Gergely Karácsony

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gergely Karácsony
Budapeşte Belediye Başkanı
Görevde
Makama geliş
13 Ekim 2019
Yerine geldiği István Tarlós
Zugló Belediye Başkanı
Görev süresi
12 Ekim 2014 - 13 Ekim 2019
Yerine geldiği Ferenc Papcsák
Yerine gelen Csaba Horváth
Ulusal Meclis Üyesi
Görev süresi
14 Mayıs 2010 - 5 Mayıs 2014
Kişisel bilgiler
Doğum 11 Haziran 1975 (48 yaşında)
Fehérgyarmat, Macaristan
Partisi Macaristan Yeşiller Partisi (LMP) (2009–2013)
Macaristan İçin Diyalog (2013– )
Çocuk(lar) Mihály[1]
Mesleği Siyaset bilimci, siyasetçi

Gergely Szilveszter Karácsony (d. 11 Haziran 1975), Macaristanlı siyaset bilimci ve politikacı. 2010'dan 2014'e kadar Ulusal Meclis'in bir üyesiydi. 2014 yılında Zugló'nun belediye başkanı olarak seçildi. Şu anda ise Budapeşte'nin belediye başkanı konumunda.

Politik Kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Karácsony, Macaristan'da özel bir şirket olan Medián'da kamuoyu araştırma konusunda araştırma yöneticisi olarak çalıştı. 2007 yılında araştırma müdürü oldu. Buna ek olarak 2004 yılından itibaren Budapeşte Corvinus Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 2009 yılında yeni kurulmuş olan Macaristan Yeşiller Partisi'ne(LMP) üye oldu. 2010 yılında parlamento seçimlerinde partinin kampanya menajeri olarak görev aldı. Seçimlerin ardından Budapeşte şehri üzerinden parlamentonun bir üyesi oldu. Mayıs 2010'da partinin yardımcı başkanı olarak görev almaya başladı.[2] Bunun ardından Medián şirketini terk etti.

Kasım 2011 ara seçimlerinde LMP üzerinden Budapeşte 2. bölge başkanlığı için aday oldu. Aldığı %6,45 oy ile Zsolt Láng(Fidesz) ve Katalin Lévai'nın(MSZP) ardından üçüncü sıraya yerleşti.[3] Hem MSZP hem de LMP, daha az oy alan adayın daha güçlü olanın lehine çekileceğini kabul etti, ancak yine de Karácsony ikinci tura katıldı.[4]

Ocak 2013'te LMP diğer partiler ile bir koalisyon kurmayı reddetti.[5] Bu olayla beraber Karácsony dahil olmak üzere LMP partisi içerisinde bulunan "Macaristan için Diyalog" grubuna üye olan birçok milletvekili istifa edip yeni bir parti kurmaya karar verdi. "Macaristan için Diyalog" platformunun lideri Benedek Jávor, LMP'den ayrılan sekiz milletvekilinin milletvekili görevlerini koruyacağını söyledi. Ayrılan milletvekilleri, tam teşekküllü bir parti olarak Macaristan için Diyalog'u (Macaristan'da: PM, Párbeszéd Magyarországért olarak bilinmekte) kurdu.[6]

Haziran 2014'te Benedek Jávor Avrupa Parlamentosu üyesi olunca Karácsony, Tímea Szabó ile birlikte Macaristan için Diyalog'un eşbaşkanlığına seçildi.[7] Karácsony, Macaristan Sosyalist Partisi, Demokratik Koalisyon ve Together 2014'ün ortak adayı olarak 2014 yerel seçimlerinde Zugló'daki belediye başkanlığı seçimini kazandı. Bunun ardından çıkarılan yeni kurallara göre Budapeşte Genel Kurulu'na da üye oldu.

Nisan 2017'de Karácsony, Macaristan için Diyalog'un eş lideri olarak yeniden seçildi ve aynı zamanda 2018 parlamento seçimlerinde başbakan olarak aday oldu.[8] Macar Sosyalist Partisi de Karácsony'yi Aralık 2017'de başbakanlığa aday seçti. İki parti ayrıca 2018 genel seçimlerine ortak olarak katılma kararı aldı.[9] Sonuç olarak, birlikte Macaristan için Diyalog ile olan işbirliği anlaşmasını feshettiler.[10] Karácsony liderliğindeki MSZP - PM koalisyonu % 11.91 oy aldı ve Fidesz ve Jobbik'ten sonra üçüncü sıraya yerleşti.[11]

Budapeşte Belediye Başkanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 2019'daki Budapeşte belediye başkanlığı seçimlerinde muhalefet koalisyonunun (MSZP-P-DK-Momentum-LMP-MLP) adayı seçildi.[12][13][14][15][16] Seçimde şehrin önceki başkanı olan ve iktidar koalisyonunun(Fidesz-KDNP) adayı olan István Tarlós ile yarıştı. 13 Ekim 2019'da oyların %50.86'sını alarak belediye başkanı oldu. Rakibi Tarlos ise %44.10 oy aldı.[17]

