Finlandiya'da nükleer enerji
2023 itibarıyla, Finlandiya'da çalışır durumda olan hepsi Baltık Denizi kıyılarında bulunan iki santralde bulunan beş nükleer reaktörü bulunmaktadır. Nükleer enerji, 2020'de ülkenin elektrik üretiminin yaklaşık %34'ünü sağladı.[1] Finlandiya'daki ilk araştırma nükleer reaktörü 1962'de, ilk ticari reaktör ise 1977'de işletmeye alındı.[1] Beşinci reaktör Nisan 2023'te faaliyete geçti.[2]
Finlandiya'nın nükleer reaktörleri, 2010'larda ortalama %95 kapasite faktörü ile dünyanın en verimli reaktörleri arasındadır.[1]
Çalışan enerji santralleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Reaktörler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Alan | Birim | Reaktör tipi | Net elektrik gücü (MW) [3] | Tedarikçi | başlatma [3] |
|---|---|---|---|---|---|
| Loviisa Nükleer Santrali | LO1 | VVER-440 /V-213 ( PWR ) | 507 | [1] 9 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Atomenergoexport | 1977 |
| LO2 | VVER-440 /V-213 ( PWR ) | 507 | [2] 9 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Atomenergoexport | 1980 | |
| Olkiluoto Nükleer Santrali | OL1 | ASEA -III, BWR-2500 ( BWR ) | 890 | ASEA-Atom | 1978 |
| OL2 | ASEA -III, BWR-2500 ( BWR ) | 890 | ASEA-Atom | 1980 | |
| OL3 | EPR ( PWR ) | 1600 | Areva SA | 2023 | |
| Toplam | 4394 |
Loviisa Santrali[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney kıyısında ( Finlandiya Körfezi ) Loviisa'da bulunan tesis, Sovyet Atomenergoexport [3] tarafından inşa edilen ancak Batılı enstrümantasyon, muhafaza yapıları ve kontrol sistemleri ile donatılmış iki VVER -440 basınçlı su reaktöründen oluşuyor.[4] Tesisin sahibi ve işletmecisi Fortum'dur . 1977 ve 1980'de başlayan santralde şu an her reaktörü 507 MW enerji üretmekte.[3] 26 Temmuz 2007'de, 2015 ve 2023'ten önceki güvenlik incelemelerine bağlı olarak, birimleri 2027 ve 2030'a kadar işletmesi için Fortum'a yeni lisanslar verildi [4]
Olkiluoto santrali[değiştir | kaynağı değiştir]
Olkiluoto tesisi, Teollisuuden Voima'ya (TVO) aittir ve Rauma yakınlarında, batı kıyısındaki Eurajoki'de yer almaktadır. Şu anda her biri 890 MW'lık iki kaynar su reaktörüne sahiptir. İsveç şirketi Asea-Atom (ABB ) tarafından inşa edildiler ve 1978 ve 1980'de çalışmaya başladılar.[3]
Areva, Olkiluoto tesisinde 8,5 milyar euro'yu geçen maliyetle üçüncü bir reaktör inşa etti.[5] Bu EPR reaktörü 1.600 MW güç çıkışına sahiptir.[1] Başlangıçta 2009'da üretime başlaması planlanan reaktör 14 yıl ertelenip Nisan 2023'te düzenli elektrik üretimi başladı [2]
Yönetmelik ve güvenlik[değiştir | kaynağı değiştir]
1987 Nükleer Enerji Yasası uyarınca , Finlandiya Ekonomi ve İstihdam Bakanlığı, nükleer enerji işletmesinin denetiminden ve atık bertarafından sorumludur.[1]
Radyasyon ve Nükleer Güvenlik Kurumu (STUK), düzenleme ve denetlemeden sorumludur. STUK, Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı'na bağlıdır ve önemli konularda bir Nükleer Güvenlik Danışma Komitesi tarafından desteklenmektedir.[1]
Yeni reaktörlerin lisanslanması[değiştir | kaynağı değiştir]
