Cezayir göknarı
| Cezayir göknarı | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Kritik tehlikede (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Abies numidica de Lannoy ex Carrière, Rev. Hort. (Paris) 38: 106 (1866).
| |||||||||||||||||
Cezayir göknarı (Abies numidica), çamgiller familyasından bir göknar türüdür.
25 m yüksekliğe kadar çıkan bir ağaçtır. Genç ağaçlarda kabuk gri ve pürüzsüz, kahverengi-gri, pullu ve yaşla birlikte çatlaklı hale gelir. Taç, konik, yoğun dallıdır. Dallar yatay olarak yayılır. Sürgünler; sarı-yeşilden kahverengiye, parlak ve tüysüzdür. Tomurcuklar oval, iri, koyu kahverengi, hafif reçineli veya reçineli değildir. İğne yapraklar, sürgünün üst tarafında fırça benzeri; ancak sürgünün orta kısmı boyunca yoğun bir şekilde paketlenmiş, bu nedenle V şeklinde, 15–20 mm uzunluğunda, kalın, sert, düz, tabanda bükülmüş, koyu yeşil, stoma çizgileri apikal, alt yüzey 2 beyaz stoma bantlıdır. Dişi çiçekler yeşil-sarı renklidir. Kozalaklar, silindirik, 15–20 cm uzunluğunda, 3,5-5,5 cm genişliğindedir. Tohum 3 cm genişliğinde, sırtta biraz keçemsi, kenarı tamdır. Brakte pulları kısa, çıkıntı yapmaz. Tohum 12–14 mm uzunluğunda, tohum kanattan daha uzun, 1000 tohum yaklaşık 70 gr ağırlığındadır. Çenek yapraklar 4-8 kadardır.[1]
Cezayir göknarı, çok sınırlı bir doğal yayılışa sahip orta büyüklükte bir iğne yapraklı ağaçtır. Cezayir'in kuzeyinde, Akdeniz'e yakın Babor Dağı ve Talahor'da yetişir. Bu alana erişim sınırlıdır; bu nedenle türler hakkında çok az şey bilinmektedir. Ağaç, kullanım açısından öncelikle şehir parklarında süs amaçlı yetiştirilmektedir. Cezayir göknarı, kuzeye ve doğuya bakan dik yamaçlarda kalkerli topraklarda yetişir. 1850–2000 m rakımlı karma orman meşcerelerinde bulunur. Ağacın doğal iklimi kışın özellikle nemli ve soğuktur, yazları uzun kuraklık dönemleriyle karakterizedir. Cezayir göknarı, endemik bitkiler, kuşlar ve hayvanlar için önemli bir orman ekosistemine katkıda bulunur, bu nedenle bu ağaç türleri için koruma çabalarına öncelik verilmektedir.[2]
Cezayir göknarı içeren ormanların toplam oluşum kapsamının (EOO) 30 km2den az olduğu tahmin edilmektedir. Gerçek kullanım alanının (AOO) 1 km²den az olduğu tahmin edilmektedir. Bölge bir millî park tarafından korunmasına rağmen, orman yangınları, yakacak odun toplanması ve otlatma nedeniyle EOO, AOO ve habitat kalitesinde sürekli bir kayıp olmuştur. Bu tür bu nedenle IUCN Kırmızı Listesinde Kritik Tehlike Altında olarak listelenmiştir.[3]
Kuzey ve doğuya bakan dik kalkerli yamaçlarda nemli dağlık karışık ormanlarda görülür. İklim, çoğu kış aylarında kar olarak düşen yıllık 2.500 mm yağışla özellikle nemli ve soğuktur. Yazlar kuraktır ve ortalama 18 °C ve kışın minimum -1 °C olduğu, aşırı donların -8 ila -10 °C arasında olduğu tipik bir Akdeniz iklimidir.[4] Ancak kuzey yamaçları kıyıya yakınlığı nedeniyle daha ıslak olma eğilimindedir. Yıllık yağış 1.500-2.000 mm arasındadır. Cezayir göknarı'nın rakım aralığı 1.850-2.000 m'dir. Tipik olarak saf meşcereler (nadir) olarak oluştukları dağ zirvelerini kaplarlar veya atlas sediri (Cedrus atlantica), Quercus faginea, Acer obtusatum, titrek kavak (Populus tremula), Sorbus aria ve Sorbus torminalis ile ara sıra yaygın porsuk (Taxus baccata) ağacı ile birlikte baskın olurlar.[3]
Cezayir göknarı, ateş, yakacak odun toplama ve yazın sığır ve keçi sürüleri tarafından otlatma gibi bir dizi faktörün tehdidi altındadır. Görünüşe göre genç fidanlar, yoğun kat altı ve yoğun kış karı birleşimi nedeniyle gelişemez. Sahaya erişim zorlukları (özellikle kışın) bir dereceye kadar koruma sağlamasına rağmen, ormana ve endemik türlere yönelik tehditlerin devam ettiği tahmin edilmektedir.[3]
Cezayir göknarı ormanları Djebel Babor Tabiatı Koruma Alanı içindedir (1985'te bir Doğal Koruma Alanı'ndan yükseltilmiştir). Rezerv'e giriş dikkatlice kontrol edilir ve alan, kereste çıkarma, avlanma ve otlatmayı denemek ve önlemek için bekçiler tarafından korunur. Bir dizi özel koruma önerisi önerilmiş ve ilgili makamların siteyi korumaya yönelik eylemleri çok desteklediği söylenmektedir; ancak mevcut durumu ve yönetimi ile ilgili daha yeni bilgi bulunmamaktadır. Önerilen çeşitli eylemler arasında yakacak odun kullanımı seviyelerinde azalma, seçici ağaç kesimi, yeniden ağaçlandırma ve ekim alanlarında ek ekim dahil habitat yönetimi, belirli habitat türlerinde otlatma kısıtlamaları, gözetleme, ziyaretçi yönetimi ve önleme veya kontrol yer alır. Djebel Babor'da Cezayir göknarı ağaçlarının sayısı 1950'lerden bu yana yarı yarıya azalmıştır.[5] Cezayir göknarı'nın bulunduğu alanın millî park haline getirilmesi planlanmasına ve bir rapor üretilmesine rağmen bugüne kadar hiçbir şey uygulanmadı.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Vidakovic, M. (1991). "Conifers: morphology and variation".
- ^ "Abies numidica". European Forest Genetic Resources Programme. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ a b c d "Abies numidica". The IUCN Red List of Threatened Species. 2011. doi:10.2305/IUCN.UK.2011-2.RLTS.T30320A9534972.en. 8 Ağustos 2018 tarihinde
|arşiv-url=kullanmak için|url=gerekiyor (yardım) arşivlendi. - ^ Gharzouli, R. (2007). "Flore et végétation de la Kabylie des Babors etude floristique et phyttosociologique des groupements forestiers et post-forestiers des djebels Takoucht, Adrar Ou-Mellal, Tababort et Babor". Faculté des Sciences, Département de Biollogie, Université Ferhat Abbas.
- ^ "(World Wildlife Fund, 2011)".