Ekskubitores sayfasının kaynağını görüntüle

{{Doğu Roma İmparatorluğu askeriyesi}}
'''Excubitores''' ({{Dil|la|excubitores|dil_adı=e}} ya da ''excubiti'', kelime anlamıyla "yatağın dışındaki kişiler", "nöbetçi" gibi; [[Yunanca]]: {{Dil|grc|ἐξκουβίτορες or ἐξκούβιτοι}}) erken dönem [[Bizans imparatorları listesi|Bizans imparatorları]]nın imparatorluk muhafızları olarak yaklaşık 460 yılında kurulmuştur. Komutanları kısa sürede büyük etki sahibi olmuş, aralarından 6. yüzyılda bir dizi imparator çıkmıştır. Excubitores geç 7. yüzyılda kayıtlarında görülmemeye başlamışlardır, fakat 8. yüzyıl ortalarında, orta dönem [[Bizans ordusu]]nun çekirdeğini oluşturan seçkin ''"[[Tagma (askeri)|tagmata]]"'' birliklerinden birine dönüşmüşlerdir. Excubitores hakkında son kayıt 1081 yılıdır.
[[Dosya:Tremissis-Justin I-sb0058.jpg|küçükresim|sol|upright=1.14|Tahta oturan ilk Excubitores komutanı [[I. Justinus]]'in ''[[Tremissis]]''{{'}}i.]]
[[Dosya:Michael II and Theophilos solidus.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Bir diğer taca ulaşan Excubitores komutanı [[II. Mihail]] ve oğlu [[Theofilos]]'in ''Solidus''{{'}}u.]]
{{Temiz}}
== Bilinen Excubitores komutanları ==
{| class="wikitable"  width="100%"
|- bgcolor="#FFDEAD"
|-
! width="20%" | İsim
! width="15%" | Görev dönemi
! width="60%" | Notlar
! width="5%"  | Kaynakça
|-
! colspan=4 | Excubitores kontları
|-
|[[I. Justinus]]
|515-518
|İmparator olmadan önce, I. Anastasius'un döneminde Excubitores kontu. Bu görevdeyken, rakip donanmaya karşı imparatoluk filosuna konuta ederek [[Flavius Vitalianus]]'un isyanını bastırlmasında görev almıştır.
|{{Kdş|Martindale|1980|ss=649-650, 1295}}
|-
|Priscus
|529
|[[I. Justinianus]]'un eski sekreteri (''notarius''), Excubitores kontu oldu ancak [[Theodora (I. Justinianus'un eşi)|Theodora]] ile ihtilafa düştü ve önce [[Kyzikos]]'a sonra bir manastıra sürgün edildi.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1051, 1510}}
|-
|Theodore
|535-536
|Excubitores kontu olarak [[Bourgaon Dağı Muharebesi]]'nde önemli rol oynadığı [[Kuzey Afrika]]'da [[Solomon (Bizanslı general)|Solomon]] ile hizmet etti. 536 Paskalayası sırasında [[Stotzas]] önderliğinde çıkan isyanda öldürüldü.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1248, 1510}}
|-
|[[Marcellus (comes excubitorum)|Marcellus]]
|541-552
|Excubitores kontu, [[Prokopius (tarihçi)|Prokopius]] tarafından, [[Artabanes]]'in komplosunun ortaya çıkarılmasında görev almış birisi olarak ağırbaşlı ve namuslu bir kişi olarak tarif edilir. 552 yılında [[Papa Vigilius]]'a giden elçi heyetinde yer aldı.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=815-816, 1510}}
|-
|Marinus
|561-562
|Excubitores kontu, [[Konstantinopolis]]'te yarışmalara sırasında taraftar hiziplerin şiddetini bastırmakla ve Kasım 562'de İmparator I. Justinianus'a suikast komplosunun araştırışmasıyla görevlendirilmiştir.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=831, 1510}}
|-
|[[II. Tiberius]]
|565-574
|[[II. Justinus]]'un himaye ettiği bir kişidir, I. Justinianus'un ölümünden önce Excubitores kontu olarak atanmıştır. {{Yaklaşık|570}} yılında [[Sirmium]] ve [[Trakya]] çevresinde [[Avarlar]]a karşı bir seferi yönetmiştir. II. Justinus akıl hastası olduğunda, sarayın en etkili kişisi olarak, [[Sezar (unvan)|Sezar]] unvanı almış ve ''de facto'' naip olmuştur.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1324-1325, 1510}}
|-
|[[Mauricius]]
|574?-582?
