Grimanesa Amoros

Grimanesa Amoros'un Uros Adası ve portresi

Grimanesa Amoros (d. 1962, Lima, Peru) birçok alanda altyapısı olan Amerikan sanatçıdır. Dünyaca büyük ölçekli ışık heykelleriyle tanınmaktadır. Sosyal tarih, bilimsel araştırma ve eleştirel kuram gibi alanlara ilgi duymaktadır ve bu ilgisi yaptığı eserlere oldukça yansımıştır. Eser sürecinde doğal ve içgüdüsel hareket eder. Teknolojiye olan sezgisel yaklaşımı Amaros’un karakteristik özelliğidir. Tasarımını yapmadan önce oranın tarihini, bölgesini ve insanını araştırır. Onun tasarımı video, heykeltıraşlık, ışıklandırma ve teknoloji gibi birçok elementi bir araya getirerek binanın mimarisine uygun bir tasarım yapmasını ve bir bütünlük oluşturmasını sağlar. New York’da yaşamaktadır. Birçok alanda altyapısı olan Amerikan sanatçıdır.

Grimanesa Amoros kültürel Peru efsanelerinden ilham almıştır ve eserlerinde bunu yansıtmış, dünyaya tanıtmıştır. Tel Aviv ve Pekin’den New York’daki Time Square a kadar. Her ne kadar Peru’nun tarihinden etkilense de yaptığı eserlere nostaljik bir hava katmaz. Onun eserlerine baktığınız zaman, tarihin gelecekle buluştuğunu size hissettirir. Genellikle müze ve üniversitelerde konuşmalar yapar geleceğin sanatçılarına, öğrencilere hatta teknoloji ve bilim fakültelerine. Amoros TEDGlobal 2014'teki konuşmasında antik kültürlerden, peyzaj mimarisinden ve 21. Yüzyıl teknolojisinden bahsetmiştir. ABD ‘de Avrupa’ da, Asya ‘da ve Güney Amerika’da sergiler düzenlemiştir.

Hayatı ve kariyeri

Sanata olan merakı küçük yaşlarda harita çizmeye olan merakıyla başlamış. Bu yeteneğini fark eden annesi onu 11 yaşındayken sanat sınıfına kaydettirmiş. Ergenliğinde aynı anda sanat ve psikoloji eğitimi almıştır. Lima, Peru’da Miguel Gayo Art Atelier a katılmıştır. 18 yaşına geldiğinde kendi resimlerinden oluşan sergisini düzenlemiştir.

Sonrasında bir sanatçı olarak kendi ayaklarının üstünde durabilmek için New York’ a taşındı. Orada olduğu sırada resim ve baskı resim alanında Art Students League of New York’ ta öğrenim görebilmek için burs kazandı. İlk sıralarda genel itibarı ile ressamlık üzerine yoğunlaşsa da, heykelcilik düşüncesi onu 3 boyutlu sanat eserleri tasarlamaya yönlendirdi.

‘’Amoros’ un sanat biçimi, alışılagelmiş olan Tablo veya heykel oluşması için gereken süreçte boya dökülür veya şekil verilir algısıyla ustaca oynamıştır. Sunulan eserin bulunduğu durum da eserin son halini yansıtmamaktadır daha çok birkaç anın seçilerek bir araya getirilmesiyle oluşan süreci yakalamaktır.

Grimanesa’nın 3 boyutlu sanat eserlerine olan merakı onu ‘’kâğıttan yapma’’ sürecine yönlendirmiştir. Bu anlayışı Roger Smith Lab Gallery’deki La Incubadora adlı eserinde yansıtmıştır.

Kamu sanatı

Galerilerde yıllardır süren kamu sanatının, açıklığı ve erişebilinirliği onu her zaman kendine çekmiştir. Amoros’un Harlem’deki Frente Feroz adlı eseri yaptığı ilk kamu sanatı dalındaki eserlerindendi. Bu eser ışık ve kâğıttan yapılmış silüetlerden oluşmaktadır. New York’daki Roger Smith Lab Gallery’de bulunan La Incubadora adlı eserinde ise kağıttan heykellerle atmosferik ışıklandırma kullanılmıştır. Bu ışıklandırma tasarımları onu daha sonra bununla tanınacağı tarz olan kabarcık heykelciliğine doğru yönlendirdi. LED ışıklar, polikarbonat ve serigrafiyi kullanarak kendi fikrini tarzını oluşturmuş ve deniz köpüklerinin zarafetinden ilham alarak yarı saydam küreler tasarlamıştır.

Huanchaco serisi

Ocupante(2016)

İlk defa Alman müzesinde olan Grimanesa’nın 3 önemli eseri gösterime sunuldu. Ludwig Museum Koblenz müzesinde olan bu gösterimde 2 büyük ölçekli kurulumu ve ocupante adlı bir video sunuldu. İlk bakışta çok teknik ve teorik gibi gözüken bu eserde Grimanesa çalışmasını müzenin içinde tamamlamıştır. Bütün zemin iç içe geçmiş birbirine dolanmış ışık borularıyla doludur. Periyodik olarak bazen borular nabzı andıracak ışık yayar ve bir süre sonra tekrar donuklaşır. Bazen de gözlemcinin hemen fark edebileceği şekilde nefes alır verir gibi ritmik ışıklar yayar.