Karácsony'nin girişimiyle,[18] Vişegrad Grubu'na üye olan dört ülkenin başkentlerinin belediye başkanları Aralık 2019'da Budapeşte'de Özgür Şehirler Paktı'nı imzaladılar. Paktın ana konusu, "Onur, demokrasi, eşitlik, adalet, hoşgörü ve kültürel çeşitlilik " etrafında şekillendirildi.[19]

2021'de, Macar hükûmetinin Fudan Üniversitesi için Budapeşte’de bir şube açma girişimini protesto etmek için Budapeşte'deki dört caddeyi "Özgür Hong Kong Caddesi", "Uygur Şehitleri Caddesi", "Dalai Lama Caddesi" ve "Piskopos Xie Shiguang Caddesi" olarak yeniden adlandırmasıyla uluslararası popülerlik kazandı. Fudan Üniversitesi'ne karşı yürütülen kampayanın sebebi, üniversitenin 2019 yılında heykellerini ve “akademik bağımsızlık ve düşünce özgürlüğü” yazısını kaldırıp yerine “Komünist Parti’yi takip etmeye adanmıştır” yazısını asması sebep olmuştur.[20][21] Bu olaydan ötürü, Karácsony ve binlerce Macaristan vatandaşı, Macaristan'daki Çin etkisinin aşırı genişlemesinin bir işareti olan Çin üniversitesinin açılmasını protesto etti.[22][23][24][25][26]

Ana Muhalefet[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 2021'de, 2022 genel seçimlerinde altı muhalefet partisi Fidesz ve Viktor Orbán'a karşı koalisyon kurdu. Karácsony, 2021 erken seçimleri için koalisyonun başbakan adayı olacağını açıkladı.[27][28] 15 Mayıs 2021'de halen aday olduğu sırada, 99 Hareketi (Macarca: 99 Mozgalom) adlı partiler arası bir kitle örgütünün kurulduğunu duyurdu.[29][30] Karácsony, ana politika hedefleri olarak aşağıdakilerden bahsetti:

Amacımız ve inancımız ne eksik ne fazla: yüzde 99 çoğunluğun menfaati ve menfaati için ayrıcalıklı azınlık olan yüzde 1'inin tahttan indirilmesi. İktidardaki insanları halkın gücüyle değiştirmek. Macaristan'ın nefes alması, sakinleşmesi ve hepimizin ortak vatanı olması için. … Macaristan'ın bundan sonraki bölümü tüm Macarların tarihi olacak. Bugünün ayrıcalıklı insanlarının etrafında süslenmiş bir ülke yerine, herkese bir şans, bir gelecek ve mutlu bir yaşam sunan bir vatan yaratıyoruz. En zenginlerin %1'i yerine ülkenin %99'unun çıkarlarını temsil eden yeni bir politika oluşturmanın zamanı geldi.[31]

Kimsenin diğerini hain olarak görmediği, vatan ile ilerleme, ulus ile Avrupa, Budapeşte ile kırsal kesim arasında seçim yapmaya gerek olmadığı bir ülke istediğini de vurguladı.[32]