|Tiberius'un bir ''notarius''{{'}}u, muhtemelen II. Tiberius ''Sezar'' olunca, onun yerine atanmıştır. [[Sasani İmparatorluğu]]'na karşı ''[[magister militum per Orientem]]'' görevini de 582 yılında kendisi de ''Sezar'' olana kadar beraber yürütmüştür. 577/8'den sonra ''patricius'' olmuştur.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=856, 1510}}
|-
|[[Filippikos (general)|Filippikos]]
|582/584-603
|Mauricius'un kızkardeşi Gordia'nın kocasıdır, Mauricius'un hükümdarlığının başlarında Excubitores kontu yapılmış ve bu görevi 603 yılında bir manastırda emekli olana kadar elinde tutumuştur. Ayrıca aynı zamanda Sasanilere karşı ''magister militum' per Orientem'' olarak da hizmet etmiştir.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1022, 1510}}
|-
|[[Priskos (general)|Priskos]]
|603?-612
|[[Phokas]] iktidara geldikten kısa bir süre sonra Excubitores kontu olarak atanmış seçkin general ve ''patricius''. 607 yılında Phokas'ın kızı [[Domentzia]] ile evlenmiştir, ancak Phokas'ı tahtan indirmek için [[Herakleios]] ile bir komploya katılmıştır. Sasanilere karşı [[Küçük Asya]]'da birliklere komuta etmiştir. Fakat Aralık 612'de Herakleios tarafından görevden alınıp, keşiş olarak emekli olmaya zorlanmıştır.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1052-1057, 1510}}
|-
|[[Nicetas (Herakleios'un kuzeni)]]
|612-613
|Herakleios'un kuzenidir, Phokas'ı tahtan indirmek için [[Herakleios]] ile bir komploya katılmıştır. ''Patricius'' yapılmış ve Priscus'tan sonra Excubitores kontu olarak atanmıştır. Mısır'a vali olarak gitmeden önce Sasanilere karşı [[Antakya (antik kent)|Antakya]] çevresinde birliklere komuta etmiştir.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=940-942, 1510}}
|-
|Valentinus
|6./7. yüzyıl
|''[[Patrikios]]'' ve "İmparatorluk ''Exkoubiton'' kontu" (''komēs tou basilikou exkoubitou''), yalnızca makamın mühründen bilinmektedir.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1353, 1510}}
|-
|[[Valentinus (gaspçı)|Valentinus]]
|641
|Ermeni bir aristokrat, [[Heraklonas]] ile beraber [[II. Konstans]]'ın da ortak imparator olarak tac giymesini zorlamıştır. Kendisine Excubitores kontu görevi verilmiştir. Bu görevde [[Râşidîn Halifeliği|Araplara]] karşı seferlere komuta etmiştir. Heraklonas ve annesi İmparatoriçe-naibe [[Martina (Herakleios'un eşi)|Martina]]'nın tahttan indirilmesinden mesul olabilir. Muhtemelen bir önceki ile aynı kişidir.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1354-1355, 1510}}
|-
|Stephen
|7. yüzyıl
|"Kutsal ''Exkoubiton'' kontu" (''komēs tou theiou exkoubitou''), yalnızca makamın mühründen bilinmektedir.
|{{Kdş|Martindale|1992|ss=1197, 1510}}
|-
! colspan=4 | Excubitores Domestikosları
|-
|Paulus
|8. yüzyıl başları
|''Patrikios'', ''magistros'' ve Excubitores Domestikos, [[İstanbul Rum Ortodoks Patrikleri|Konstantinopolis Ekümenik Patriği]] [[Tarasios]]'un büyükbabasıdır.
