Fibroblast büyüme faktörü 23
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2024) |
Fibroblast büyüme faktörü 23 (FGF23) bir proteindir ve, kandaki fosfat derişimini ve D vitamini metabolizmasını düzenlemede görev alan fibroblast büyüme faktörü (FGF) ailesinin bir üyesidir. Bu protein, insanlarda FGF23 geni tarafından kodlanır. FGF23, böbreklerdeki fosfat geri emilimini azaltır. FGF23'teki mutasyonlar, FGF23 aktivitesinin artmasına neden olarak otozomal baskın hipofosfatemik raşitizm ile sonuçlanabilir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Fibroblast büyüme faktörü 23 (FGF23), insanlarda FGF23 geni tarafından kodlanan bir proteindir.[4] FGF23, fosfat ve D vitamini metabolizması ve düzeninde görev alan fibroblast büyüme faktörü (FGF) ailesi üyesidir.[5][6]
İşlev
[değiştir | kaynağı değiştir]FGF23'ün temel işlevi, kandaki fosfat derişimini düzenlemektir. FGF23, bu işlevini böbreklerden fosfat geri emilimini azaltarak yapar; bu da fosfatın idrarla atılması anlamına gelir. FGF23, kalsitriolün artmasını takiben osteositler tarafından salgılanır.[7][8][9] FGF23, böbrekleri etkileyerek proksimal tübüldeki bir sodyum-fosfat (Na-P) ortak taşıyıcısı olan NPT2'nin miktarını azaltır.[10]
Ayrıca FGF23, 1-alfa-hidroksilazı baskılayabilir ve bundan dolayı D vitamini aktivasyonunu azaltarak kalsiyum geri emilimini zayıflatabilir.[6][11]
Genetik
[değiştir | kaynağı değiştir]FGF23, insanlarda 12. kromozomda bulunan ve 3 eksondan oluşan FGF23 geni tarafından kodlanır. Bu gen, otozomal baskın hipofosfatemik raşitizmle ilişkili mutasyonlarıyla tanımlanmıştır.[12]
Klinik önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]FGF23'ü proteolitik parçalamaya dirençli hale getiren mutasyonlar; FGF23 aktivitesinde artışa ve böbreklerden fosfat kaybının artmasına, otozomal baskın hipofosfatemik raşitizme neden olur.
Ayrıca FGF23, bazı tümör türleri tarafından fazla üretilebilir; buna bir paraneoplastik sendrom olan tümör nedenli osteomalaziye neden olan ve fosfatürik mezenkimal tümör olarak bilinen benign mezenkimal neoplazmlar örnek verilebilir.[13][14]
FGF23 aktivitesi kaybının, fosfat seviyelerinin artmasına ve bir klinik senndrom olan ailesel tümör kalsinoza neden olduğu düşünülmektedir. FGF23 veya klotho enzimi eksikliği olan fareler, hiperfosfatemiden dolayı erken yaşlanır.[15]
Fazla FGF23 üretimi; kardiyomiyosit hipertrofisi, vasküler kalsifikasyon, inme ve endotelyal disfonksiyonu (işlev bozukluğu) gibi kronik böbrek hastalığında görülen kardivasküler hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.[16]
FGF23 üretimi ve parçalanması, demir eksikliği ve iltihaplanma sonucunda artar.[16]
FGF23; otozomal baskın hipofosfatemik raşitizm, X kalıtımlı hipofosfatemi, otozomal çekinik hipofosfatemik raşitizm tip 1, 2 ve 3, tümör nedenli osteomalazi ve hiperkalsiüri görülen hipofosfatemik raşitizm haricinde en az 7 tane beslenmeden bağımsız hipofosfatemi hastalığıyla ilişkilidir.[16]
Geçmiş
[değiştir | kaynağı değiştir]FGF23'ün 2000 yılındaki keşfinden önce, FGF23'ün gerçekleştirdiği gösterilen işlevleri gerçekleştiren bir proteinin olduğu düşünülmekteydi. Bu varsayımsal protein, fosfatonin olarak bilinmekteydi;[17] bu proteinin hem bağırsaktaki hem de böbrekteki fırşa sınır membran vesiküllerinde sodyuma bağlı fosfat taşınmasının zayıflatılması, kalsitriol üretiminin inhibe edilmesi, kalsitriol parçalanmasının uyarılması ve paratiroid hormonu üretiminin/salgılanmasının inhibe edilmesi gibi birkaç türde etki tanımlanmıştı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000118972 - Ensembl, May 2017
- ^ "İnsan PubMed Başvurusu:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
- ^ "Fare PubMed Başvurusu:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
- ^ Yamashita T, Yoshioka M, Itoh N (October 2000). "Identification of a novel fibroblast growth factor, FGF-23, preferentially expressed in the ventrolateral thalamic nucleus of the brain". Biochemical and Biophysical Research Communications. 277 (2). ss. 494-8. doi:10.1006/bbrc.2000.3696. PMID 11032749.