Karácsony, muhalefet ön seçimlerinin ilk turunda %27.3’lük bir oy oranı ile ikinci oldu ve kırsal kesimdeki birkaç yer dışında yalnızca belediye başkanı olarak görev yaptığı Budapeşte seçim bölgesinde (toplam 15 seçim bölgesi) kazanabildi.[33] Bir hafta süren müzakere ve siyasi hareketlerin ardından, Karacsony seçimden ayrıldı ve üçüncü olan ve sonunda Klára Dobrev'e karşı ikinci turu kazanan diğer bir muhalefet adayı olan Péter Márki-Zay'i destekledi. Péter Márki-Zay, seçimi kazanarak 2022 parlamento seçimlerinde muhalefet adayı olmayı hak kazandı.[34] Siyasi analistler, Karácsony’nin geri çekilmesini siyasi bir başarısızlık olarak nitelendirdi ve bu durum ile 2010'dan beri ilk kez kariyerindeki yükseliş durmuş oldu. Muhalefet ön seçimlerinden önce Karácsony, kimi taraflarca muhalefetin yüzü ve favorisi olarak görülüyordu. İktidar partisi Fidesz de birincil seçim sırasında olumsuz bir kampanyayla ("Gyurcsány'yi durdurun, Karácsony'yi durdurun!" sloganı) Karácsony’yi hedef aldı. Uzmanlara göre, Karacsony kampanyasını geç başlattı, yaz aylarında kampanya yapmadı (rakiplerinin aksine), güçlü bir mesajı yoktu ve erkenden 2022 seçimleri ile Viktor Orbán'ı yenmeye odaklanmıştı.[35]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Kvíz: melyik politikusé lehet ez a gyerek?". 24.hu (Macarca). 20 Şubat 2014. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  2. ^ MTI (10 Mayıs 2010). "Schiffer vezeti az LMP képviselőcsoportját". index.hu (Macarca). 11 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  3. ^ "Fidesz candidate wins Budapest by-election in landslide | Politics.hu". web.archive.org. 2 Şubat 2014. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  4. ^ "Fidesz candidate cruises to victory in closely-watched Budapest by-election | Politics.hu". web.archive.org. 10 Haziran 2017. 10 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  5. ^ "LMP rejects proposals for new strategy at party congress | Politics.hu". web.archive.org. 27 Eylül 2013. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  6. ^ "LMP rebels to establish Dialogue for Hungary as a full-fledged party | Politics.hu". web.archive.org. 27 Eylül 2013. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  7. ^ Zrt, HVG Kiadó (15 Haziran 2014). "Karácsony: Új társelnök az Együtt-PM-ben". hvg.hu (Macarca). 18 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Karácsony Gergely a PM miniszterelnök-jelöltje". 24.hu (Macarca). 30 Nisan 2017. 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  9. ^ Mátyás, Domschitz (12 Aralık 2017). "Hivatalos: Karácsony Gergely az MSZP miniszterelnök-jelöltje". index.hu (Macarca). 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  10. ^ Népszava. "Szakított Karácsony Gergellyel az Együtt". nepszava.hu (Macarca). 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  11. ^ Szakacs, Krisztina Than, Gergely (9 Nisan 2018). "Hungary's strongman Viktor Orban wins third term in power". Reuters (İngilizce). 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  12. ^ Marianna, Biró (26 Haziran 2019). "Karácsony nyerte az előválasztást". index.hu (Macarca). 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  13. ^ Bence, Horváth (5 Temmuz 2019). "Az összes budapesti kerületben egyetlen jelöltet indít az ellenzék". 444 (Macarca). 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  14. ^ ATV. "Itt a budapesti ellenzéki polgármesterjelöltek listája, lesz kerületi előválasztás". ATV.hu. 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  15. ^ "Az LMP is beállt a fővárosban az ellenzéki összefogás mögé". 24.hu (Macarca). 15 Haziran 2019. 15 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  16. ^ akiraly (22 Ağustos 2019). "Visszalép a Liberálisok főpolgármester-jelöltje". 444 (Macarca). 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  17. ^ "Helyi önkormányzati választások 2019". 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  18. ^ "Společné hodnoty i tlak na unii. Hřib podepsal smlouvu s dalšími hlavními městy visegrádské čtyřky". iROZHLAS (Çekçe). 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  19. ^ "Islands in the illiberal storm: central European cities vow to stand together". the Guardian (İngilizce). 16 Aralık 2019. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  20. ^ Contributor, A. T. (19 Aralık 2019). "Students protest at Shanghai's Fudan University". Asia Times (İngilizce). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  21. ^ "復旦大學章程刪除思想自由 學生唱校歌抗議要求學術獨立[影] | 兩岸 | 重點新聞 | 中央社 CNA". www.cna.com.tw (Çince). 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  22. ^ "«Via Hong Kong Libera», «Via dei martiri Uiguri» e «Via Dalai Lama»". Il Post (İtalyanca). 3 Haziran 2021. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  23. ^ "Budapest roads renamed in protest against Chinese university". BBC News (İngilizce). 2 Haziran 2021. 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  24. ^ "Budapest protest against China's Fudan University campus". BBC News (İngilizce). 5 Haziran 2021. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  25. ^ Komuves, Anita (6 Haziran 2021). "Hungarians protest against planned Chinese university campus". Reuters (İngilizce). 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  26. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "Hungarians protest planned Chinese university in Budapest | DW | 05.06.2021". DW.COM (İngilizce). 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  27. ^ "Budapest mayor launches bid to challenge Orban next year". Reuters. 15 Mayıs 2021. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  28. ^ "Budapest's liberal mayor announces election bid to oust Viktor Orbán". euronews (İngilizce). 15 Mayıs 2021. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  29. ^ "Budapest's liberal mayor announces election bid to oust Viktor Orbán". euronews (İngilizce). 15 Mayıs 2021. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  30. ^ Reuters (15 Mayıs 2021). "Budapest mayor launches bid to challenge Orban next year". Reuters (İngilizce). 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  31. ^ "Új mozgalmat indított Karácsony a „kiváltságos kevesek trónfosztásáért"". telex (Macarca). 15 Mayıs 2021. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  32. ^ Gábor, Miklósi (15 Mayıs 2021). "Új mozgalmat indít Karácsony". 444 (Macarca). 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  33. ^ "Dobrev Klára nyerte az ellenzéki miniszterelnök-jelölti verseny első fordulóját". telex (Macarca). 30 Eylül 2021. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  34. ^ "Karácsony withdraws from opposition primary - BBJ". BBJ.hu (İngilizce). 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
  35. ^ "Az ellenzéki előválasztás 10 fontos tanulsága". telex (Macarca). 1 Ekim 2021. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gergely_Karácsony&oldid=31621318" sayfasından alınmıştır