ve güney Macaristan’da bulunabilir.[1] Bir araştırmadan elde edilen sonuçlara göre habitatlarının Tuna ve Oltu Nehri gibi büyük nehirlerin yakınındaki alçak alanlara dağılmış olabileceğini göstermektedir.[2][5]
Yaşam alanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Hazer yılanı habitat olarak genellikle yol kenarları, açık yamaçlar, vadi yamaçları, kayalık nehir kıyıları, bataklıklar, seyrek çalılıklı ve çimenli açık alanlar ile bahçe ve mezarlıkları tercih ederler. Dağlarda deniz seviyesinden 1500-1600 metre yüksekliğe kadar görülebilmektedir.[1]
Avlanma ve beslenme[değiştir | kaynağı değiştir]
Beslenme alışkanlığı olarak küçük memeliler, kendi boyutlarına göre kuşlar, kuş yavruları, kertenkeleler ve bazen kendilerinden küçük boyutlu yılan türlerini besin kaynağı olarak tüketirler. Hazer yılanı zehirli olmasa da vahşi olarak kabul edilir; hızlı ve uyarı vermeden ısırır. Tarım zararlısı olarak bilinen kemirgenleri ve diğer türleri de tükettikleri için doğal haşere kontrolünde önemli rol oynarlar.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Aghasyan A., Avcı A., Tuniyev B., Crnobrnja-Isailovic J., Lymberakis P., Andrén C., Cogalniceanu D., Wilkinson J., Ananjeva NB, Üzüm N., Orlov NL, Podloucky R., Tuniyev S., Kaya U., Böhme W., Ajtic R., Tok V., Uğurtaş İH., Sevinç M., Kroşe P.-A., Haxhiu I,, Sterijovski B., Borkin L., Milto K., Golynsky E., Rustamov A., Nuridjanov D., Munkhbayar K. & Shestapol, A. (2017). "Dolichophis caspius". IUCN Kırmızı Listesi. 2017: e.T157267A746211. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-2.RLTS.T157267A746211.en. 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ a b c "Dolichophis caspius GMELIN, 1789". The Reptile Database. J. Craig Venter Institute. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "Dolichophis caspius". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2022.
- ^ Frank, K. & Dudas, G. (2018). Body size and seasonal condition of Caspian Whip Snakes, Dolichophis caspius (Gmelin, 1789), in southwestern Hungary. Herpetozoa, 30 (3/4): 131-138.
- ^ Mazzei, Paolo; Ilaria Pimpinelli. "Dolichophis caspius (Gmelin, 1789)". Amphibians and Reptiles of Europe. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ Plettenberg-Laing, Anthony; Mee, George (2020). "Remarks on the diet of Dolichophis caspius (Gmelin, 1789) from Greece". Herpetology Notes. Cilt 13. ss. 989-991. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.