Felix Michael Haurowitz
Felix Michael Haurowitz (1 Mart 1896, Prag; † 2 Aralık 1987, Bloomington, Indiana), Çek - Amerikalı biyokimyacıdır.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Haurowitz 1930'dan itibaren Prag'daki Charles Üniversitesi'nde fizyolojik kimya profesörüydü. 1938'de Münih Anlaşması Hitler'in diplomatik zaferini getirdiğinde Kopenhag'daki Carlsberg Laboratuvarı'nda Albert Fischer ile bulunuyordu. Almanya'ya geçen Haurowitz buradan da askeri doktor olarak görev yaptığı CSR'ye (Çek Slovak Federatif Cumhuriyeti) geri döndü. Ailesi, Avusturya'nın işgali sırasında Yahudilerin yaşadıklarını hatırlayarak her an teyakkuzdalardı. Artık “Alman” olarak bilinen Charles Üniversitesi, 1938 sonbaharında, Haurowitz de dahil olmak üzere, “Aryan olmayan” çok sayıda çalışanını, daha önce alınmış herhangi bir vatanseverlik ödülünü tanımadan işten çıkardı. Prag'ın işgalinden iki hafta sonra Felix Haurowitz ailesi ile birlikte İstanbul'a göç etti. İstanbul Üniversitesi'nde Nisan 1939'da profesör ve Biyolojik ve Tıbbi Kimya Enstitüsü şefi oldu. Haurowitz işine şevkle sarıldı. Yeni bir şeyler yaratarak geçmişi geride bırakmaya kararlıydı. Erken bir aşamada aldığı dil dersleri ve dil yeteneği sayesinde, daha iki sömestr sonra, kendisini can kulağıyla dinleyen öğrencilerine kendi anadillerinde ders verebildi. Ayrıca gerekli ders kitaplarını da ülkenin dilinde yazabildi. 1946’da Regina Haurowitz, çiftin iki çocuklarıyla beraber ABD’ye gitti. Felix Haurowitz, önce konuk profesör olarak ABD’ye gittikten sonra, İstanbul’daki ikinci beş yıllık sözleşmesinin de sona ermesinin ardından, 1948'de Indiana Üniversitesi’nden gelen çağrıyı kabul etti ve 1968 yılında emekli olana kadar bu üniversitede ders verdi.[1]
Protein biyokimyası ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli çalışmalar yaptı. Anton Breinl ile birlikte 1930'da bir antikor oluşumu teorisi geliştirdi.
1925'te Max Perutz'un kuzeni Regina Perutz ile evlendi. Haurowitz 1920'lerden beri hemoglobin üzerinde çalışıyordu. 1937'de Perutz ile tanıştığında Haurowitz, Perutz'un hemoglobine daha yakından çalışmasını önerdi.
1956'da Leopoldina'ya kabul edildi ve 1960'ta Paul Ehrlich ve Ludwig Darmstaedter Ödülü'ne layık görüldü. 1970'te Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne, 1975'te Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi .
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Biochemie des Menschen und der Tiere (1925)
- Fortschritte der Biochemie (1932)
- Chemistry and Biology of Proteins (1949)
- Immunochemistry and the Biosynthesis of Antibodies (1950)
- Biochemistry: an Introductory Textbook. New York: J. Wiley & Sons, Inc., 1955.
Okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Lexikon der Naturwissenschaftler. Berlin 2004.
Fazlası[değiştir | kaynağı değiştir]
- Alois Kernbauer: Felix Haurowitz und Zdenko Stary. Zwei aus Altösterreich stammende Biochemiker von Weltrang und deren Wirken an der deutschen Universität in Prag, in der Türkei und in den USA. In: Türk Tip Tarihi Yilligi. Acta Turcica Historiae Medicinae IV: Verhandlungen des Symposions über die Universitätsreform von Atatürk und die Medizin zu dieser Zeit. 25. Oktober 1996. Hrsg. v. Arslan Terzioglu, Erwin Lucius, Istanbul 1997, S. 59–67.
- Şablon:Munzinger
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Alman Millî Kütüphanesi kataloğunda Literature by and about Felix Michael Haurowitz
- Felix Haurowitz'in hatıra fotoğrafı.[ölü/kırık bağlantı] Kanın proteinleri ve immünoglobulinleri[ölü/kırık bağlantı] , yazan Lothar Jaenicke, içinde: Biospektrum (dergi), sayı 3, 2005, ISSN 0947-0867 (baskı için ISSN), s. 312-316
- Ulusal Bilimler Akademisi 5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Indiana Üniversitesi 19 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- New York Times
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ İstanbul’a Sığınanlar Almanya’ya Renk katanlar, Faruk Şen.