|{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ17968 Sisinnios (#6755)]}}
|-
|Strategios Podopagouros
|765
|''Spatharios'' (tek metin versiyonuyla ''patrikios'') ve ''domestikos tōn ekskoubitōn'' {{sic}}, V. Konstantinos döneminde ikonofil tasfiyesi sırasında 765'de idam edildi
|{{Kdş|Kühn|1991|s=96}}{{Kdş|Haldon|1984|s=355}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ18356 Strategios Podopaguros (#7130)]}}
|-
|Konstantinos
|780
|Vikarios isimli birisinin oğlu. ''spatharios'' ve ''domestikos tōn ekskoubitorōn'' ({{sic}}), [[naip]] imparatoriçe [[İrini (Bizans imparatoriçesi)|İrini]]'ye karşı Sezar [[Nikiforos (sezar)|Nikiforos]] lehinde bir komploya katıldı; tutuklandı ve bir manastırda hapsedildi
|{{Kdş|Kühn|1991|s=96}}{{Kdş|Haldon|1984|ss=355-356}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ14977 Konstantinos (#3826)]}}
|-
|Nikitas
|750/800
|''Basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou exkoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor
|{{Kdş|Kühn|1991|s=99}}{{Kdş|Haldon|1984|s=356}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ16610 Niketas (#35427)]}}
|-
|Arsaber
|750/850
|''Basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou exkoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor
|{{Kdş|Kühn|1991|s=99}}{{Kdş|Haldon|1984|s=356}}
|-
|''Anonim''
|811
|''domestikos tou ekskoubitou'' {{sic}}, [[Pliska Muharebesi]]'nde öldürüldü
|{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ21328 Anonymus (#11339)]}}
|-
|[[II. Mihail]]
|813-?
|Geleceğin imparatoru II. Mihail, 813 yılında V. Leon tarafından ''Ekskubitores'' görevine atandı ve birkaç yıl bu görevi sürdürdü.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=96}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ16167 Michael II. (#4990/corr.)]}}
|-
|''Anonim''
|829/842
|[[Theofilos]]'un hükümdarlığında ''Exkoubitos'' ve aynı zamanda yarış hizbi Yeşillerin ''[[demarchos|dēmarchos]]''{{'}}u
|{{Kdş|Kühn|1991|s=97}}
|-
|Konstantinos
|{{Yaklaşık|842}}
|
|{{Kdş|Kühn|1991|s=97}}
|-
|Leon
| 869
|''Patrikios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'', [[Dördüncü Konstantinopolis Konsili (Katolik Kilisesi)|869 Dördüncü Konstantinopolis Konsili]]'nin katılımcıları arasında kayıtlıdır.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=97}}{{Kdş|Haldon|1984|s=357}}
|-
|Ashot
|896
|Ermeni bir asizade, alay komutanı (''exarchōn'') ve 896 [[Bulgarofigon Muharebesi]]'nde ölmüştür
|{{Kdş|Kühn|1991|s=97}}
|-
|Paulus
|9. yüzyıl
|''Basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor
|{{Kdş|Kühn|1991|s=99}}{{Kdş|Haldon|1984|s=356}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ17056 Paulos (#5863)]}}
|-
|Sergios
|9. yüzyıl
|''Patrikios'', ''basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor
|{{Kdş|Kühn|1991|s=99}}{{Kdş|Haldon|1984|s=356}}
|-
|Symbatios
|850/900
|''Patrikios'', ''basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor. Muhtemelen [[Simbatios o Armenios]] ({{Floruit|860lar}}) ile aynı kişidir
|{{Kdş|Kühn|1991|s=99}}{{Kdş|Haldon|1984|s=356}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ18396 Symbatios (#7170)]}}
|-
|Theofilos
|9. yüzyıl
|''Basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor
|{{Kdş|Kühn|1991|s=99}}{{Kdş|Haldon|1984|s=356}}
|-
|Aetios
|geç 9./erken 10. yüzyıl
|''Basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'', yalnızca makam mühründen biliniyor. Potansiyel olarak aynı adı taşıyan ''[[Domestikos ton sholon]]'' veya aynı adı taşıyan bir ''droungarios tēs viglēs'' ile aynı kişidir
|{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ22297 Aëtios (#20144)]}}
|-
|İoannis Grapson
|917
|Alayın komutanıydı ve 917'de [[Achelous Muharebesi (917)|Achelous Muharebesi]]'nde öldürüldü. Babası Maroules, ''[[Hikanatoi]]''nin ''tagma''sının yerlisiydi. [[İoannis Skilicis]] onu yiğit ve seçkin bir savaşçı olarak tanımlıyor.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=97}}{{Kdş|Haldon|1984|s=357}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ25069 Ioannes Grapson (#22915)]}}
|-
|''Anonim''
|949
|Kısaca "'ekskoubitou''" olarak anılır, 949'da Girit'e yapılan başarısız sefere 700'den fazla adam ve ''[[Topotiritis|topotērētēs]]'' ile katıldı.