Finlandiya'da yeni bir nükleer enerji santralinin lisans alması dört ana adımdan oluşmaktadır. Öncelikle, lisans adayının bir çevresel etki değerlendirmesi hazırlaması gerekir. İkinci aşamada, Finlandiya hükümetine başvurur. Karar Finlandiya hükümeti tarafından verilir ve ardından parlamento kararı onaylamak için oy kullanır. Bu aşamada belediyenin belediye meclisinin veto hakkı vardır ve projeyi durdurabilir. Üçüncü adım yapı ruhsatı, dördüncü adım ise işletme ruhsatıdır. Bu lisanslara devlet karar verir, ancak güvenlikle ilgili açıklama STUK tarafından yapılır ve STUK'un lisanslar üzerinde veto hakkı vardır.[6] İşletme ruhsatı her zaman belirli bir süre için verilir. STUK, emniyeti sağlamak amacıyla gerektiğinde bir nükleer santralin işletimini durdurabilir.[7]
Nükleer yakıt[değiştir | kaynağı değiştir]
2009'da Finlandiya, nükleer yakıtını İsveç (%40), Rusya (%18), Almanya (%2) ve diğer ülkelerden (%40) ithal etti.[8] 2006 yılında diğer yakıt kaynağı ise İspanya idi.[9]
Talvivaara Maden şirketi 20 Nisan 2010 tarihinde uranyum madenciliği izni için başvurdu [10] Bu, Finlandiya tarihindeki ilk uranyum uygulamasıydı. Ticaret Bakanlığı'na göre, başvuruya ilişkin ÇED süreci 31 Mart 2011 tarihine kadar devam edecekti. Ancak 31 Mart'ta tamamlandır.[10] Talvivaara, Şubat 2011'de uranyum madenciliği haklarını 2027 yılına kadar Kanadalı Cameco şirketine sattı.[11]
Nükleer atık[değiştir | kaynağı değiştir]
Loviisa Nükleer Santrali'ndeki kullanılmış yakıt, başlangıçta yeniden işlenmek üzere Sovyetler Birliği'ne gönderiliyordu. Mayak nükleer yakıt yeniden işleme tesisindeki 1957 Kyshtym felaketi haberinin 1976'da kamuoyuna duyurulmasından sonra, bu seçenek artık kabul edilebilir olmaktan çıktı. Finlandiya Nükleer Enerji Yasası, 1994 yılında Finlandiya'da üretilen tüm nükleer atıkların Finlandiya'da bertaraf edilmesini veya gömülmesini gerektirecek şekilde değiştirilmiştir.[12]
2000 yılında Olkiluoto'daki Onkalo kullanılmış nükleer yakıt deposu, dünyanın ilk nükller yakıt derin jeolojik deposu olması için seçildi. Loviisa ve Olkiluoto tesislerinden kullanılmış yakıtı depolayacaktı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f "Nuclear Power in Finland". World Nuclear Association. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
- ^ a b "Regular electricity production has started at Olkiluoto 3 EPR". TVO. 16 Nisan 2023. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e "Nuclear power plants in Finland". STUK (İngilizce). 6 Nisan 2021. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Twenty more years for Loviisa plant". World Nuclear News. 27 Temmuz 2007. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2009.
- ^ "Finland cancels Olkiluoto 4 nuclear reactor - is the EPR finished?". 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "STUK participates in the licensing of nuclear facilities". STUK. 15 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
- ^ "Operating licence". STUK. 25 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
- ^ Table 5.3: Energy imports and value by country of origin in 2008
- ^ Energy statistics in Finland, table 10.3 Energy Imports by Country of Origin 2006
- ^ a b "TEM Uraanintuotanto Talvivaarasta". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023.
- ^ "Lupahakemuksen täydennys, Talvivaara Sotkamo Oy, 31.3.2011" (PDF). 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023.
- ^ "Nuclear Energy Act (990/1987) (eng.)" (PDF). Finlex. 1 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.