Haplogrup N (Y-DNA)
| Haplogrup N
| |
| Çıkış tarihi | 20.000 - 25.000 yıl önce |
| Çıkış yeri | Sibirya, Moğolistan, Güney Çin |
| Köken | NO |
| Varyasyonlar | N1, N1'in alt grupları olan N1a, N1b, N1c ve bunların alt grupları |
|---|---|
| Mutasyonları | M231, M232 |
| En yüksek frekansları | Nganasanlar 92%, Yakutlar 75-84% Xu 2015, Nenetsler 75%, Finler 51-61% Purps 2014, Tuvalar 27.2-54.5% Kharkov 2013, Estonlar 40% Purps 2014, Samiler 40%, Letonlar 30% Purps 2014, Litvanyalılar 25% Purps 2014, Nanaylar 17.35% Xue 2006, İsveçliler 9-22% Purps 2014, Mançular 10% Guo 2013, Anadolu Türkleri 11.3%, Sibolar 5.9% Guo 2015, Koreliler 4.1% Kim 2011, Japonlar 1.5% Hashiyada 2008 |
.PNG)
Haplogrup N (M231 ve M232) Kuzey Avrasya coğrafyasında sıkça rastlanan Sibirya kökenli bir Y-DNA haplogrubudur.[1]
Kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]N haplogrubu NO haplogrubunun varyasyonu niteliğinde olan bir alt üyesidir. Son buzul çağının ardından ortaya çıkıp Sibirya'dan dünya geneline yayılmaya başladığı için diğer haplogruplara nazaran daha genç bir haplogrup sayılır. Bu haplogrubun Amerika kıtasında yayılamaması Bering Boğazının son buzul çağının ardından erimesi dolayısıyla ortaya çıktığına dair ipuçları vermektedir.[1]
Dağılım
[değiştir | kaynağı değiştir]N haplogrubu, Kuzey Avrasya'da geniş bir alana yayılmıştır ve ayrıca Nepal, Güney Avrupa, Güneybatı Asya gibi bölgelerde de nadiren rastlanmaktadır. Varlığı en çok Fin-Baltık topluluklarında görülmektedir. Ugrik ve Batı Sibiryalı Samoyedlerde ve Sibiryalı Türkî bir millet olan Yakutlarda da N haplogrubu oldukça baskın olarak görülmektedir.[2]
Türkî toplumlarda
[değiştir | kaynağı değiştir]N haplogrubuna Türkî topluluklarda sıkça rastlanılmaktadır. Yakutlar ve Tuvalar gibi Kuzey Sibiryalı halklarda %75 gibi yüksek oranlarda bulunan N haplogrubu, Türkmenler'de %10, Kırgızlar'da %3, Azeriler'de %5 gibi oranlarda bulunmaktadır.[3] Türkiye Türkleri'nde ise bu oran %10'dan fazladır.[4] Anadolu'da son dönemlerde yapılan araştırmalara göre ise bir Afşar köyünde %30 gibi yüksek sayılabilecek oranda N1b haplogrubuna rastlanmıştır.[5][6][7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 10 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2015.
- ^ http://www.haplogruplar.com/orta-asyanin-genetik-yapisi-ve-turkler/[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Y-DNA & mtDNA (EN)". Turkish DNA Project (İngilizce). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022.
- ^ http://www.academia.edu/14630118/Oghuz_clans_ethnogenesis_and_genogeography_-_1_BEHPS_P.648-694_Vol.2_7_1_2_July_2015_ [yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2015.