|{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ31936 Anonymus (#31259)]}}
|-
|Pothos Argyros
|{{Yaklaşık|958/9}}
|Balkanlar'da bir [[Macarlar|Macar]] akınını bozguna uğrattığında kendisinden bir ''patrikios'' ve ''domestikos tou ekskoubitou'' olarak bahsedilir. Bazıları tarafından [[Potos Argiros|aynı]] adı taşıyan bir ''domestikos tou Scholae'' tanımlanır {{Yaklaşık|922}}.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=97}}{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ28884 Pothos Argyros (#26730)]}}
|-
|Petros
|990
|''Excubitus'' olarak anılan bu kişi, [[Güney İtalya]]'da öldürüldü.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=98}}
|-
|Makrotheodoros
|997
|''Excubitus'' olarak anılan bu kişi, [[Güney İtalya]], [[Oria]]'da öldürüldü.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=98}}
|-
|Theodore
|998
|Güney İtalya'da bir belgede bahsediliyor, muhtemelen öncekiyle aynı
|{{Kdş|Kühn|1991|s=98}}
|-
|İoannis (?)
|950/1050
|''Basilikos prōtospatharios'', ''epi tou [[Chrysotriklinos|Chrysotriklinou]]'' (uncertain) and Domestic of the Excubitors of the West, known only from his seal of office. 
|{{Kdş|PmbZ|loc=[https://www.degruyter.com/view/PMBZ/PMBZ25442 Ioannes (#23288)]}}
|-
|Nikolitzes Kekavmenos
|turn of 10th/11th century
|Askeri yazar [[Kekavmenos]]'un büyükbabası, onu [[Hellas (thema)|Hellas]]'ın Ekskubitores Domestikos'u olarak kaydeder.
|{{Kdş|Kühn|1991|s=98}}
|-
|Leon Patianos
|1017
|Güney İtalya'da [[Barili Melus]] isyanı sırasında öldürülen bir ''excubitus''
|{{Kdş|Kühn|1991|s=98}}
|-
|Leon Choirosphaktes
|1030
|[[III. Romanos]]'un Kuzey Suriye'ye yaptığı [[Azez Muharebesi (1030)|başarısız seferde]] Ekskubitores komuta etmiştir
|{{Kdş|Kühn|1991|s=98}}
|-
|[[Konstantinos Opos (megadük)|Konstantinos Opos]]
|1081
|İtayan Normanlara karşı yapılan [[Dirrahium Muharebesi (1081)|Dirrahium Muharebesi]] sırasında Ekskubitores komuta etmiştir
|{{Kdş|Kühn|1991|ss=98-99}}
|-
|Martinos (muhtemelen ayrıca Marianos veya Adrianos)
|9./11. yüzyıl
|''Patrikios'', ''basilikos prōtospatharios'' ve ''domestikos tōn basilikōn exkoubitōn'', yalnızca makam mühründen biliniyor
|{{Kdş|Kühn|1991|s=100}}
|-
|}

== Kaynakça ==
;Özel
{{kaynakça}}

;Genel
{{Kaynak başı|2}}
* {{The Imperial Administrative System of the Ninth Century | ref = harv}}
*{{Kitap kaynağı | soyadı=Birkenmeier | ad=John W. | başlık=The Development of the Komnenian Army: 1081–1180 |yer=Leiden | yayıncı=Brill Academic Publishers | yıl=2002 | isbn=90-04-11710-5 | url=https://books.google.com/?id=p8OOoGWRC2EC | kaynak = harv}}
