Gverda Bağları
Gverda Bağları (Gürcüce: გვერდაბაღები), Güverda Bağları olarak da bilinir, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine Berta Çayı vadisinde üzüm bağlarıdır. Artvin'deki bağcılığın önde gelen yerlerinden biridir.
Gürcüce bir yer adı olan Gverda, "gverdi" (გვერდი) kelimesinden türemiştir ve dik yamaç anlamına gelir.[1] Gverda adı Türkçeye Güverda ve Güverde şeklinde girmiştir. Tao-Klarceti bölgesinde Gverda veya Güverda adını taşıyan yerleşim ve mevkiler bulunmaktadır.[2]
Gverda Bağları’ndan söz eden ilk kişilerden biri dilbilimci ve tarihçi Nikolay Marr’dır. Marr, 1904 yılında Klarceti ve Şavşeti bölgelerine yaptığı gezinin günlüklerinde siyah üzüm cinsi Suereki ile Ahelekinin Gverda Bağları ile Cmerki köyünde çok iyi yetiştiğini yazmıştır. Marr'ın verdiği bilgiye göre Suereki cinsi üzümü bütün bir yıl saklamak mümkün oluyordu. Bununla birlikte bu üzümden şarap yapılmıyordu. Aheleki ise, hem sofralık hem de şaraplık bir üzüm cinsiydi.[3] Bu iki üzüm cinsinin “Sorek” ve “Arhalak” olarak bilindiğini ve Gverda Bağları'da günümüzde de yetiştirildiği Leman Albayrak ile Cevdet Yılmaz bir makalesinden anlaşılmaktadır. Söz konusu makalede bu bağlarda yetişen diğer üzüm cinsleri olarak “Turfanda”, “Saperav”, “Şişvela”, “Rezaki”, “Ali Çelebi”, “Kürt üzümü”, “Şıra üzümü” sayılmıştır. Aynı yazıda Güverda Bağları'nda tarımsal faaliyet yürüten Gürcüler ve Türklerin yanı sıra Ermenilerden söz edilmiştir. Oysa, Gverda Bağları'nı da kapsayan Artvin bölgesinin merkez kesiminde Ermeni nüfusun yaşamadığını ve tarımla uğraşmadığı 1886 tarihli Rus nüfus tespitinden de bilinmektedir.[4][5] Nikolay Marr'ın verdiği bilgiye göre Ardanuç kazasında yaşayan Ermeniler Gverda Bağları'nda yetişmiş olan üzümün şırasını satın alıyor ve Ardanuç'ta şaraba dönüştürüyorlardı.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "გვერდა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 2 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 135, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ Niko Mari, Klarceti ve Şavşeti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 369-370 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2
- ^ "Leman Albayrak ve Cevdet Yılmaz, "Güverda Bağlarının Coğrafi Özellikleri ve Kültürel Ekolojisi (Artvin)" - International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 2021". 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1313-1369". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ "Parna-Beka Çiladze, "Gverda (Güverda) Bağları" - Tetri-Piala". 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |