Han Şuşinski

Han Şuşinski
Han Şuşinski
	3 Ağustos 1973
Kendi dilinde adı	Xan Şuşinski
Doğum	İsfendiyar Aslan oğlu Cavanşirov; 20 Ağustos 1901; Şuşa
Ölüm	18 Mart 1979 (77 yaşında); Bakü, Azerbaycan SSCB
Defin yeri	Fahri Hiyabanı Mezarlığı
Milliyet	Azerbaycanlı
Vatandaşlık	Rusya İmparatorluğu; AXC; Azerbaycan SSCB;
Meslek	hanende
Etkin yıllar	1918-1979
Din	İslam
Tarzlar
Tarzlar	Muğam

Han Şuşinski (Azerice: İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirov; 20 Ağustos 1901, Şuşa - 18 Mart 1979, Bakü) Azeri hanendedir.^[1]

Yaşamı ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Han Şuşinski, 20 Ağustos 1901'de Şuşa'da dünyaya gelmiştir.^[2]

16 yaşı olarken öğretmeni İslam Abdullayev'le birlikte Ağdam'ın Novruzlu köyünde bir düğüne katılmış ve düğündekilerin ünlü Tebrizli hanende Abdülhasan Han'ın gramafona yazılmış "Kürd-Şahnaz" muğamını dinlemelerine şahitlik etmiştir. Öğretmeninin iziniyle bu muğam versiyonunun çok zor olmasına rağmen, büyük başarıyla okumuştur. Bundan sonra düğündekiler İsfendiyar'ı Tebrizli Abdülhasanla kıyaslayarak "şimdi asıl Han buradadır" demişler. Bu olaydan sonra her yerde "Han" diye anılmaya başlamıştır.^[3]

Hanendeliği öğrenmesinde ve yetişmesinde Cabbar Karyağdıoğlu'nun ve Seyid Şuşinski'nin büyük etkisi olmuştur.

1920 yılında Şuşa'dan Bakü'ye gelmiş ve burada kariyerine devam etmiştir. Baküdeki ilk resmi performansını 1923 yılında Azerbaycan Devlet Filormonisinde hayata geçirmiştir.

Repertuarında "Mahur–Hindi", "Bayatı-Qajar", "Qatar" desgahları, "Qarabağ şikestesi", "Arazbarı", "Heyratı" zərbi muğamları ile birlikte, halk şarkıları ve tasnifler büyük yer tutmuştur.

1934 yılında Tiflis şehrinde hayata geçirilen Güney Kafkaz halklarının ilk güzel sanatlar yarışmasında birincilik kazanmıştır.

Hayatı boyunca neredeyse tüm büyük Sovyet şehirlerinde konserler veren Han Şuşinski büyük ün sahibi olmuş ve Samed Vurğun'un "Azerbaycan" poemasında bahsı geçmiştir. 1944 yılında, yani Azerbaycan'ın Halk Sanatçısı ödülünü kazanmasından bir yıl sonra İran'a konser vermek için gitmiş, Muhammed Rza Şah Pehlevi'nin davetiyle Tehran da dahil olmakla, İran'ın 4 şehrinde konser vermiştir.^[3]

1960 yılında Azerbaycan Devlet Filarmonisi'nde "Muğam stüdyo"sunu yaratmış ve burada daha genc olan hanendelere özel dersler vermiştir.^[4]

Bundan başka Azerbaycan Devlet Müzik Okulu'nda da öğretmenlik etmiş, muğam müziklerinden dersler vermiştir. Hayatının bu döneminde yeni şarkı yazımlarıyla da uğraşmış, "Qemer'im", "Şuşa'nın dağları" isimli ünlü şarkılarını yazmıştır.^[3]

Bunlara ilaveten, kariyeri boyunca bestekar şarkılarını da seslendirmiş ve Üzeyir Hacıbeyov'un "Kara göz" şarkısının ilk okuyucusu olmuştur.

Karabağ Hanları nesliyle akrabalığ bağları olmuştur.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycanlı sanatçı Han Şuşuniski 18 Mart 1979'te Bakü şehrinde vefat etmiş ve II Fahri Hiyabanı Mezarlığı'nda defn edilmiştir.^[5]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

"Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı" fahri adı - 17 Haziran 1943
Onur Rozeti Nişanı - 9 Haziran 1959
Vladimir İlyiç Lenin'in 100. Yıldönümünü Anma Jübile Madalyası
"Azerbaycan SSC Ali Sovyetinin Fahri Fermanı" - 29 Aralık 1971^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Xan Şuşinski - Azərbaycan muğam sənətinin Xanı". 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
^ Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. s. 581.
^ ^a ^b ^c "Хан Шушинский". www.axtar.az. 27 Eylül 2007. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
^ "Xan Şuşinskinin həyat və yaradıcılığı haqqında". 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
^ Azərbaycan musiqi tarixinin korifeyi - Xan Şuşinski
^ "İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirov (Xan Şuşinski) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif еdilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 dekabr 1971-ci il tarixli Fərmanı" (PDF). anl.az. 29 Aralık 1971. 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.

[1] "Xan Şuşinski - Azərbaycan muğam sənətinin Xanı". 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.

[2] Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. s. 581.

[:0-3] "Хан Шушинский". www.axtar.az. 27 Eylül 2007. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.

[4] "Xan Şuşinskinin həyat və yaradıcılığı haqqında". 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.

[5] Azərbaycan musiqi tarixinin korifeyi - Xan Şuşinski

[6] "İsfəndiyar Aslan oğlu Cavanşirov (Xan Şuşinski) yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif еdilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 29 dekabr 1971-ci il tarixli Fərmanı" (PDF). anl.az. 29 Aralık 1971. 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]