*{{Kitap kaynağı | soyadı1=Cameron | ad1=Averil | soyadı2=Ward-Perkins | ad2=Bryan | yazar2-bağ=Bryan Ward-Perkins | soyadı3=Whitby | ad3=Michael | başlık=The Cambridge Ancient History, Volume 14 - Late Antiquity: Empire and Successors, AD 425-600 |yer=Cambridge | yayıncı=Cambridge University Press | yıl=2000 | isbn=0-521-32591-9 | url=https://books.google.com/books?id=Qf8mrHjfZRoC | kaynak=harv |erişimtarihi=28 Temmuz 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171020065519/https://books.google.com/books?id=Qf8mrHjfZRoC |arşivtarihi=20 Ekim 2017 | ölüurl=hayır}}
*{{Kitap kaynağı | soyadı=Evans | ad=James Allan Stewart | başlık=The Age of Justinian: The Circumstances of Imperial Power | yer=New York | yayıncı=Routledge | yıl=1996 | isbn=0-415-02209-6 | url=https://books.google.com/books?id=1-0ac8p8fM4C | kaynak=harv |erişimtarihi=28 Temmuz 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201201064408/https://books.google.com/books?id=1-0ac8p8fM4C |arşivtarihi=1 Aralık 2020 | ölüurl=hayır }}
* {{Kitap kaynağı  |soyadı=Haldon |ad=John F. |başlık=Byzantine Praetorians. An Administrative, Institutional and Social Survey of the Opsikion and Tagmata, c. 580-900 |yıl=1984 |yayıncı=Dr. Rudolf Habelt GmbH |yer= Bonn |isbn=3-7749-2004-4 | kaynak = harv}}
*{{Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204}}
*{{Kitap kaynağı | soyadı=Kaegi | ad=Walter Emil | yazarbağı=Walter Kaegi | başlık=Byzantine Military Unrest, 471–843: An Interpretation | yayıncı=Adolf M. Hakkert |yer=Amsterdam | yıl=1981 | isbn=90-256-0902-3 | kaynak = harv}}
*{{Oxford Dictionary of Byzantium | soyadı=Kajdan| adı=Aleksandr | başlık=Domestikos ton exkoubiton | sayfalar=646–647 }}
*{{Kitap kaynağı | soyadı = Kühn | ad = Hans-Joachim | başlık = Die byzantinische Armee im 10. und 11. Jahrhundert: Studien zur Organisation der Tagmata | dil = Almanca | yıl = 1991 |yer=Viyana| yayıncı = Fassbaender Verlag | isbn = 3-9005-38-23-9 | kaynak = harv}}
*{{Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit | volume=online}}
*{{PLRE|volume=2}}
*{{PLRE|volume=3}}
*{{Kitap kaynağı | soyadı=Treadgold | ad=Warren T. | yazarbağı = Warren Treadgold | başlık=Byzantium and Its Army, 284–1081 | yıl=1995 |yer=Stanford, California | yayıncı=Stanford University Press | isbn=0-8047-3163-2 | url=https://books.google.com/?id=xfV0LkMNaLUC | kaynak = harv}}
*{{A History of the Byzantine State and Society}}
*{{The Making of Byzantium, 600-1025}}
*{{İoannis Skilicis: Bizans Tarihinin Bir Özeti, 811-1057}}
{{Kaynak sonu|2}}

[[Kategori:5. yüzyılda kurulan oluşumlar]]
[[Kategori:Bizans İmparatorluğu muhafız birlikleri]]