Pink Lotus(2015)

Pembe temasını ve LED ışıklandırmaları kullanarak The Peninsula New York’u aydınlatan pembe nilüfer çiçeğini tasarlayan Grimanesa yaptığı çalışmayı binanın ön cephesine yerleştirmiştir. Amoros kadının gücünün dünya çapında temsili olan Roma Tanrıçalarıyla ve doğumun, aydınlanmanın ve yaratılışın sembolü ve olan nilüfer çiçeğiyle Meme Kanseri farkındalık ayına dikkat çekmiştir. Pembe nilüfer hâlihazırda orada olan mimari ve o alanın tarihiyle bir diyalog yaratır ve 11 dakikalık ışık sekansı ile halka benzersiz bir deneyim yaşatır.

Golden Waters(2015)

Hohokam kabilesi tarafından 13. yüzyıldan sonra kazılan su yollarından model alınarak ve Arizona kanalının doğal zarafetinden ilham alınarak yapılmıştır. Golden Waters, Soleri köprüsüne bağlanmış olup sanatçı, mimar ve filozof olan Paolo Soleri tarafından dizayn edilmiştir. Işıktan heykeller kanal yatağına paralel olarak köprünün batısına 25 metre kadar uzanır. Kanaldaki LED ve boru sistemi sanki kanalın içinden yukarıya doğru yükseliyormuş havası verirken su ve ışığın birlikteliğini de yansıtır. Golden Waters’daki yatay ve dikey çizgiler kentin ve doğanın birleşimini aynı anda tecrübe edebileceğimiz dinamik dengesini temsil eder.

Breathless Maiden Lane (2014)

Breathless Maiden Lane, New York’taki cam, mermer ve granitten oluşan atrium mimarisini keşfeder ve ortaya çıkarır. Bu eser Amoros’un kullandığı en yeni çalışma kalıbı olan LED ışığını kendi tarzı olan kabarcık heykelcilikle birleştirmiştir. Kabarcıklar, Titikaka gölündeki yapay adayı anımsatırken, uzun ışık boruları da kuzey Peru’daki sazlıkları resmeder.

The Mirror Connection.(2013)

The Mirror Connection ışık heykeli olup gösterime 2 Haziran 2013’te başlamış 22 Haziran 2013’e kadar devam etmiştir.

Fortuna(2013)

Fortuna, Madrid’in Tabacalera alanındaki alana özel ışık heykelidir. Eserin ismini İspanya’daki Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından eskiden orada olan tütün fabrikası La Fraguadan vermişlerdir.

Uros serisi

Amoros ışıklandırmalı heykellerinde, üzerinde yapay adalar olan Titikaka gölündeki ‘Uros adaları’ temasını sıklıkla kullanmıştır. Amoros’un bu yüzen adaları ilk ziyaretinde tecrübe ettiği ağırlık hissi ve duygusal bağ deneyimleri onu çok etkilenmiştir. Bu adaların yapılmasında da kullanılan bu kamışlar evin yapı malzemesinden bot yapımına kadar çoğu yerde kullanılmıştır. Amoros bu kamışların şekillerini ve düzenlerini kendi ışık heykelciliğiyle birleştirmiştir.

Uros House in Times Square, NY

Times Square Allience Public Arts programının ve The Armory Show (art fair) un parçası olan eser daha sonra Louisiana’daki Paul and Lulu Hilliard University Art Museum’de sergiye sunuldu.

Uros Island Venice Biennale (2011)

İtalya’nın Venedik kentindeki 54. Uluslararası Sergisinde yer alan Uros Island Titikaka nehrinden esinlenerek yapmıştır. Tasarım, değişen ışık ve renk düzenlerini birleştirerek güneşin Venedik ve kutsal İnka Gölü'nün üzerindeki hareketini resmeder. Ve Venedik’deki sergi alanında güneş gerçekten battığında, yıldızlar gökyüzü boyunca yayıldığında, parlayan yarım küre şeklindeki adalar illüzyon yaratarak havada asılı bir şekilde gibi gözükür, sanki yer çekimi bir anlığına kaybolmuş gibi.

Racimo (2010)

Amoros kademe kademe aydınlatmayı heykellerinde kullansa da onun ilk büyük aydınlatılmış heykeli ICART tarafından Royal Caribbean International’ın Allure of the Seas adlı dünyanın en büyük turistik gemisi için yaptığı heykeldi. Amoros, doğanın onun üzerinde bıraktığı etkiyi teknolojiyle birleştirerek yorumlamanın yolunu ararken Racimo’yu tasarladı. Racimo’yu tasarlarken Peru’da çocukluğunu geçirdiği üzüm bahçelerindeki öğleden sonralarından ilham aldı. Üzümün rengi ve şekli karşısında çok etkilenen Amoros diğer eserlerinde de bu etkiyi yansıttı.

