Don Nahçıvan
_(1811).png)
Don Nahçıvan ya da Nahçıvan-na-Donu (Rusça: Нахичевань-на-Дону, romanize: Naxičevan'-na-Donu), Yeni Nahçıvan olarak da bilinir (Ermenice: Նոր Նախիջևան, romanize: Nor Naxiĵevan; "eski" Nahçıvan'dan farklı olarak), Rusya'nın güneyinde, Rostov-na-Donu yakınlarında, 1779'da Kırım'dan gelmiş Ermeniler tarafından kurulan ve bu Ermenilerin yaşadığı bir kasabaydı. 1928 yılında Rostov ile birleşmesi dek şehir statüsüne sahipti.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
1778 yazında, Kırım Hanlığı Rusyanın vasal devleti yapıldığında,General Alexander Suvorov tarafından 12.600 Ermeni Don bölgesinde Kırım yarımadasına iskan edildi. edildi . Rus İmparatorluğu, Kırım'ı tamamen kendisine bağlı kılmak, kontrol edebilmek için hayati önem taşıyan Novorossiya'yı güçlendirmeye çalıştı. İmparatoriçe Büyük Katerina, 14 Kasım 1779 tarihli bir kararname ile Ermenilere 86.000 hektarlık bir arazi verdi. Yeniden yerleşim projesi Kont Hovhannes Lazarian tarafından desteklendi ve finanse edildi.[1]
Ermenilerin üçte biri yolda ve ilk kış sırasında telef oldu. Yeni Nahçıvan yerleşimi hayatta kalanlar tarafından kurulmuştur. "Hızla büyüyerek kendi katedrali ve ilahiyat okulu olan önemli bir kasabaya dönüştü."
1894'te Ermeni topluluğu , Rusya İmparatoru II. Alexander'ı kutlamak için Don Nahçıvan'da Alexander Sütunu'nu dikti.
Yirminci yüzyılın başlarında Don Host Oblastı'nın bir parçasıydı. 1896'da tahmini nüfusu 32.174'tür, bunların 14,618'i (%45,4) yerli ve 17,556'sı (%54,6) yerleşik değildir. Ermeni Apostolik nüfusu 18.895 (%58.7), Ortodoks 10.965 (%34.1), diğerlerinin (Yahudiler, Eski Müminler, Müslümanlar, Katolikler, Protestanlar) 2.314 (%7.1) olarak tahmin edilmiştir. 1897 Rus İmparatorluğu nüfus sayımına göre şehrin nüfusu 28.427 idi. Doğu Slavca konuşanlar (Ruslar, Ukraynalılar ve Beyaz Ruslar) nüfusun yaklaşık üçte ikisini (19.224) oluştururken, Ermeniler (8.277) önemli bir azınlığı (%29.1) oluşturuyordu.[2]
Rostov ile birleşme ve sonraki tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyılın sonlarında "Rostov'un büyümesi ile şehir yutuldu". Daha 1897'de Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü'ndeki şehirle ilgili makale şöyle yazıyordu: "Şu anda Don Nahçıvan'ı, Rostov ile birleşti, bu halde iki şehrin sınırları 11 Mayıs 1811'de onaylanan bir planla ancak belirlenebilir, ." 28 Aralık 1928'de Don Nahçıvan resmen Rostov'un bir parçası oldu şehir konumunu kaybetti.[3]
1929'da Rostov'un en büyük bölgesi olan Proletarsky rayonu (Пролетарский район) Don Nahçivan'ın bulunduğu istikamete kuruldu.[4] 2001 itibarıyla, "şehir içinde bir tür Ermeni mahallesi" halindeydi. 2010 Rusya nüfus sayımına göre, Rostov-na-Donu kentindeki 41.553 Ermeni'den 10.008'i veya neredeyse %25'i, şehir nüfusunun %8'inden fazlasını oluşturan Proletarsky bölgesinde yaşıyor; tüm Rostov şehrindede bulunan toplam Ermeni oranı sadece %3,8'dir.[5]
Don Nahçıvan'ın önde gelen İnsanları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Raphael Patkanian (1830-1892), Ermeni yazar
- Mikayel Nalbandyan (1839-1866), Ermeni yazar
- Ermenistan George VI (1868-1954), Tüm Ermeniler Katolikosu
- Martiros Saryan (1880-1972), Ermeni ressam
- Simon Vratsian (1882-1969), Birinci Ermenistan Cumhuriyeti Başbakanı
- Sargis Lukashin (Srabionian) (1883–1937), Halk Komiserleri Konseyi başkanı (1922–1925)
- Sergei Galadzhev (1902-1954), Sovyet generali
- Gevork Vartanyan (1924-2012), Sovyet istihbarat ajanı
- Alexander Miasnikian, Ermeni Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi (1921-1922) başkanı
- Ervand Kogbetliantz (1888-1974), matematikçi ve Erivan Devlet Üniversitesi'nin ilk başkanı
- Nina Garsoïan, tarihçi
- Mikhail Chailakhyan (1902-1991), bilim adamı
- Marietta Shaginyan (1888-1982), tarihçi ve yazar
- Ashot Melkonyan (1930-2009), sanatçı
- Miron Merzhanov (1895-1975), Stalin'in kişisel mimarı
- Constantin Alajalov (1900-1987), Ermeni-Amerikalı ressam ve illüstratör; The New Yorker için 70'ten fazla ön kapak hazırladı
- Stepan Keçekjan (1890-1967), avukat ve tarihçi
- Avet Ter-Gabrielyan (1899-1983), kemancı ve Komitas Quartet'in kurucusu
- Gayane Chebotaryan (1918-1998), besteci ve müzikolog
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kutsal Haç Kilisesi, Nahçıvan Don'da
- Rusya'daki Ermeniler
- Myasnikovsky Bölgesi, Ermenilerin çoğunlukta olduğu yakındaki bir raion (bölge). Aynı döneme tarihlenen birkaç köy içerir.
- Ermeni etnik yerleşim bölgelerinin listesi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "ЛАЗАРЕВЫ • Большая российская энциклопедия - электронная версия". 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России". Demoscope Weekly (Rusça). ISSN 1726-2887. 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.
- ^ "Ростов в датах (1749 - 1994)". rostov-gorod.ru (Rusça). Rostov-on-Don Administration. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Пролетарский район". rostov-gorod.ru (Rusça). Rostov-on-Don Administration. 3 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Итоги Всероссийской Переписи Населения 2010 Года по Ростовской Области: Том 4 Национальный Состав и Владение Языками, Гражданство" (PDF). rostov.gks.ru (Rusça). Federal State Statistics Service of Russia. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.