İçeriğe atla

Etrüskçe

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Etrüskçe Etrüsk uygarlığı tarafından İtalya'da kullanılmış, bugün hala çözümlenememiş, hangi dil ailesine ait olduğu bilinmeyen antik dildir. Etrüskçe, kendisinden sonra İtalya'da yoğun olarak kullanılan Latinceyi ciddi ölçüde etkilemiştir. Antik Latincede Etrüskçe kelimeler bulmak mümkündür. Etrüskler MÖ 7. yüzyıl başlarından itibaren 26 harften oluşan bir alfabe kullanıyorlardı.

Fenike alfabesini alan Yunanlar gibi, Etrüskler de Euboialıların kullandığı alfabeyi almışlardır. Ancak alfabeyi kendi dillerine uygun olarak uyarlamak zorundaydılar. Etrüskçede o, b, d ve g sesleri olmadığı için O (omikron), B (beta)  ve Δ (delta) harfleri alfabeden çıkarıldı, gamma (Γ yazılır) ise e ve i ünlülerinin önündeki k sesi için  kullanıldı. Fakat ünlü harf a' dan önceki k sesi kappa ile (KA), ünlü harf u' dan önceki k sesi de koppa ile veriliyordu (Ϙ V). Titreşimsiz (labiodental, yani dudakların ve dişlerin arasından çıkarılan) f sesi digamma (F) ve eta'dan () oluşan tek başına olduğunda Etrüskçede h sesini temsil ediyordu F kombinasyonu ile, daha sonra da basitleştirilerek sadece F ile veriliyordu; ancak 6. yüzyılda f sesi için yeni bir im olan icat edildi.

Yunancadan farklı olarak Etrüskçe iki farklı s sesine sahipti, bunlar farklı harflerle ifade ediliyordu: Titreşimsiz s için (Güney Etrüskçede) san (M), yumuşak s için de sigma (S) kullanılırdı. Böylece, Etrüsklerin "ilk alfabesi" tamamlanmış oldu. Etrüskçe kendi içinde Güney ve Kuzey Etrüskçe olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.[1]

Biçimbilim ve sözdizim açısından Etrüsk dili adlı yüksek lisans tez çalışmasında Etrüsk dilinin bölgeye yabancı ve Türk dili gibi sondan eklemeli (agglutinante) bir Altay dili olduğunun görüldüğü ifade edilmiştir.[2]

  1. ^ Horst Blanck, Antik Çağda Kitap, Dost Yayınevi,2000 S.21.
  2. ^ Mustafa Solmaz (2005), Biçimbilim ve sözdizim açısından Etrüsk dili, Pamukkale Üniversitesi