İş birliktelikleri

Amoros Timeless Motion (in Life and Light) yapmak için Biennale Des Antiquaires ile el ele vermiştir. Amoros İsrail’in en çok tanınan genç pop yıldızından biri olan The Young Professionals’dan Ivri Lider ile Miranda videosuna müzik hazırlamak için buluştular. Video galada heykel ile birlikte yayınlandı.

Amoros, Afro-Peru şarkıcı ve Kültür Bakanı Susana Baca ile videosu Between Heaven and Earth için beraber çalışmışlardır. Baca video için Nacimiento de Voces (Doğum sesleri) adını verdiği besteyi yaptı. Baca aynı zamanda daha sonra konserlerinde kullanacağı La Conexion Perfecte de Susana Bacca adlı röportaj belgeselinin prodüktörlüğünü de yapmıştır. Amoros’un Baca ile son yaptıkları çalışma Baca’nın 2011’de çıkardığı Afrodiaspora albümünün kapağını yaptıkları zamandır. Amoros albüm kapağını Baca’nın fotoğraflarını kendi sanatıyla birleştirerek yapmıştır.

Rootless Algas videosu için Hilmar Orn Hilmarsson birlikte çalışmış ve Hilmar videonun müziğini yapmıştır. Video, yaptığı yarı saydam tabaka yüzeyinden yapılmış çok renkli yosun tasarımı ile birlikte sunulmuştur. Reflexion Obscura’yı yaparken Latin Grammy ödüllü Jose Luis Pardo ile çalışmıştır. La Incubadora’yı yaparken birden fazla dalda Grammy’e aday gösterilen Meshell Ndegeocello ile çalışmıştır. 2011’de moda tasarımcısı Manuel Fernandez ile Manuel’in kendi defilesi olan Fashion Art ‘ta Precious Nipples adlı kıyafet için birlikte çalışmışlardır.

Film festivalleri, söyleşiler ve sanat fuarları

• TEDGlobal speaker (Rio de Janeiro, Brezilya)
• Rhode Island School of Design (Providence, RI)
• Arte Al Límite (Santiago, Şili)
• NYU Stern School of Business - L2 Digital Leadership Academy (New York, NY)
• United Nations (New York, NY Art Basel Conversation (Hong Kong)
• Parsons School of Desings (New York, NY)
• Tongji University (Şanghay, Çin)
• Far-Sited Getty Conservation Institute; California State University (CA)
• Washington University (St. Louis, MO)
• El Museo del Barrio (New York, NY)
• Ludwig Museum Koblenz (Köln, Almanya)
• TRIER University (Almanya)
• American University in Dubai (Birleşik Arap Emirlikleri)
• HATCH (Bozeman, Montana)
• Rutgers University Mabel Smith Douglass Library (New Brunswick, NJ)
• Washington University keynote speaker (St. Louis, MO)
• China Central Academy of Fine Arts (Pekin, Çin)
• The International Videoart Festival of Camaguey (Küba)
• CASAmerica (Madrid, İspanya)
• Sotheby’s İnstitute of Arts (NYC)
• INNOV8 Festival (Lafayette, Louisiana)
• IdeaFestival (Lexington, KY)
• The Armory Show (NYC)
• A-PART Contemporary Art Festival (Alpilles-Bölgesi, Fransa)
• Tina B (Venezia, İtalya ve Prag, Çek Cumhuriyeti, Videoholica Varna, Bulgaristan)
• Art Basel (Basel, İsviçre)
• Pinta (NYC)
• Shanghai Art Fair (Şanghay, Çin)
• CIRCA (San Juan, Puerto Riko)
• Art Scope Basel, New York/Miami

Ödüller

• Visionary Art Show: Lifetime Achievement Ödülü (İtalya)
• Bronx Museum of the Arts: AIM Alumni Artist Ödülü (NY)
• The National Endowment for the Arts Visual Artist Fellowship (Washington, DC)
• The Travel Grant Fund for Artists
• NEA Arts International, (New York, NY)
• The Bronx Museum for the Arts: Aim Program (Bronx, NY)
• The Louis Comfort Tiffany Foundation "Participant Biennial Competition" (New York NY)
• Awards also include the X Tumi USA Award (Miami, FL)
• Artist residency fellowships by Omi International Arts Centre (Columbia County, NY)
• Rutgers University "Estelle Lebowitz Visiting Artist," (New Brunswick, NJ)
• Santa Fe Art Institute (Santa Fe, NM)
• Virginia Centre for the Creative Arts (Amherst, VA)
• Artspace (Raleigh, NC)
• Centrum Arts (Port Townsend, WA). Bu ödüllere ek olarak, eserleri, Artin Elçilik Programı tarafınca Ankara (2001) ve Lima'da (2003) seçildi.