- ^ Fukumoto S (2008). "Physiological regulation and disorders of phosphate metabolism--pivotal role of fibroblast growth factor 23". Internal Medicine. 47 (5). ss. 337-43. doi:10.2169/internalmedicine.47.0730 . PMID 18310961.
- ^ a b Perwad F, Zhang MY, Tenenhouse HS, Portale AA (November 2007). "Fibroblast growth factor 23 impairs phosphorus and vitamin D metabolism in vivo and suppresses 25-hydroxyvitamin D-1alpha-hydroxylase expression in vitro". American Journal of Physiology. Renal Physiology. 293 (5). ss. F1577-83. doi:10.1152/ajprenal.00463.2006. PMID 17699549.
- ^ Dance A (23 Şubat 2022). "Fun facts about bones: More than just scaffolding". Knowable Magazine. doi:10.1146/knowable-022222-1 . 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022.
- ^ Robling AG, Bonewald LF (February 2020). "The Osteocyte: New Insights". Annual Review of Physiology. 82 (1). ss. 485-506. doi:10.1146/annurev-physiol-021119-034332. PMC 8274561 $2. PMID 32040934.
- ^ Cha SK, Ortega B, Kurosu H, Rosenblatt KP, Kuro-O M, Huang CL (July 2008). "Removal of sialic acid involving Klotho causes cell-surface retention of TRPV5 channel via binding to galectin-1". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 105 (28). ss. 9805-9810. Bibcode:2008PNAS..105.9805C. doi:10.1073/pnas.0803223105 . PMC 2474477 $2. PMID 18606998.
- ^ Jüppner H (April 2011). "Phosphate and FGF-23". Kidney International. Supplement. 79 (121). ss. S24-S27. doi:10.1038/ki.2011.27. PMC 3257051 $2. PMID 21346724.
- ^ Rodríguez-Ortiz ME, Rodríguez M (2015). "FGF23 as a calciotropic hormone". F1000Research. Cilt 4. s. 1472. doi:10.12688/f1000research.7189.1. PMC 4815615 $2. PMID 27081473.
- ^ "Entrez Gene: FGF23 fibroblast growth factor 23". 2 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Zadik Y, Nitzan DW (February 2012). "Tumor induced osteomalacia: a forgotten paraneoplastic syndrome?". Oral Oncology. 48 (2). ss. e9-10. doi:10.1016/j.oraloncology.2011.09.011. PMID 21985764.
- ^ Green D, Mohorianu I, Piec I, Turner J, Beadsmoore C, Toms A, ve diğerleri. (December 2017). "MicroRNA expression in a phosphaturic mesenchymal tumour". Bone Reports. Cilt 7. ss. 63-69. doi:10.1016/j.bonr.2017.09.001 . PMC 5596358 $2. PMID 28932769.
- ^ Huang CL (May 2010). "Regulation of ion channels by secreted Klotho: mechanisms and implications". Kidney International. 77 (10). ss. 855-60. doi:10.1038/ki.2010.73 . PMID 20375979.
- ^ a b c Beck-Nielsen, Signe Sparre; Mughal, Zulf; Haffner, Dieter; Nilsson, Ola; Levtchenko, Elena; Ariceta, Gema; de Lucas Collantes, Carmen; Schnabel, Dirk; Jandhyala, Ravi; Mäkitie, Outi (26 Şubat 2019). "FGF23 and its role in X-linked hypophosphatemia-related morbidity". Orphanet Journal of Rare Diseases. 14 (1). s. 58. doi:10.1186/s13023-019-1014-8. ISSN 1750-1172. PMC 6390548 $2. PMID 30808384.
- ^ Strewler GJ (May 2001). "FGF23, hypophosphatemia, and rickets: has phosphatonin been found?". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (11). ss. 5945-6. doi:10.1073/pnas.11154898 . PMC 33399 $2. PMID 11371627.
Daha fazla okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]Şablon:PDB GalleryŞablon:Growth factorsŞablon:Growth factor receptor modulators