Edimsellik

Edimsellik, performativite, performatiflik veya icra edicilik, J. L. Austin'in 1955 tarihli How to Do Things with Words (Söylemek ve Yapmak) isimli kitabında ortaya atılmış bir terim olup, söylenişi aynı zamanda bir eylem olan sözcük veya cümleler anlamına gelir (sözeylem). Örneğin nikah memurunun ‘Sizi karı–koca ilan ediyorum’ deyişi buna örnek olarak verilebilir. Austin'den sonra bu terim John Searle, Jacques Derrida ve Judith Butler gibi düşünürler tarafından da kullanılıp farklı bağlamlara uyarlanmıştır. Antropoloji, sosyal coğrafya, kültürel coğrafya, ekonomi, toplumsal cinsiyet çalışmaları, hukuk, dilbilim, performans çalışmaları, tarih, işletme, felsefe gibi çok çeşitli alanlarda uygulamaları olan bir kavramdır.

Judith Butler

Filozof ve feminist kuramcı Judith Butler, kökü felsefe ve dilbilime dayanan performativite anlayışına yeni bir bakış önermiş ve performativiteyi söylemlerin yineleme yoluyla kazandığı güç ve bu yolla sosyal fenomenlerin üretilip denetlenmesi olarak tekrardan tanımlamıştır. Bu tanım özellikle toplumsal cinsiyetin gelişiminin analizinde kullanılmıştır.

Sanatta edimsellik

Edimselliğin içerdiği sözcükler ve eylemler arasındaki ortakyaşam ve birbirine bağımlılık ilişkisi, performans sanatının da asli unsurlarından biri olup kuramcılar ve felsefeciler edimsellik fikri üzerinden eylemlerin, bedensel işaretlerin ve sanatsal kararların rolünü incelemektedirler.

Ayrıca bakınız

• Sözeylem