İçeriğe atla

Giga-

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Giga (/ˈɡɪɡə/ veya /ˈdʒɪɡə/ ), metrik sistemde, milyara (109 veya 1.000.000.000) karşılık gelen çarpandır. Sembolü G’dir.

Giga, "dev" anlamına gelen Grekçe: γίγας (gígas) kelimesinden gelir. Oxford İngilizce Sözlüğü, bu anlamda giga’nın en eski yazılı kullanımının 1947'deki IUPAC 14. Konferansı Raporlarında şu şekilde yer aldığını bildirmektedir: "Ünite adları için aşağıdaki kısaltmaların ön ekleri kullanılmalıdır: G giga 109×."[1]

Gigabyte gibi bilgi işlemdeki bilgi birimlerine atıfta bulunulduğunda, "giga" bazen 1073741824 (230) anlamına gelebilir; bu durum belirsizliğe neden olur. Standart organizasyonları bu kullanımı desteklemez ve bu bağlamda da 109'a atıfta bulunmak için giga ifadesini kullanır.[2][3][4][5] Gigabit hiçbir zaman (veya çok nadiren) önekin ikili yorumuyla kullanılmaz. Giga’yı yalnızca metrik tanım için ayırırken, ikili önek gibi[6] 230 için benimsenmiştir.

Telaffuz

[değiştir | kaynağı değiştir]

İngilizcede, önek giga sert olarak /ˈɡɪɡə/ (g) şeklinde veya daha yumuşak olarak /ˈdʒɪɡə/ (c) şeklinde telaffuz edilebilir.[7]

Bu ikinci telaffuz, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1960'larda ve 1980'lerde ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü tarafından metrik önekler için telaffuz kılavuzlarının yayınlanmasıyla resmileştirildi.[8] 1985 yapımı Back to the Future filmindeki gigawattların telaffuzu buna örnektir.

Amerikalı yazar Kevin Self'e göre, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'nun bir Alman komite üyesi, 1920'lerde, Alman mizahi şair Christian Morgenstern'in bir dizesinden yararlanarak giga'yı 109 için bir önek olarak önerdi.[9][10] Bu, başlangıçta telaffuz olarak sert bir Almanca Almanca telaffuz: [ɡ]'nin tasarlandığını gösterir. Self, Almanca telaffuz: /dʒ/ (daha yumuşak g) telaffuzunun ara sıra kullanıldığından emin olamadı, ancak 1995 itibarıyla Almanca telaffuz: /ɡ/ (sert g)'ye döndüğünü iddia etti.[11][12]

1998'de, fonetikçi John C. Wells tarafından yapılan bir ankete göre, İngilizlerin %84'ü gigabaytın telaffuzunu İngilizce telaffuz: /ɡɪ/ (gigdaki gibi), %9'u İngilizce telaffuz: /dʒɪ/ (jigdeki gibi), % 6'sı İngilizce telaffuz: /ɡaɪ/ (guy) ve %1'i İngilizce telaffuz: /dʒaɪ/ (giantdaki gibi) sesi ile yapmaktaydı.[13]

