Gayriresmî değer aktarım sistemi
Gayri resmi değer aktarım sistemi (IVTS), aynı biçimde olsun ya da olmasın, başka bir coğrafi konumdaki üçüncü bir tarafa ödenmesi gereken fonları veya eşdeğer bir değeri ödenebilir yapmak amacıyla para alan herhangi bir sistem, mekanizma veya insan ağıdır. Gayri resmi değer aktarımları, genellikle, banka dışı mali kurumlar veya birincil faaliyeti para aktarımı olmayan diğer ticari kuruluşlar aracılığıyla geleneksel bankacılık sisteminin dışında gerçekleşir. IVTS işlemleri, IVTS operatörü tarafından tutulan banka hesaplarının kullanılması gibi, zaman zaman resmi bankacılık sistemleriyle bağlantılıdır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Gayri resmi bir değer aktarım sistemi, günümüzün modern bankacılık sistemlerinden önce gelen, alternatif ve resmi olmayan bir havale ve bankacılık sistemidir. Sistemler, köyler içinde ve köyler arasında hesaplaşma aracı olarak kuruldu. 4000 yıl öncesine ve hatta daha fazlasına kadar varlığını sürdürdü.[1][2]
Finansal işlemler için küresel ağ olarak kullanılmaları, yurtdışına yerleşmiş orijinal ülkelerden giden göçmenlerle yayıldı. Günümüzde IVTS operasyonları çoğu ülkede bulunmaktadır. Etnik gruba bağlı olarak, IVTS, örneğin hawala (Orta Doğu, Afganistan, Hindistan Alt Kıtası); fei ch'ien (飞 钱 veya "uçan para"; Çin); phoe kuan (Tayland);[3] ve Peso Kara Borsası (Güney Amerika) gibi örnekleri barındırır.[4] IVTS'yi işletmekle uğraşan bireyler veya gruplar bunu tam zamanlı, yarı zamanlı veya geçici olarak yapabilir. Bağımsız olarak veya çok kişili bir ağın parçası olarak çalışabilirler. IVTS güvene dayanır. Genel olarak, operatörler genellikle kendilerine emanet edilen fonları kötüye kullanmazlar.[5][6]
IVTS çalışma şekli[değiştir | kaynağı değiştir]
Gönderen, bir IVTS acentesine para verir ve alıcı bölgedeki / ülkedeki muadili bu paranın dağıtıcısı olarak hareket eder. Gönderen, muadilini arar veya talimatları fakslar ve para birkaç saat içinde teslim edilir. Geçmişte, mesaj kuryeler kullanılarak, erkeklerle ve hatta hayvanlarla (güvercinler gibi) iletilebilirdi. Takas, özel teslimat hizmeti veya ters yönde havale ile yapılır.[7]
IVTS kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
IVTS, çeşitli bireyler, işletmeler, kuruluşlar ve hatta hükûmetler tarafından yurt içinde ve yurt dışında fon göndermek için kullanılır. Gurbetçiler ve göçmenler genellikle IVTS'yi kendi ülkelerindeki veya yabancı ülkelerdeki ailelerine ve arkadaşlarına para göndermek için kullanırlar. IVTS işlemleri, temel finansal sistemlere sahip olan veya hiç olmayan ülkelerde iş yapma ihtiyacı duyan meşru şirketler, tüccarlar, kuruluşlar ve devlet kurumları tarafından da kullanılır.
Bazı ülkelerde, IVTS tipi ağlar, resmi finansal kurumlarla paralel olarak veya bunların yerine veya alternatifi olarak çalışır. Ev sahibi ülkenin vatandaşlarının yanı sıra, ev sahibi ülkede yabancı ülkelerden ikamet eden kişiler (yasal veya yasadışı) aşağıda açıklanan çeşitli nedenlerle resmi finans kurumları yerine IVTS'yi tercih edebilir veya kullanmaya ihtiyaç duyabilir:
- Ev sahibi ülke ve alıcı ülkenin diplomatik bağı yoktur veya ev sahibi ülke, alıcı ülkeye para gönderilmesini aktif olarak caydırır.
- Dünya siyasi ortamındaki sürekli değişim, tatmin edici olmayan ödeme sistemleri ve / veya hızla değişen bir finans sektörü için kullanılır.
- Bazı ülkelerin uzak bölgelerindeki kolayca erişilebilen resmi finans kurumlarının eksikliği için kullanılır.
- Resmi finans kurumlarından daha verimli, güvenilir ve daha ucuz transferler. (Örneğin, banka kullanılarak yapılan bir banka havalesi, gönderen ve alıcıdan tahsil edilen ücretleri içerir, tamamlanması iki ila yedi gün sürebilir ve gecikebilir veya kaybolabilir. IVTS aracılığıyla taşınan fonlar genellikle 24 saat içinde kullanılabilir ve katılımcılardan minimum ücret alınır veya hiç ücret alınmaz).
- Daha yüksek döviz kurları ödemekten kaçınmak için kullanılır. (Geleneksel transferler yoluyla gönderilen fonlar, alıcının ülkesinin para birimine dönüştürülür; döviz kuru dönüştürme için alınacak ücret kurum tarafından belirlenir. Döviz kurları üzerinde spekülasyon yapan IVTS operatörleri daha düşük ücretler talep etmektedir)
- Transfer vergilerini ödemekten kaçınmak için kullanılır.
- Çok az kayıt olabileceğinden veya hiç tutulmadığından gizliliği sağlamak için kullanılır.
- Finansal kurumlardan hükûmetlere büyük işlemlerin zorunlu olarak bildirilmesinden kaçınmak için kullanılır.
IVTS, kullanıcıya güvenlik, gizlilik ve çok yönlülük sağladığından, sistemler yasadışı faaliyetler yapmak amacıyla kaynak sağlamak için de kullanılabilir. 11 Eylül 2001'de Amerika Birleşik Devletleri'ne yapılan saldırıların ardından, IVTS birçok ülkede Amerika Birleşik Devletleri'nin baskısı sonucu artan bir inceleme ve düzenleme altına girdi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ancient Languages: Sumerian Cuneiform Tablet". Crocker Art Museum. 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020.
Click on 'context' tab to view relevant details
- ^ "Cuneiform tablet: account of barley and date disbursements, Ebabbar archive". Metropolitan Museum of Art. 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020.
- ^ "Terrorism-Criminal Nexus Non-banking Conduits" (PDF). OSCE. 11 Mart 2004. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2020.
- ^ "Frontline Special Report: drug wars — the Black Peso Money Laundering System". Frontline. PBS. 21 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020.
- ^ "Next Door Neighbors: Somali — Money Transfer". Nashville Public Television. 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020.
- ^ "Hawala Tech and Banks in Somalia". WhiteAfrican. 3 Ekim 2010. 7 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020.
- ^ Kapur. "Migration's New Payoff". Foreign Policy (November-December 2003): 49-57. ISSN 0015-7228. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.