Gölgeli, Ardahan
| Gölgeli | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Gölgeli Gölgeli'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1890 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 244 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Gölgeli, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Gölgeli köyünün eski adı 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde Gelgeli (Гельгели), 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Korgeli / Gölgeli (كولكەلی) olarak geçer.[3][4] Bu yer adı Gürcüce kaynaklarda Kelğele (ყელღელე) biçiminde yazılmıştır ve "Boğazdere" anlamına gelir.[5]
Gelgeli köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Artaani'de yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Yayımlanmış eski Osmanlı kayıtlarında adı geçmemekle birlikte Gölgeli köyünün sınırları içindeki megalit yapı kalıntıları buranın çok eski bir yerleşme alanı olduğunu göstermektedir.[5] Türkçede Ardahan olarak bilinen Artaani bölgesi, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresi sırasında köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Rus döneminde köyde Kürtler yaşıyordu ve köyün 1886 yılındaki nüfusu 83 kişiden oluşuyordu.[3] Köyün nüfusu 1896 yılında 76 kişi, 1906 yılında 110 kişi olarak tespit edilmiştir.[6]
Gölgeli köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[7]
Gölgeli, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Hoçovan nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 366 kişiden oluşuyordu. Ancak bu tarihte Hoçovan nahiyesi Ardahan kazasına bağlanmıştı.[8] 1965 genel nüfus sayımında Gölgeli köyünün nüfusu 659 kişiye yükselmişti ve bu nüfus içinde sadece 84 kişi okuma yazma biliyordu.[9]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 26 km uzaklıktadır.[10]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 244[2] |
| 2021 | 255[2] |
| 2020 | 263[11] |
| 2019 | 245[2] |
| 2018 | 237[2] |
| 2017 | 243[2] |
| 2016 | 237[2] |
| 2015 | 238[2] |
| 2014 | 241[2] |
| 2013 | 247[2] |
| 2012 | 259[2] |
| 2011 | 261[2] |
| 2010 | 257[2] |
| 2009 | 250[2] |
| 2008 | 278[2] |
| 2007 | 272[2] |
| 2000 | 336[10] |
| 1990 | 432[10] |
| 1985 | 587[10] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Golgeli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Gölgeli Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 129 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b c d "Gölgeli Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ "GÖLGELİ KÖYÜ NÜFUSU, ARDAHAN MERKEZ". www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.