Genel kullanım

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • gigahertz - bir CPU'nun saat hızı, örneğin, 3 GHz = 3.000.000.000 Hz
  • Gigabit - ağ bant genişliği, örneğin 1 Gbit/s = 1.000.000.000 bit/s.
  • gigabayt - örneğin, sabit disk kapasitesi için 120 GB = 120.000.000.000 bayt
  • gigayear veya gigaannum - bir milyar (109) yıl, bazen Gyr olarak kısaltılır, ancak tercih edilen kullanım Ga'dır.
Önek 10'luk tabana göre Onlu sayı sistemi Kelime karşılığı Tanıtım[nb 1]
Adı Sembolü
yotta Y  1024 1000000000000000000000000  Septilyon 1991
zetta Z  1021 1000000000000000000000  Sekstilyon 1991
eksa E  1018 1000000000000000000  Kentilyon 1975
peta P  1015 1000000000000000  Katrilyon 1975
tera T  1012 1000000000000  Trilyon 1960
giga G  109 1000000000  Milyar 1960
mega M  106 1000000  Milyon 1873
kilo k  103 1000  Bin 1795
hekto h  102 100  Yüz 1795
deka da  101 10  On 1795
 100 1  Bir –
desi d  10−1 0.1  Onda bir 1795
santi c  10−2 0.01  Yüzde bir 1795
mili m  10−3 0.001  Binde bir 1795
mikro μ  10−6 0.000001  Milyonda bir 1873
nano n  10−9 0.000000001  Milyarda bir 1960
piko p  10−12 0.000000000001  Trilyonda bir 1960
femto f  10−15 0.000000000000001  Katrilyonda bir 1964
atto a  10−18 0.000000000000000001  Kentilyonda bir 1964
zepto z  10−21 0.000000000000000000001  Sekstilyonda bir 1991
yokto y  10−24  0.000000000000000000000001  Septilyonda bir 1991
  1. ^ 1960'tan önce benimsenen ön ekler SI'dan önce zaten vardı. CGS sisteminin tanıtımı 1873'teydi.

İkili önek

[değiştir | kaynağı değiştir]

1 GB gösterimi 1.000.000.000 (1GB =109) baytı temsil eder. Uluslararası standartlara rağmen 1 GB = 230 B şeklinde yanlış kullanımı yaygındır. IEC 60.027-2 A.2 ve ISO/IEC 80000 standartlarına göre, 230'un doğru gösterimi gibi (Gi) sembolüdür. Yani 1 Gibibayt (1.073.741.824 bayt veya 1,074 GiB). Bir dizüstü bilgisayar 8 GB belleğe sahip olarak tanımlandığında, 8.000.000.000 bayt belleğe sahiptir denmelidir: 8×109 B.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "giga-, comb. form". Oxford English Dictionary. Ekim 2011. 
  2. ^ "§3.1 SI prefixes". The International System of Units (SI) (PDF). 8th (Fransızca ve İngilizce). Paris: STEDI Media. 2006. s. 127. ISBN 92-822-2213-6. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Şubat 2007. 
  3. ^ "NIST Guide for the Use of the International System of Units (Appendix D. ref 5)" (PDF). 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  4. ^ Salisbury, Frank B. (Ekim 1998), "Standardizing with SI Units" (PDF), Professional Biologist, 48 (10), s. 828, erişim tarihi: 29 Aralık 2020 [ölü/kırık bağlantı]
  5. ^ "Recommended Unit Symbols, SI Prefixes, and Abbreviations" (PDF). IEEE. 18 Mart 2003 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  6. ^ "Prefixes for binary multiples". 2 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  7. ^ "SI prefixes and their etymologies". US Metric Association. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2019. 
  8. ^ NBS Special Publication 304 & 304A, revised August 1981, "A Brief History of Measurement Systems"
  9. ^ Almanca: Galgenlieder nebst dem 'Gingganz'. 22 (Almanca). Illustrated by Karl Walser. Berlin, Germany: Bruno Cassirer. 1917. s. 52 – Project Gutenberg vasıtasıyla. [First four lines:] Almanca: Im Anfang lebte, wie bekannt, / als größter Säuger der Gig-ant. / Wobei gig eine Zahl ist, die / es nicht mehr gibt, - so groß war sie! 
  10. ^ Gallows Songs: Christian Morgenstern's "Galgenlieder", Bilingual Edition: A Selection. Knight, Max tarafından çevrildi. University of California Press. 1963. ss. 24-25. ISBN 9780520008847. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2016. 
  11. ^ "Technically speaking". Spectrum. IEEE: 18. Ekim 1994. 
  12. ^ "Technically speaking". Spectrum. IEEE: 16. April 1995. 
  13. ^ Wells, J. C. (1998). LPD pronunciation preference poll 1998 9 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisözlük'te Category:English words prefixed with giga- ile ilgili tanım bulabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Giga-&oldid=33975384" sayfasından alınmıştır