Hatuey

Baracoa, Küba'daki büstü

Hatuey veya Hatüey (? - 2 Şubat 1512) günümüzde Haiti sınırlarındaki La Gonaye'de yerleşik Taino halkının kasike adı verilen şeflerindendi. İspanyol konkistadorların Küba'yı işgal etmesinden önce Haiti'den kanolarla Küba'ya geçerek yerli halkı uyarmış ve beraberindekilerle birlikte konkistadorlara karşı savaşmıştır. Yakalanıp öldürülmesinden çok sonra modern Küba halkı tarafından ilk ulusal kahraman ilan edilmiştir. Anısı pek çok anıtta ve popüler kültürel alanda yaşatılmıştır.

Hayatı

1511 yılında Diego Velázquez de Cuéllar, Kristof Kolomb tarafından ayak basılan ve Yeni Dünya'daki ilk İspanyol İmparatorluğu sömürgesi olan Hispanyola Adasının valisidir. Bulunduğu yerde denetimi sağlayan vali, Küba yerli halkına boyun eğdirmek ve adayı sömürge imparatorluğunun yayılması için üs olarak kullanmayı amaçlamaktadır. Bu dönemde İspanyollara karşı mücadele eden Hatuey ve beraberindeki 400 savaşçı kanolarla komşu adaya geçerek yerli halkı yaklaşmakta olan tehlikeye karşı uyarır.

Hatuey'in çağdaşı Dominikan rahip, Valladolid Konseyinde yerli halkların haklarını savunan, kölelik ve encomienda karşıtı tarihçi Bartolomé de las Casas yazmı olduğu eserde Hatuey'in aşağıdaki şekilde yerli halkı uyardığını yazar:

(Eline aldığı altınları göstererek) İşte İspanyolların taptıkları tanrı. Bunun için savaşı adam öldürürler, bunlar için bize saldırdılar, biz de onları denize döktük. Bu zorbalar bize huzur, barış ve adaletin tanrısına taptıklarını söylerler ancak topraklarımızı ele geçirip bizi köle yaparlar. Ruhun ölümsüzlüğünden, sonsuz ceza ve ödülden bahsederler ancak varlıklarımızı çalar, kadınlarımızı taciz edip kızlarımıza tecavüz ederler. Yiğitlikten payını almamış bu korkaklar, kendilerini silahlarımızın işlemediği demir zırhların arkasına saklarlar.

Hatuey

Hatuey ve beraberindekilerin çağrısına pek az Kübalı cevap vermiş ve ada işgalden kurtulamamıştır. Hatuey ve savaşçıları İspanyollara karşı başarıyla gerilla savaşı vermiş, önemli bir süre işgale engel olabilmiştir. İspanyollar sonunda teknik ve sayısal üstünlükle isyanı bastırmış, Hatuey'i yakalamıştır. Hristiyan olmayı reddeden lider bugünkü Bayamo kenti yakınlarındaki Yara'da yakılarak idam edilmiştir. İdam edilmeden önce tövbe etmesini isteyen rahibe Hristiyanların gittiği cennete gitmektense cehennemi tercih ettiğini söylemiştir.

Popüler kültüre etkisi

Şirket ambleminde Hatuey portresi

• Hatuey'in adı bugün Camagüey ilindeki bir kente verilmiştir. Bunun dışında pek çok cadde ve sokak onun adını taşır.
• Santiago de Cuba merkezli bira ürünün adı Hatuey'dir.
• 2011 yılında Bolivya'da suyun özelleştirilmesini konu alan Yağmuru Bile filminde Hatuey karakteri canlandırılmıştır.
• Kübalı puro/sigara markası Cohiba etiketinde Hatuey resmedilir.
• Hatuey'in anısı, başta öldürüldüğü Yara olmak üzere çok sayıda heykel, anıt ve büstte yaşatılmaktadır.